حدیث کساء از احادیث مشهور بین خاصه و عامه که در کتب فریقین به طرق و اسانید مختلف بیان شده است و مبدأ اصطلاحاتی همچون اصحاب کساء، آل عباء پنج تن آل عبا و… گردیده است.
اصل حدیث به مقدار مسلم و مورد اتفاق در تمامی آثار شیعه و سنی چنین است که روزی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و حضرت امیر و فاطمه زهرا و حسن و حسین (علیهم السلام) در منزل حضرت فاطمه (سلام الله علیها) یا ام سلمه گرد هم آمدند، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بالاپوشی بر سر خود و آن چهار تن دیگر افکند، و در آن حال چنین دعا کرد:
«خدایا! اینان اهل بیت و ویژگان منند، پس هر پلیدی را از ایشان بزدای و آنان را (از هر عیب و گناه) پاک و مطهر بدار».
پس از آن جبرئیل فرود آمد، و آیه تطهیر: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» (احزاب، ۳۳) را فرود آورد.
قسمت هایی از متون این حدیث شریف که در کتب معتبره و صحاح و تفاسیر عامه روایت شده، در مقاله اهل بیت (علیهم السلام) دائره المعارف تشیع (۲/۶۰۵ ۶۰۷) بیان شده است، و خلاصه آنها بنا به تحقیق استاد سید مرتضی عسکری (ره) چنین است:
«روزی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در حجره ام سلمه یکی از همسران با فضیلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) حضور داشت، چون رحمت خاص الهی را در حال فرود آمدن دید: فرمود: فرا خوانید، فراخوانید.
گفتند: چه کسی را ای رسول خدا؟ فرمود: اهل بیت مرا، علی و فاطمه و حسن و حسین را.
وقتی ایشان اطراف پیامبر جمع شدند، بالاپوشی از موی سیاه که نقش جهاز شتر بر آن بود (مرط مرحل) بر خود و ایشان افکند سپس گفت: «اللهم هؤلاء آلی فصل علی محمد و آل محمد» پس خداوند آیه تطهیر را نازل فرمود.(حدیث الکساء عند اهل السنه).
بین شیعه امامیه متن خاصی از حدیث کساء به روایت از حضرت زهرا (سلام الله علیها) منقول است که در مجالس و محافل به قصد تبرک و توسل برای قضای حاجات و رفع مشکلات و شفای بیماران و دفع ناملایمات خوانده می شود و آثار شگفتی از آن به تجربه رسیده است، خلاصه آن متن بدین ترتیب است که:
«رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به دیدار دخترش فاطمه (سلام الله علیها) آمد، بالاپوشی خواست و به روی خود افکند، امام حسن و امام حسین و امیرمؤمنان علی (علیهم السلام) یکی پس از دیگری از در وارد شده، عطر مخصوص رسول خدای را استشمام نموده، به سویش دویده، رخصت طلبیده، در زیر آن بالاپوش قرار گرفتند.
آن گاه حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نیز به آن جمع پیوست و پیامبر برای آنان دعا فرمود. پیک وحی فرود آمد و آیه تطهیر را آورد و از سوی خداوند متعال تأکید نمود که خداوند جهان و هر چه در آن است را به برکت وجود این خمسه طیبه آفریده است».
گروهی از دانشمندان شیعه، رساله های مستقلی درباره اسناد حدیث کساء و اثبات اعتبار آن پرداخته اند که از جمله آنهاست:
۱. سند حدیث کساء، از آیه الله مرعشی نجفی، چاپ ۱۳۵۶ ق.
۲. آیه التطهیر فی الخمسه اهل الکساء، از محیی الدین موسوی غریفی، چاپ ۱۳۷۷ ق.
۳. حدیث الکساء عند اهل السنه، از سید مرتضی عسکری، چاپ اول ۱۳۹۵ ق، و چاپ دوم با افزودن منابع شیعی، ۱۴۰۲ ق؛
۴. سند حدیث شریف کساء، از علی اکبر مهدی پور، چاپ ۱۴۱۰ ق.
همچنین شرح هایی بر متن معروف حدیث کساء نوشته شده که از آن جمله است:
۱. التحفه الکسائیه، از شیخ بافقی یزدی (م ۱۳۱۰ ق) .
۲. کشف الغطاء عن حدیث الکساء، از شیخ علی آل عبدالغفار کشمیری (م ۱۳۴۵ ق). و نیز ده ها تن از شعرای نامدار عرب و فارس و ترک و لر و اردو، حدیث کساء را به نظم درآورده اند.
منابع
سند حدیث شریف کساء، اکثر صفحات، مجله الهادی، سال پنجم شماره چهارم؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ۱/۲۱۴؛ مسند، احمد بن حنبل، ۲/ .۲۹۲؛ دایره المعارف تشیع، ج ۶، فریدنی، مشایخ، ص۱۸۷.
