اشاره:
هندوها دارای خدایان متعددی است. خدایان هندوها به صورت بت و مجسمه های گوناگون مورد پرستش قرار می گیرند. مهمترین خدای هندوها براهما است . در این نوشته کوتاه این خدای هندوها معرفی شده است.
برهما (brahma)(1) از خدایان عمده آیین هندو است، که با ویشنو و شیوا تثلیث هندوئی یا تریمورتی (trimurti) را تشکیل می‌دهد، وی خالق است و ویشنو محافظ و شیوا مخرب.
برهما را بصورت انسانی مجسم می‌کنند که دارای چهار سر و چهار دست است و در دستهای خود یک کوزه، یک تسبیح، یک قاشق مقدس و نسخه‌ای از ودا(۲) را نگاهداشته است. وی مصنف وداها و قانون گذار هند است. و پرستش او قدیمیترین آیین پرستش در این کشور می‌باشد. نقش برهما در تثلیث هندو آفرینندگی است و نقش کهن‌تر او چون هر خدا به شیوا یا ویشنو واگذار می‌شود برهما در سلسله مراتب خدایان هند از احترامی برابر ویشنو و شیوا برخوردار است و او را خدای فرزانگی می‌دانند و می‌گویند که چهار ودا برخاسته از سرهای اوست و بهشت او برترین بهشت خدایان و زمین است. برهما در تصاویری سوار بر غاز، پوست او سرخ فام و ردائی سفید بر تن دارد. چهار دست دارد و با دستهای خود وداها، عصای سلطنتی، تسبیح، کمانی یا کوزه‌ای آب را حمل می‌کند مشهورترین سیمای او در تصویر خدائی چهار سر دیده می‌شود (۳)
انشعاب در هندوئیزم: هندوئیزم در گذر زمان دچار تحول و انشعاب شد و این انشعاب‌ها بعدها نیز استمرار یافت. برجسته‌ترین شاخه‌های منشعب هندوئیزم در دوره معاصر عبارتند از:
مذهب براهما ساج. ۲. مذهب آریا ساج. ۳. مذهب سیک. ۴. مذهب بهاگتی.
مذهب براهما ساج در واقع آمیخته‌ای از دستورات ویشنو و مسیحیت و بودائی است.
در سال ۱۸۲۸ میلادی فردی بنام «رام ماهون» آئین برهما ساج را اختراع کرد برهما ساج یعنی جامعه برهما که در میان هندوان به جامعه پیروان برهمن مشهور است.
رام ماهون در متون مقدس مذهبی ادیان و مذاهب جدید و قدیم جهان به مطالعه پرداخت پس از مطالعه بود که دین مسیح را بر دیگر ادیان ترجیح داد و به مردم هند معرفی نمود و مبلغ رسمی مسیحیت در آغاز قرن ۱۹ گردید، وی به این هم بسنده نکرد دست به مکتب التقاطی دیگری زد و پیروان فراوانی یافت. وارث ماهون فردی به نام سوامی علیه این آیین شورید و جامعه آریان را پدید آورد که سازمان طبقاتی چند خدایی و خرافات و بت پرستی و احکام حضرت مسیح را به باد انتقاد گرفت. در نهایت آیین برهما ساج به دگردیسی‌های متضادی پرداخت و سرانجام در آئین هندو متوقف شد.
بنابراین براهما یکی از خدایان آیین هندو است و نام مذهب و دین نمی‌باشد و تنها در قرون اخیر شاخه «برهما ساج» تأسیس شده که آمیزه‌ای از مسیحیت، آیین هندو و بودایی است و باز براهما یکی از خدایان آن به حساب می‌آید.
پی نوشت:
- غلامحسین مصاحب، فرهنگ لغت فارسی، نشر اسوه، تهران ج اول، بخش حرف باء.
- واژه ودا به معنی دانش است، کهنترین نوشته‌های دینی در هند عبارتند از متن‌های سنکسریت هندو، اروپایی، که بنام وداها معروفند این متن‌ها در بردارنده اطلاعاتی درباره مناسک مرتبط با آتش مقدس است، توسط خانواده‌های روحانی، به نسل‌های آینده بطور شفاهی می‌رسید.
- ایونس، ورونیکا، شناخت اساطیر هند، ترجمه باجلان فرخی، چاپ اول، ۱۳۷۳، نشر گلشن، ص ۶۸ تا ۶۹.
