بکارگیری اجتهاد در منابع اصیل و معتبر شرعی، بعد از بررسی ابعاد و ویژگی‌های مختلف موضوعات و سنجیدن ابعاد قضایا برای استنباط احکام شرعی را اجتهاد پویا گویند.
اجتهاد پویا و بالنده با همه ضوابط و شرایطش چشمه جوشانی است در دل فقه برای همگام کردن آن با رویدادهای زندگی در بستر زمان.
اجتهاد پویا و بالنده و مترقی، در همه زمینه‌ها بر اساس ملاکهای معتبر شرعی و سنجیدن ابعاد قضایای فردی، اجتماعی، جهانی، سیاسی، اداری، قضایی، حکومتی و… و با در نظر گرفتن دو عصر زمان و مکان تحقق می‌یابد و این اجتهادی است که به فقه جامعه‌ساز، در همه زمینه‌ها عینیت می‌بخشد.
شرایط فقیه پویا
در اجتهاد پویا، مجتهد از رخدادهای جامعه خودآگاهی کامل داشته و از آنها تحلیل صحیح دارد و اجتهاد او ناظر به حل مشکلات مردم و مسئولان جامعه است و حکم هر واقعه‌ای را در زمان مناسب آن استنباط می‌نماید. در اجتهاد پویا، شناخت موضوعات جدید، بسیار مؤثر و توجه به مشکلات و نیازهای جامعه و کوشش برای حل آنها اساسی است؛ همچنین توجه به شرایط جهانی و منطقه‌ای نیز لازم است.
مجتهدی پویا است که در رفع مشکلات جامعه در ابعاد سیاسی و اقتصادی و حقوقی و روابط بین‌المللی و حکومتی کارآیی او باشد.
جایگاه و ضرورت اجتهاد پویا در جامعه کنونی
در عصر حاضر اجتهاد پویا که با تحول زمان و مکان و احوال و عرف بر اساس منابع معتبر شرعی تحول می‌پذیرد، تکیه گاه محکم و استوار تئوری حکومت اسلامی و جوابگوی فقه به نیازهای بشری در همه زمینه‌ها می‌باشد.
لازم به ذکر است که پویایی، در ذات اجتهادی است که شیعه پرچم دار آن می‌باشد و علما و فقهای بزرگ شیعه، همواره اجتهادشان پویا بوده است.
منابع
۱. اجتهاد پویا، ویکی علوم اسلامی، بازیابی: ۱۱ تیر ۱۳۹۲.
۲. شرایط اجتهاد در نظام اسلامی، محمدابراهیم جناتی، اندیشه حوزه، شماره ۱. در دسترس در پرتال جامع علوم اسلامی، بازیابی: ۱۱ تیر ۱۳۹۲.
۳. شیوه های اجتهاد پویا در آموزه های امامان معصوم علیهم السلام، عزت السادات میرخانی، فصلنامه ندای صادق، شماره ۲۹، بهار ۱۳۸۲. در دسترس در سایت حوزه، بازیابی: ۱۱ تیر ۱۳۹۲.
۴. اجتهاد پویا؛ لازمه دین ماندگار، رضیه موسوی فر، کیهان فرهنگی، شمار ۱۳۳، خرداد و تیر ۱۳۷۶. در دسترس در سایت نور مگز، بازیابی: ۱۱ تیر ۱۳۹۲.
