اشاره:
رجعت زنده شدن گروهی از مردگان و بازگشت آنان به دنیا در دوران ظهور حضرت مهدی است. رجعت از اعتقادات شیعه است و برای اثبات آن به آیات و روایات استناد کرده‌اند. عالمان شیعه رجعت را همزمان با ظهور امام مهدی(ع) دانسته‌اند؛ اما درباره چگونگی آن و رجعت‌کنندگان نظرات متفاوتی وجود دارد. گروهی از یاوران حضرت بقیهالله علیه السلام زنانى هستند که خداوند به برکت ظهور امام زمان آنها را زنده خواهد کرد و بار دیگر به دنیا رجعت خواهند نمود. این گروه دو دستهاند: برخى با نام و نشان از زنده شدنشان خبر داده شده و برخى دیگر فقط از آمدنشان سخن به میان آمده است.
پیش از ادامه بحث، عقیده شیعه نسبت به رجعت را بررسى مى کنیم.
یکى از عقاید مسلّم شیعه این است که همزمان با ظهور مهدى آل محمد علیه السلام برخى از پیامبران مانند حضرت خاتم الانبیاء و معصومین (علیهم السلام) همانند امیر مؤمنان علیه السلام و امام حسین علیه السلام و برخى از مؤمنان حقیقى و پیروان اهل بیت به اذن پروردگار زنده خواهند شد و بار دیگر به دنیا باز مىگردند. بازگشت این عده نه تنها غیر ممکن نیست بلکه از نظر قرآن کریم این پدیده امرى مسلم است که آیات متعددى از آن سخن گفته است. در سوره بقره مىخوانیم:
آیا ندیدى جمعیتى را که از ترس مرگ از خانه هاى خود فرار کردند و آنان هزاران نفر بودند! خداوند به آنها گفت بمیرید. سپس خدا آنها را زنده کرد و ماجراى زندگى دوباره آنهارا درس عبرتى براى آیندگان قرار داد… .۱
همچنین قرآن کریم در آیه اى دیگر مىفرماید: یا همانند کسى که از کنار یک آبادى (ویران شده) عبور کرد، در حالى که دیوارهاى آن به روى سقفها فرو ریخته بود و (اجساد و استخوانهاى اهل آن در هر سو پراکنده بود. او با خود) گفت: چگونه خداوند آنها را پس از مرگ زنده مىکند! (در این هنگام) خدا او را یکصد سال میراند، سپس زنده کرد و به او گفت: چه قدر درنگ کردى؟ گفت: یک روز یا بخشى از یک روز. فرمود: نه بلکه یکصد سال درنگ کردى.
نگاه کن به غذا و نوشیدنى خود (که همراه داشتى و با گذشت سالها) هیچ گونه تغییر نیافته است؛ ولى به الاغ خود نگاه کن (که چگونه از هم متلاشى شده است. این زنده شدن تو پس از مرگ، هم براى اطمینان خاطر تو است و هم) براى اینکه تو را نشانه براى مردم قرار دهیم. اکنون به استخوانهاى مرکب خود نگاه کن که چگونه آنها را برداشته، به هم پیوند مىدهیم و گوشت بر آن مىرویانیم. هنگامى که این حقایق بر او آشکار شد، گفت: مىدانم خدا بر هر کارى توانا است.۲
سید مرتضى علم الهدى در این باره مىنویسد: علت اینکه شیعه عقیده دارد که خداوند در موقع ظهور امام زمان علیه السلام برخى از مردگان را زنده مىگرداند این است که به ثواب یارى امام زمان نایل شوند و دولت حق آل محمد را که در انتظار آن بودهاند از نزدیک شاهد باشند و تا انتقام عدهاى از ظالمان را به چشم ببینند و از ظهور حق و اعتلاى کلمه توحید لذت ببرند.۳
در منابع معتبر اسلامى نام سیزده زن یاد مى شود که به هنگام ظهور قائم آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم زنده خواهند شد و در لشکر امام زمان به مداواى مجروحان جنگى و سرپرستى بیماران خواهند پرداخت.
طبرى در دلائل الامامه، از مفضل بن عمر نقل کرده که امام صادق فرمود: همراه قائم (آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم ) سیزده زن خواهند بود. گفتم آنها را براى چه کارى مىخواهد؟
فرمود: به مداواى مجروحان پرداخته، سرپرستى بیماران را به عهده خواهند گرفت. عرض کردم: نام آنها را بفرمایید.
فرمود: قنواء، دختر رشید هجرى، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه، مادر عمار یاسر، زبیده ام خالد احمسیّه، ام سعید حنفیه، صیانه ماشطه، ام خالد جهنّیه.۴
صیانه ماشطه در زمان حضرت موسى مى زیسته است و مادر عمار یاسر در ابتداى بعثت به شهادت رسید. حبابه در زمان على علیه السلام و قنواء در زمان امام حسن و امام حسین علیه السلام و بقیه در زمانهاى دیگر زندگى مىکردهاند..
این گروه سیزده نفرى رجعت خواهند کرد و خداوند براى قدردانى از آنها، به برکت امام زمان آنها را زنده خواهد کرد.
در این روایت امام صادق علیه السلام از آن سیزده زن فقط نام نه نفر را یاد مىکند. در کتاب خصایص فاطمى۵ به نام نسیبه، دختر کعب مازینه، و در کتاب منتخب البصائر به نام وتیره و أحبشیه اشاره شده است.۶
جز این سه نفر، نام دیگرى به میان نیامده است.
پی نوشت:
۱. سوره بقره، آیه ۲۴۳.
۲.سوره بقره، آیه ۲۵۹.
۳.سفینه.البحار، ج۱، ص۵۱۱.
۴. دلائل الامامه، ص۲۶۰.
۵. ریاحین الشریعه، ج۵، ص۴۱؛ به نقل از خصایص فاطمیه.
۶. چشم اندازى از حکومت مهدى علیه السلام ، ص۷۴؛ به نقل از بیان الائمه، ج۳، ص۳۳۸.
