رَوَیْنَاهَا بِإِسْنَادِنَا إِلَى جَدِّی أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الطُّوسِیِّ رَحْمَهُ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا الشَّیْخُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَیَّاشٍ قَالَ حَدَّثَنِی الشَّیْخُ الصَّالِحُ أَبُو مَنْصُورِ بْنُ عَبْدِ الْمُنْعِمِ بْنِ النُّعْمَانِ الْبَغْدَادِیُّ رَحْمَهُ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ
جدّم «ابو جعفر محمد بن حسن طوسى» -رحمه اللّه علیه-به نقل از شیخ صالح «ابو منصور بن عبد المنعم بن نعمان بغدادى» -رحمه اللّه علیه-آورده است:
خَرَجَ مِنَ النَّاحِیَهِ سَنَهَ اثْنَتَیْنِ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ عَلَى یَدِ الشَّیْخِ مُحَمَّدِ بْنِ غَالِبٍ الْأَصْفَهَانِیِّ حِینَ وَفَاهِ أَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ وَ کُنْتُ حَدِیثَ السِّنِّ وَ کَتَبْتُ أَسْتَأْذِنُ فِی زِیَارَهِ مَوْلَایَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ زِیَارَهِ الشُّهَدَاءِ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَخَرَجَ إِلَیَّ مِنْهُ (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ[۱]) إِذَا أَرَدْتَ زِیَارَهَ الشُّهَدَاءِ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَقِفْ عِنْدَ رِجْلَیِ الْحُسَیْنِ علیه السلام وَ هُوَ قَبْرُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ص فَاسْتَقْبِلِ الْقِبْلَهَ بِوَجْهِکَ فَإِنَّ هُنَاکَ حَوْمَهَ الشُّهَدَاءِ علیهم السلام وَ أَوْمِ وَ أَشِرْ إِلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیه السلام وَ قُلْ
«در سال ۲۵۲ ه. ق به دست شیخ «محمد بن غالب اصفهانى» و آن زمان که پدرم-رحمه اللّه-وفات کرد و من خردسال بودم، این زیارت‌نامه از ناحیه‌ى مقدسه به من رسید، به این صورت که طى نوشته‌اى درباره‌ى زیارت مولایم ابو عبد اللّه-علیه السّلام-و زیارت شهداى کربلا-رضوان اللّه علیهم- کسب اجازه نمودم و متن زیارت‌نامه به این صورت به من رسید: «بسم اللّه الرحمن الرحیم. هرگاه خواستى شهداى کربلا-رضوان اللّه علیهم-را زیارت کنى، در پایین پاى امام حسین-علیه السّلام-بایست، همان‌جا که قبر على بن حسین-صلوات اللّه علیهما-است و رو به قبله کن، که جایگاه دفن شهیدان -علیهم السّلام-است. نخست به حضرت على بن حسین-علیه السّلام-اشاره کن و بگو:
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَوَّلَ قَتِیلٍ مِنْ نَسْلِ خَیْرِ سَلِیلٍ مِنْ سُلَالَهِ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ وَ عَلَى أَبِیکَ إِذْ قَالَ فِیکَ
سلام بر تو اى اولین کشته از نسل بهترین سلاله، از سلاله‌ى حضرت ابراهیم خلیل، درود خدا بر تو و بر پدرت، آن‌گاه که خطاب به تو فرمود:
قَتَلَ اللَّهُ قَوْماً قَتَلُوکَ یَا بُنَیَّ مَا أَجْرَأَهُمْ عَلَى الرَّحْمَنِ وَ عَلَى انْتِهَاکِ حُرْمَهِ الرَّسُولِ عَلَى الدُّنْیَا بَعْدَکَ الْعَفَاءِ
«خداوند قومى را که تو را کشتند، بکشد. فرزندم! چه اندازه آنان بر خداوند رحمت گستر و بر هتک حرمت خاندان رسول گستاخند! بعد از تو خاک بر سر دنیا!»
کَأَنِّی بِکَ بَیْنَ یَدَیْهِ مَاثِلًا وَ لِلْکَافِرِینَ قَائِلًا
گویا تو را مى‌بینم که در پیشاروى او ایستاده‌اى و خطاب به کافران مى‌گویى:
|
أَنَا عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍ |
نَحْنُ وَ بَیْتِ اللَّهِ أَوْلَى بِالنَّبِیِ |
|
|
من على بن حسین بن على هستم و به خدا سوگند، |
ما خاندان خدا، به پیامبر از همه اولى هستیم. |
|
|
أَطْعَنُکُمْ بِالرُّمْحِ حَتَّى یَنْثَنِی |
أَضْرِبُکُمْ بِالسَّیْفِ أَحْمِی عَنْ أَبِی |
|
|
آن‌قدر نیزه را در تن شما فرو مى‌کنم تا این‌که خم گردد |
و نیز در حمایت از پدرم، با شمشیر شما را مى‌زنم. |
|
|
ضَرْبَ غُلَامٍ هَاشِمِیٍّ عَرَبِیٍ |
وَ اللَّهِ لَا یَحْکُمُ فِینَا ابْنُ الدَّعِیِ |
|
|
ضربت نوجوان هاشمى عربى. |
به خدا سوگند، فرد زنازاده نمى‌تواند بر ما حکم براند. |
|
حَتَّى قَضَیْتَ نَحْبَکَ وَ لَقِیتَ رَبَّکَ أَشْهَدُ أَنَّکَ أَوْلَى بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ
تا این‌که به وعده‌ى [مرگ]رسیدى و با پروردگارت ملاقات نمودى. گواهى مى‌دهم که تو، به خدا و رسول او از همه اولى هستى
وَ أَنَّکَ ابْنُ رَسُولِهِ وَ حُجَّتُهُ وَ دِینُهُ وَ ابْنُ حُجَّتِهِ وَ أَمِینُهُ
و تو پسر رسول خدا و حجت خدا و دین خدا و پسر حجت خدا و امانت‌دار اویى.
حَکَمَ اللَّهُ لَکَ عَلَى قَاتِلِکَ مُرَّهَ بْنِ مُنْقِذِ بْنِ النُّعْمَانِ الْعَبْدِیِّ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ أَخْزَاهُ وَ مَنْ شَرِکَهُ فِی قَتْلِکَ وَ کَانُوا عَلَیْکَ ظَهِیراً
خداوند در مورد قاتل تو «مره بن منقذ بن نعمان عبدى» -که خداوند او را لعنت کند و خوار گرداند- و کسانى که در قتل تو با او مشارکت و علیه تو همیارى نمودند، حکم براند
أَصْلَاهُمُ اللَّهُ (جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِیراً[۲]) وَ جَعَلَنَا اللَّهُ مِنْ مُلَاقِیکَ [موافقیک] وَ مُرَافِقِیکَ وَ مُرَافِقِی جَدِّکَ وَ أَبِیکَ وَ عَمِّکَ وَ أَخِیکَ وَ أُمِّکَ الْمَظْلُومَهِ
و با آتش جهنم بسوزاند و چه بازگشتگاه بدى! و ما را از ملاقات‌کنندگان و رفیقان تو و همدمان با جد، پدر، عمو و برادر و مادر ستمدیده‌ات قرار دهد.
وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ مِنْ أَعْدَائِکَ أُولِی الْجُحُودِ وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ مِنْ قَاتِلِیکَ وَ أَسْأَلُ اللَّهَ مُرَافَقَتَکَ فِی دَارِ الْخُلُودِ وَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
از دشمنان منکر و گمراه تو به درگاه خدا بى‌زارى مى‌جویم [و نیز از قاتلان تو به درگاه خدا بى‌زارى مى‌جویم و از خداوند، همدمى با تو در سراى جاودانى را خواستارم]. سلام، رحمت و رکات خداوند بر تو باد.
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحُسَیْنِ الطِّفْلِ الرَّضِیعِ الْمَرْمِیِّ الصَّرِیعِ الْمُتَشَحِّطِ دَماً الْمُصَعَّدِ دَمُهُ فِی السَّمَاءِ الْمَذْبُوحِ بِالسَّهْمِ فِی حَجْرِ أَبِیهِ
سلام بر عبد اللّه بن حسین، کودک شیرخواره‌اى که هدف تیر قرار گرفته و به خون خود آغشته گشت و خون او به سوى آسمان بالا رفت و در دامان پدرش با تیر، سرش بریده شد.
لَعَنَ اللَّهُ رَامِیَهُ حَرْمَلَهَ بْنَ کَاهِلٍ الْأَسَدِیَّ وَ ذَوِیهِ
خداوند کسى را که تیر به سوى او پرتاب کرد، یعنى «حرمله بن کاهل اسدى» و یاران او را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ مُبْلَى الْبَلَاءِ وَ الْمُنَادِی بِالْوَلَاءِ فِی عَرْصَهِ کَرْبَلَاءَ الْمَضْرُوبِ مُقْبِلًا وَ مُدْبِراً
سلام بر عبد اللّه بن امیر المؤمنین، هم او که دچار بلا شد و در سرزمین کربلا نداى ولایت و دوستى سر داد و از پیشارو و پشت سر هدف ضربه‌ى شمشیر قرار گرفت.
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ هَانِیَ بْنَ ثُبَیْتٍ الْحَضْرَمِیَّ
خداوند قاتل او «هانى بن ثبیت حضرمى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى الْعَبَّاسِ [أَبِی الْفَضْلِ] بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الْمَوَاسِی أَخَاهُ بِنَفْسِهِ الْآخِذِ لِغَدِهِ مِنْ أَمْسِهِ الْفَادِی لَهُ الْوَاقِی السَّاعِی إِلَیْهِ بِمَائِهِ الْمَقْطُوعَهِ یَدَاهُ
سلام بر ابى الفضل عباس بن امیر المؤمنین، هم او که با دادن جان خود با برادرش همدردى نمود و از امروز [دنیا]براى فردا [قیامت]توشه برگرفته و جان خود را فداى برادرش کرد و از او محافظت نمود و رفت تا آب براى او بیاورد، ولى دو دستش بریده شد.
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ [قَاتِلِیهِ] یَزِیدَ بْنَ الرُّقَادِ الحیتی [الْجُهَنِیَ] وَ حَکِیمَ بْنَ الطُّفَیْلِ الطَّائِیَّ
خداوند [دو]قاتل او یعنى «یزید بن رقاد حیتى» و «حکیم بن طفیل طائى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الصَّابِرِ بِنَفْسِهِ مُحْتَسِباً وَ النَّائِی عَنِ الْأَوْطَانِ مُغْتَرِباً الْمُسْتَسْلِمِ لِلْقِتَالِ الْمُسْتَقْدِمِ لِلنِّزَالِ الْمَکْثُورِ بِالرِّجَالِ
سلام بر جعفر بن امیر المؤمنین، هم او که در راه خشنودى خدا با جان شکیبایى نمود و در بلاد غربت خود را آماده‌ى جنگ نمود و براى نبرد پیش رفت مردان جنگى زیادى بر او حمله‌ور شدند [و او را کشتند].
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ هَانِیَ بْنَ ثُبَیْتٍ الْحَضْرَمِیَّ
خداوند قاتل او «هانى بن ثبیت حضرمى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى عُثْمَانَ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ سَمِیِّ عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ
سلام بر عثمان بن امیر المؤمنین، هم نام «عثمان بن مظعون» .
لَعَنَ اللَّهُ رَامِیَهُ بِالسَّهْمِ خَوْلِیَّ بْنَ یَزِیدَ الْأَصْبَحِیَّ الْأَیَادِیَّ [الْأَبَانِیَ] الدَّارِمِیَّ
خداوند کسى را که به سوى او تیر پرتاب کرد، یعنى «خولى بن یزید اصبحى ایادى [ابانى]دارمى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ قَتِیلِ الْأَیَادِیِّ [الْأَبَانِیِ] الدَّارِمِیِّ
سلام بر محمد بن امیر المؤمنین، هم او که به دست «ایادى [ابادى]دارمى» کشته شد.
لَعَنَهُ اللَّهُ وَ ضَاعَفَ عَلَیْهِ الْعَذَابَ الْأَلِیمَ
خداوند قاتل او را لعنت و عذاب دردناک دوچندان بر او وارد گرداند.
وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ یَا مُحَمَّدُ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِکَ الصَّابِرِینَ السَّلَامُ عَلَى أَبِی بَکْرِ بْنِ الْحَسَنِ الزَّکِیِّ الْوَلِیِّ الْمَرْمِیِّ بِالسَّهْمِ الرَّدِیِّ
درود خدا بر تو اى محمد و بر خاندان شکیباى تو. سلام بر ابى بکر فرزند حسن بن على امام پاکیزه، هم او که تیر هلاک‌کننده را به سوى او پرتاب کردند.
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُقْبَهَ الْغَنَوِیَّ
خداوند قاتل او «عبد اللّه بن عقبه غنوى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الزَّکِیِّ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ وَ رَامِیَهُ حَرْمَلَهَ بْنَ کَاهِلٍ الْأَسَدِیَّ
سلام بر عبد اللّه فرزند حسن بن على امام پاک، خداوند قاتل و پرتاب‌کننده‌ى تیر به سوى او «حرمله بن کاهل اسدى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى الْقَاسِمِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْمَضْرُوبِ عَلَى هَامَتِهِ الْمَسْلُوبِ لَامَتُهُ حِینَ نَادَى الْحُسَیْنَ عَمَّهُ فَجَلَا عَلَیْهِ عَمُّهُ کَالصَّقْرِ
سلام بر قاسم بن حسن بن على، هم او که با ضربه‌ى شمشیر بر فرق سرش زدند و مغز سر او را بیرون ریختند، آن‌گاه که عمویش حسین را صدا کرد و عمویش همانند عقاب به سوى او رفت
وَ هُوَ یَفْحَصُ بِرِجْلَیْهِ التُّرَابَ وَ الْحُسَیْنُ یَقُولُ بُعْداً لِقَوْمٍ قَتَلُوکَ وَ مَنْ خَصْمُهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ جَدُّکَ وَ أَبُوکَ
و دید که پاهایش را بر روى خاک مى‌کشد و فرمود: «[از رحمت خدا]به دور باد قومى که تو را کشتند، هم آنان که در روز قیامت جدّ و پدر تو، خصم و دشمن آنان خواهند بود.»
ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ اللَّهِ عَلَى عَمِّکَ أَنْ تَدْعُوَهُ فَلَا یُجِیبَکَ أَوْ أَنْ یُجِیبَکَ وَ أَنْتَ قَتِیلٌ جَدِیلٌ فَلَا یَنْفَعَکَ هَذَا وَ اللَّهِ یَوْمٌ کَثُرَ وَاتِرُهُ وَ قَلَّ نَاصِرُهُ
سپس فرمود: «به خدا سوگند، براى عموى تو سخت است که او را صدا کنى و نتواند جوابت بدهد، یا در حالى که کشته شده‌اى و به زمین افتاده‌اى تو را جواب دهد و سودى به حال تو نداشته باشد. به خدا سوگند، تلفات ما در این روز بسیار و یاوران ما اندک است.»
جَعَلَنِیَ اللَّهُ مَعَکُمَا یَوْمَ جَمَعَکُمَا وَ بَوَّأَنِی مُبَوَّأَکُمَا
خداوند آن روز که شما دو تن را گرد هم مى‌آورد، مرا نیز همراه و هم‌نشین شما قرار دهد.
وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَکَ عُمَرَ بْنَ سَعْدِ بْنِ عُرْوَهَ بْنِ نُفَیْلٍ الْأَزْدِیَّ وَ أَصْلَاهُ جَحِیماً وَ أَعَدَّ لَهُ عَذَاباً أَلِیماً
خداوند قاتل تو «عمر بن سعد بن عروه بن نفیل ازدى» را لعنت و گرفتار آتش سوزان جهنم نموده و عذاب دردناک براى او فراهم آورد.
السَّلَامُ عَلَى عَوْنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الطَّیَّارِ فِی الْجِنَانِ حَلِیفِ الْإِیمَانِ وَ مُنَازِلِ الْأَقْرَانِ النَّاصِحِ لِلرَّحْمَنِ التَّالِی لِلْمَثَانِی وَ الْقُرْآنِ
سلام بر عون بن عبد اللّه بن جعفر طیار که در بهشت پرواز مى‌کند، هم او که هم‌سوگند ایمان، مرد نبرد با پهلوانان، نصیحت‌گر براى خداوند رحمت‌گستر، تلاوت‌کننده‌ى آیه‌هاى دوگانه [سوره‌ى حمد که دو بار در هر نماز تکرار مى‌شود]و قرآن بود.
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ قُطْبَهَ [قطیه] النَّبْهَانِیَّ
خداوند قاتل او «عبد اللّه بن قطبه [قطیه]نبهانى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الشَّاهِدِ مَکَانَ أَبِیهِ وَ التَّالِی لِأَخِیهِ وَ وَاقِیهِ بِبَدَنِهِ
سلام بر محمد بن عبد اللّه بن جعفر، هم او که جانشین پدر و همتاى برادرش بود و با بدن خود از او محافظت نمود.
لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ نَهْشَلٍ التَّمِیمِیَّ
خداوند قاتل او «عامر بن نهشل تمیمى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ عَقِیلٍ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ وَ رَامِیَهُ بِشْرَ بْنَ خُوطٍ الْهَمْدَانِیَّ
سلام بر جعفر بن عقیل. خداوند قاتل او و پرتاب کننده‌ى تیر به سوى او «بشر بن خوط همدانى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَقِیلٍ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ وَ رَامِیَهُ عُمَرَ [عمیر] بْنَ خَالِدِ بْنِ أَسَدٍ الْجُهَنِیَّ
سلام بر عبد الرحمن عقیل. خداوند قاتل و پرتاب‌کننده تیر به سوى او «عمرو [عمر]بن خالد بن اسد جهنى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى الْقَتِیلِ بْنِ الْقَتِیلِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ عَقِیلٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ صَعْصَعَهَ وَ قِیلَ أَسَدُ [أسید] بْنُ مَالِکٍ
سلام بر شهید پسر شهید: عبد اللّه بن مسلم بن عقیل. خداوند قاتل او را «عامر بن صعصعه» و یا «اسد [اسید]بن مالک» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى عُبَیْدِ اللَّهِ [أَبِی عَبْدِ اللَّهِ] بْنِ مُسْلِمِ بْنِ عَقِیلٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ وَ رَامِیَهُ عمر [عَمْرَو] بْنَ صَبِیحٍ الصَّیْدَاوِیَّ
سلام بر عبید اللّه [ابى عبد اللّه]بن مسلم بن عقیل. خداوند قاتل و پرتاب‌کننده‌ى تیر به سوى او «عمرو [عمر]بن صبیح صیداوى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی سَعِیدِ بْنِ عَقِیلٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ لَقِیطَ بْنَ نَاشِرٍ الْجُهَنِیَّ
سلام بر محمد بن ابى سعید بن عقیل. خداوند قاتل او «لقیط بن ناشر جهنى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى سُلَیْمَانَ مَوْلَى الْحُسَیْنِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ سُلَیْمَانَ بْنَ عَوْفٍ الْحَضْرَمِیَّ
سلام بر سلیمان آزادشده به دست حسین بن امیر المؤمنین و خداوند قاتل او «سلیمان بن عوف حضرمى» را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى قَارِبٍ مَوْلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ السَّلَامُ عَلَى مُنْجِحٍ مَوْلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ السَّلَامُ عَلَى مُسْلِمِ بْنِ عَوْسَجَهَ الْأَسَدِیِّ الْقَائِلِ لِلْحُسَیْنِ
سلام بر قارب آزادشده به دست حسین بن على. سلام بر منجح آزادشده به دست حسین بن على. سلام بر مسلم بن عوسجه اسدى،
وَ قَدْ أَذِنَ لَهُ فِی الِانْصِرَافِ أَ نَحْنُ نُخَلِّی عَنْکَ وَ بِمَ نَعْتَذِرُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ أَدَاءِ حَقِّکَ
هم او که بعد از اجازه‌ى امام حسین به بازگشت، خطاب به آن حضرت گفت: «آیا ما شما را رها کنیم. آن‌گاه در رابطه با اداى حق تو چه عذرى نزد خدا خواهیم داشت.
لَا وَ اللَّهِ حَتَّى أَکْسِرَ فِی صُدُورِهِمْ رُمْحِی هَذَا وَ أَضْرِبَهُمْ بِسَیْفِی مَا ثَبَتَ قَائِمُهُ فِی یَدِی وَ لَا أُفَارِقُکَ
نه به خدا سوگند، [نمى‌روم]تا این‌که این نیزه‌ام را در سینه‌هاى آن‌ها [فرو برم و]بشکنم و تا زمانى که دسته‌ى شمشیر در دست من است آن‌ها را بزنم، از تو جدا نمى‌شوم.
وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ مَعِی سِلَاحٌ أُقَاتِلُهُمْ بِهِ لَقَذَفْتُهُمْ بِالْحِجَارَهِ وَ لَمْ أُفَارِقْکَ حَتَّى أَمُوتَ مَعَکَ
حتى اگر اسلحه نداشته باشم تا با آن بجنگم، سنگ به سوى آنان پرتاب مى‌کنم و از تو جدا نمى‌شوم تا این‌که در رکاب تو بمیرم
وَ کُنْتَ أَوَّلَ مَنْ شَرَى نَفْسَهُ وَ أَوَّلَ شَهِیدٍ مِنْ شُهَدَاءِ اللَّهِ [شهد الله] وَ قَضَى نَحْبَهُ
و اولین کسى باشم که جان خود را فداى تو کرده‌ام و اولین شهیدى باشم که خدا را نگریسته [اولین شهید از شهداى خدا باشم]و جان خود را در این راه از دست داده‌ام.»
فَفُزْتَ بِرَبِّ الْکَعْبَهِ شَکَرَ اللَّهُ اسْتِقْدَامَکَ وَ مُوَاسَاتَکَ إِمَامَکَ إِذْ مَشَى إِلَیْکَ وَ أَنْتَ صَرِیعٌ فَقَالَ یَرْحَمُکَ اللَّهُ
سوگند به پروردگار کعبه که رستگار گردیدى. خداوند از استقامت و همدردى تو با امامت سپاسگزارى نماید، آن‌گاه که به سوى تو آمد در حالى که تو به زمین افتاده بودى و خطاب به تو فرمود:
یَا مُسْلِمَ بْنَ عَوْسَجَهَ وَ قَرَأَ (فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلًا[۳])
«اى مسلم بن عوسجه، خدا تو را رحمت کند و این آیه را قرائت نمود: «برخى از آنان به وعده‌ى خود وفا نمودند و برخى منتظرند و هرگز عقیده خود را تغییر نداده‌اند.»
لَعَنَ اللَّهُ الْمُشْتَرِکِینَ فِی قَتْلِکَ عَبْدَ اللَّهِ الضَّبَابِیَّ وَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ خُشْکَارَهَ [خسکاره] الْبَجَلِیَّ [وَ مُسْلِمَ بْنَ عَبْدِ الضَّبَابِیَ]
خداوند کسانى را که در کشتن تو مشارکت نمودند، یعنى «عبد اللّه ضبابى» و «عبد اللّه بن خشکاره [خسکاره]بجلى» [و «مسلم بن عبد اللّه ضبابى»]را لعنت کند.
السَّلَامُ عَلَى سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَنَفِیِّ الْقَائِلِ لِلْحُسَیْنِ علیه السلام وَ قَدْ أَذِنَ لَهُ فِی الِانْصِرَافِ
سلام بر سعد بن عبد اللّه حنفى، هم او که بعد از اجازه‌ى امام حسین به بازگشت، خطاب به آن حضرت عرض کرد:
لَا وَ اللَّهِ لَا نُخَلِّیکَ حَتَّى یَعْلَمَ اللَّهُ أَنَّا قَدْ حَفِظْنَا غَیْبَهَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِیکَ
«نه به خدا سوگند از تو جدا نمى‌شویم تا این‌که خدا بداند ما در غیبت رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندان او-از تو نگاه‌دارى نمودیم.
وَ اللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أَنِّی أُقْتَلُ ثُمَّ أُحْیَا ثُمَّ أُحْرَقُ ثُمَّ أُذْرَى وَ یُفْعَلُ بِی ذَلِکَ سَبْعِینَ مَرَّهً مَا فَارَقْتُکَ حَتَّى أَلْقَى حِمَامِی دُونَکَ
به خدا سوگند، اگر مى‌دانستم که کشته مى‌شوم سپس زنده مى‌شوم سپس مرا مى‌سوزانند و خاکسترم را بر باد مى‌دهند و این کارها را هفتاد بار با من مى‌کنند، باز از تو جدا نمى‌شدم تا این‌که در راه تو کشته شوم
وَ کَیْفَ لَا أَفْعَلُ ذَلِکَ وَ إِنَّمَا هِیَ مَوْتَهٌ أَوْ قَتْلَهٌ وَاحِدَهٌ ثُمَّ هِیَ بَعْدَهَا الْکَرَامَهُ الَّتِی لَا انْقِضَاءَ لَهَا أَبَداً
و اکنون چگونه چنین نکنم در حالى که جز یک مرگ یا یک بار کشته شدن در پیش‌رو ندارم و بعد از آن کرامتى را حایز خواهم بود که هیچ‌گاه سپرى نمى‌شود.»
فَقَدْ لَقِیتَ حِمَامَکَ وَ وَاسَیْتَ إِمَامَکَ وَ لَقِیتَ مِنَ اللَّهِ الْکَرَامَهَ فِی دَارِ الْمُقَامَهِ حَشَرَنَا اللَّهُ مَعَکُمْ فِی الْمُسْتَشْهَدِینَ وَ رَزَقَنَا مُرَافَقَتَکُمْ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ
آرى در این راه کشته شدى و با امامت همدردى نمودى و به کرامت خدا در سراى جاودانه رسیدى. خداوند ما را نیز همراه با شما جزو شهیدان محشور گرداند و همدمى با شما را در اعلى علیین روزى کند.
السَّلَامُ عَلَى بِشْرِ [سهد] بْنِ عُمَرَ الْحَضْرَمِیِّ شَکَرَ اللَّهُ لَکَ قَوْلَکَ [سعیک] لِلْحُسَیْنِ ع وَ قَدْ أَذِنَ لَکَ فِی الِانْصِرَافِ
سلام بر بشر بن عمر حضرمى. خداوند از شتافتن و سخن تو خطاب به امام حسین آن‌گاه که به تو اجازه‌ى بازگشت داد، سپاسگزارى کند که گفتى:
أَکَلَتْنِی إِذَنِ السِّبَاعُ حَیّاً إِنْ فَارَقْتُکَ وَ أَسْأَلُ عَنْکَ الرُّکْبَانَ وَ أَخْذُلُکَ مَعَ قِلَّهِ الْأَعْوَانِ لَا یَکُونُ هَذَا أَبَداً
«در این صورت، درندگان زنده مرا بخورند اگر از تو جدا شوم و از تو مرکب بخواهم و تو را با وجود یاران اندک تنها بگذارم. هرگز این‌چنین نخواهد بود.»
السَّلَامُ عَلَى یَزِیدَ بْنِ حُصَیْنٍ الْهَمْدَانِیِّ المشرفی [الْمَشْرِقِیِ] الْقَارِی الْمُجَدَّلِ بِالْمَشْرَفِیِّ[۴] السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ کَعْبٍ الْأَنْصَارِیِّ
سلام بر یزید بن حصین همدانى مشرقى [مشرفى]، قارى قرآن و هم او که با شمشیر مشرفى کشته شد و به زمین افتاد. سلام بر عمر بن ابى کعب انصارى.
السَّلَامُ عَلَى نَعِیمِ بْنِ الْعَجْلَانِ الْأَنْصَارِیِّ السَّلَامُ عَلَى زُهَیْرِ بْنِ الْقَیْنِ الْبَجَلِیِّ الْقَائِلِ لِلْحُسَیْنِ ع وَ قَدْ أَذِنَ لَهُ فِی الِانْصِرَافِ
سلام بر نعیم بن عجلان انصارى. سلام بر زهیر بن قین بجلى که بعد از آنکه امام حسین اجازه‌ى بازگشت به او داد، خطاب به آن حضرت عرض کرد:
لَا وَ اللَّهِ لَا یَکُونُ ذَلِکَ أَبَداً أَتْرُکُ ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَسِیراً فِی یَدِ الْأَعْدَاءِ وَ أَنْجُو لَا أَرَانِی اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ
«نه، به خدا سوگند، این نشدنى است. آیا فرزند رسول خدا را که در دست دشمنان اسیر است رها کنم و خود نجات یابم؟ هرگز خدا این روز را براى من نیاورد!»
السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ قُرْطَهَ الْأَنْصَارِیِّ السَّلَامُ عَلَى حَبِیبِ بْنِ مُظَاهِرٍ الْأَسَدِیِّ السَّلَامُ عَلَى الْحُرِّ بْنِ یَزِیدَ الرِّیَاحِیِّ
سلام بر عمرو [عمیر]بن قرظه انصارى. سلام بر حبیب بن مظاهر اسدى. سلام بر حرّ بن یزید ریاحى.
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَیْرٍ الْکَلْبِیِّ السَّلَامُ عَلَى نَافِعِ بْنِ هِلَالِ بْنِ نَافِعٍ الْبَجَلِیِّ الْمُرَادِیِّ
سلام بر عبد اللّه بن عمیر کلبى. سلام بر نافع بن هلال بن نافع بجلى مرادى.
السَّلَامُ عَلَى أَنَسِ بْنِ کَاهِلٍ الْأَسَدِیِّ السَّلَامُ عَلَى قَیْسِ بْنِ مُسْهِرٍ الصَّیْدَاوِیِّ السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ابْنَیْ عُرْوَهَ بْنِ حَرَّاقٍ الْغِفَارِیَّیْنِ
سلام بر انس بن کاهل اسدى. سلام بر قیس بن مسهر صیداوى. سلام بر عبد اللّه و عبد الرحمن دو پسر عروه بن حرّاق غفارى.
السَّلَامُ عَلَى عون [جُونِ] بْنِ حَرِیٍّ مَوْلَى أَبِی ذَرٍّ الْغِفَارِیِّ السَّلَامُ عَلَى شَبِیبِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ النَّهْشَلِیِّ السَّلَامُ عَلَى الْحَجَّاجِ بْنِ زَیْدٍ السَّعْدِیِّ
سلام بر جون [عون]بن حرى، آزادشده به دست ابو ذر غفارى. سلام بر شبیب بن عبد اللّه نهشلى. سلام بر حجاج بن یزید سعدى.
السَّلَامُ عَلَى قَاسِطٍ وَ کَرَشٍ [کردوس] ابْنَیْ زُهَیْرٍ [ظهر] التَّغْلِبِیَّیْنِ السَّلَامُ عَلَى کِنَانَهَ بْنِ عَتِیقٍ
سلام بر قاسط و کرش [کردوس]دو پسر ظهیر [زهیر]تغلبى. سلام بر کنانه بن عتیق.
السَّلَامُ عَلَى ضَرْغَامَهَ بْنِ مَالِکٍ السَّلَامُ عَلَى حُوَیِّ [جوین] بْنِ مَالِکٍ الضُّبَعِیِّ السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ ضُبَیْعَهَ الضُّبَعِیِّ
سلام بر ضرغامه بن مالک. سلام بر حوّى [جوین]بن مالک ضبعى. سلام بر عمر بن ضبیعه ضبعى.
السَّلَامُ عَلَى زَیْدِ بْنِ ثُبَیْتٍ الْقَیْسِیِّ السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ وَ عُبَیْدِ اللَّهِ ابْنَیْ زَیْدِ بْنِ ثبیط [ثُبَیْتٍ] الْقَیْسِیِّ السَّلَامُ عَلَى عَامِرِ بْنِ مُسْلِمٍ
سلام بر زید بن ثبیت قیسى. سلام بر عبد اللّه و عبید اللّه دو پسر یزید بن ثبیت [ثبیط]قیسى. سلام بر عامر بن مسلم.
السَّلَامُ عَلَى قَعْنَبِ بْنِ عَمْرٍو التَّمْرِیِّ السَّلَامُ عَلَى سَالِمٍ مَوْلَى عَامِرِ بْنِ مُسْلِمٍ السَّلَامُ عَلَى سَیْفِ بْنِ مَالِکٍ
سلام بر قعنب بن عمرو تمرى. سلام بر سالم آزادشده به دست عامر بن مسلم. سلام بر سیف بن مالک.
السَّلَامُ عَلَى زُهَیْرِ بْنِ بِشْرٍ الْخَثْعَمِیِّ السَّلَامُ عَلَى زَیْدِ بْنِ [بَدْرِ بْنِ] مَعْقِلٍ الْجُعْفِیِّ السَّلَامُ عَلَى الْحَجَّاجِ بْنَ مَسْرُوقٍ الْجُعْفِیِّ
سلام بر زهیر بن بشر خثعمى. سلام بر زید [بدر]بن معقل جعفى. سلام بر حجاج بن مسروق جعفى.
السَّلَامُ عَلَى مَسْعُودِ بْنِ الْحَجَّاجِ وَ ابْنِهِ السَّلَامُ عَلَى مُجَمِّعِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْعَائِذِیِّ السَّلَامُ عَلَى عَمَّارِ بْنِ حَسَّانَ بْنِ شُرَیْحٍ الطَّائِیِّ
سلام بر مسعود بن حجاج و پسر او. سلام بر مجمع بن عبد اللّه عائذى. سلام بر عمار بن حسان بن شریح طائى.
السَّلَامُ عَلَى حَیَّانِ بْنِ الْحَرْثِ [الحارث] السَّلْمَانِیِّ الْأَزْدِیِّ السَّلَامُ عَلَى جُنْدَبِ بْنِ حُجْرٍ الْخَوْلَانِیِّ السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ خَالِدٍ الصَّیْدَاوِیِّ السَّلَامُ عَلَى سَعِیدٍ مَوْلَاهُ
سلام بر حیان بن حارث [حرث]سلمانى ازدى. سلام بر جندب بن حجر خولانى. سلام بر عمر بن خالد صیداوى. سلام بر سعید آزادشده‌ى او.
السَّلَامُ عَلَى یَزِیدَ بْنِ زِیَادِ بْنِ الْمُظَاهِرِ [الْمُهَاجِرِ] الْکِنْدِیِّ السَّلَامُ عَلَى زَاهِدٍ [زاهر] مَوْلَى عَمْرِو بْنِ الْحَمِقِ الْخُزَاعِیِّ
سلام بر یزید بن زیاد بن مهاجر [مظاهر]کندى. سلام بر زاهر [زاهد]آزادشده‌ى عمرو بن حمق خزاعى.
السَّلَامُ عَلَى جَبَلَهَ بْنِ عَلِیٍّ الشَّیْبَانِیِّ السَّلَامُ عَلَى سَالِمٍ مَوْلَى بَنِی الْمَدِینَهِ الْکَلْبِیِّ
سلام بر جبله بن على شیبانى. سلام بر سالم آزادشده‌ى ابن مدنیه کلبى.
السَّلَامُ عَلَى أَسْلَمَ بْنِ کُثَیْرٍ الْأَزْدِیِّ الْأَعْرَجِ السَّلَامُ عَلَى زُهَیْرِ بْنِ سُلَیْمٍ الْأَزْدِیِّ وَ السَّلَامُ عَلَى قَاسِمِ بْنِ حَبِیبٍ الْأَزْدِیِّ
سلام بر اسلم بن کثیر ازدى اعرج. سلام بر زهیر بن سلیم ازدى. سلام بر قاسم بن حبیب ازدى.
السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ جُنْدَبٍ [عمر بن الأحدوث] الْحَضْرَمِیِّ السَّلَامُ عَلَى أَبِی ثُمَامَهَ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الصَّائِدِیِّ السَّلَامُ عَلَى حَنْظَلَهَ بْنِ أَسْعَدَ الشَّیْبَانِیِّ [الشبامی]
سلام بر عمر بن جندب [احدوث]حضرمى. سلام بر ابى ثمامه [تمامه]عمر بن عبد اللّه صائدى. سلام بر حنظله بن اسعد [سعد]شبامى [شیبانى].
السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْکَدِرِ الْأَرْحَبِیِّ السَّلَامُ عَلَى [أَبِی] عَمَّارِ بْنِ أَبِی سَلَامَهَ الْهَمْدَانِیِّ السَّلَامُ عَلَى عَابِسِ بْنِ شَبِیبٍ الشَّاکِرِیِّ
سلام بر عبد الرحمن بن عبد اللّه بن کدر ارحبى. سلام بر [ابى] عمار بن ابى سلامه همدانى. سلام بر عابس بن شبیب شاکرى.
السَّلَامُ عَلَى شَوْذَبٍ مَوْلَى شَاکِرٍ السَّلَامُ عَلَى شَبِیبِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ سَرِیعٍ السَّلَامُ عَلَى مَالِکِ بْنِ عَبْدِ بْنِ سَرِیعٍ
سلام بر شوذب آزادشده به دست شاکر. سلام بر شبیب بن حارث سریع. سلام بر مالک بن عبد بن سریع.
السَّلَامُ عَلَى الْجَرِیحِ الْمَأُسورِ سَوَّارِ بْنِ أَبِی حِمْیَرٍ [خمیر] الْفَهْمِیِّ الْهَمْدَانِیِّ
سلام بر مجروح به اسیرى برده شده، سوار بن ابى حمیر [خمیر]فهمى همدانى.
السَّلَامُ عَلَى الَمْرُتَّبِ مَعَهُ عَمْرِو بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْجُنْدُعِیِّ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا خَیْرَ أَنْصَارٍ
سلام بر عمرو بن عبد اللّه جندعى که همراه با او به صورت مجروح از معرکه برده شد. سلام بر شما اى بهترین یاران،
السَّلَامُ (عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ[۵]) بَوَّأَکُمُ اللَّهُ مُبَوَّأَ الْأَبْرَارِ
سلام بر شما در برابر آنچه شکیبایى نمودید و چه خوب است سراى عاقبت شما! خداوند شما را در جایگاه نیکان جاى دهد.
أَشْهَدُ لَقَدْ کَشَفَ اللَّهُ لَکُمُ الْغِطَاءَ وَ مَهَّدَ لَکُمُ الْوِطَاءَ وَ أَجْزَلَ لَکُمُ الْعَطَاءَ وَ کُنْتُمْ عَنِ الْحَقِّ غَیْرَ بِطَاءٍ
گواهى مى‌دهم که خداوند پرده را براى شما کنار زد و جایگاه آسوده براى شما مهیا نمود و عطاى فراوان به شما بخشید و شما در دفاع از حق سستى نورزیدید.
وَ أَنْتُمْ لَنَا فُرَطَاءُ وَ نَحْنُ لَکُمْ خُلَطَاءُ فِی دَارِ الْبَقَاءِ وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه
شما پیشتاز ما هستید و ما نیز در سراى پاینده همدم شما خواهیم بود و سلام، رحمت و برکات خدا بر شما.
پی نوشت ها
[۱] سوره الفاتحه، آیه ۱٫
[۲] سوره النساء، آیه ۱۱۵٫
[۳] سوره احزاب، آیه ۲۳٫
[۴] در برخی از نسخهها به جای این واژه، کلمه ی «بِالمَشرِقِیِّ» آمده است که نادرست است؛ زیرا به شمشیرهایی که در ناحیه ی «مشارف» شام ساخته می شود، شمشیر مشرفی گفته میشود. ر.ک: مجمع البیان، ج ۵، ص ۷۵٫
[۵] ) سوره رعد، آیه ۲۴٫
