سید جواد عاملى غروى(ره)

اشاره:

یکى دیگر از فقهاى نامدار شیعه ،علامه فقه و فقاهت، آیه اللّه سید جواد بن سید محمد حسنى حسینى عاملى غروى ،از بزرگان فقه و فقاهت قرن سیزدهم و ازتلامذه آیه اللّه بحرالعلوم و علا مه وحید بهبهانى مى باشد. او که یکى از افاضل شاگردان این دو فقیه بزرگ است ،در سال ۱۱۶۰ ه ق درآبادى شقرا جبل ع.امل متولد شده و در هم انجا رشد و پرورش یافت ،سپس به روزگار مرجعیت علا مه بهبهانى به کربلا رهسپار گشت و نزد آقاى سید على صاحب ریاض به فراگرفتن علوم اشتغال ورزید در سایه تلاش و جدیت بلیغى که داشت ،توانست در اندک مدتى به بالاترین مدارج علمى نایل آید.
او در محضر جمعى از بزرگان کسب فیض و علم نموده است که اسامى چندتن از آنان برده مى شود:

اساتید

۱ . علامه وحید بهبهانى .
۲ . آیه اللّه سید مهدى بحر العلوم .
۳ . آیه اللّه سید على صاحب ریاض .
۴ . آیه اللّه شیخ جعفر کاشف الغطا.

شاگردان

در مکتب فقهى او شاگردانى تلمذ نموده و به مقام شامخ علمى و فقهى نائل آمده اند که هر کدام از استوانه هاى فقاهت به شمار مى آیند که اسامى چند تن از آنان ذکر مى شود:.
۱ . آیه اللّه شیخ محمد حسن صاحب جواهر الکلام که از او اجازه روایتى نیزدارد.
۲ . آیه اللّه سید صدر الدین عاملى .
۳ . آیه اللّه شیخ جواد،معروف به ملا کتاب .
۴ . آیه اللّه آقا على هزار جریبى .
۵ . آیه اللّه شیخ محسن اعسم .
و دیگر اساطین فقه و فقاهت که در کتابهاى تراجم و رجال ،به تفصیل مذکورهستند.

تالیفات

علامه میرزا محمد على مدرس ،طبق شیوه مرضیه و عادت حسنه اى که درکتاب مستطاب ریحانه الادب پیش گرفته اند،به بازگویى آثار و تالیفات اومى پردازند و تعدادى از آثار گران قیمت او را به ترتیب زیر مى آورند:.
۱ . م.ف.تاح الکرامه فى شرح قواعد الاحکام علا مه حلى (ره ) (۱۰ جلد قطور)گویند میرزاى قمى ف.راوان ب.ه آن م.راجعه داشت هشت جلد این کتاب با مباشرت علا مه سید محسن جبل عاملى در س.ال ۱۳۳۲ ه ق در مصر به چاپ رسیده است ،ولى متاسفانه عارى از هجوم اغلاط فراوان مطبعى نیست .
۲ . ارجوزه اى در خمس .
۳ . ارجوزه اى در رضاع .
۴ . ارجوزه اى در زکات .
۵ . رساله اى در اصل برائت .
۶ . حاشیه بر تهذیب الاصول علا مه .
۷ . حاشیه بر روضه شهید ثانى .
۸ . حاشیه بر مدارک الاحکام .
۹ . حاشیه بر شرح طهارت وافى .
۱۰ . شرح وافیه در اصول .
۱۱ . تجوید قرآن کریم ۱ .

احترام استاد

او در آغاز کتاب مفتاح الکرامه در مورد علت اقدام به این تالیف بزرگ وپرمشقت این چنین مى نگارد:
م.ن دس.ت.ور آقا و استادم را،اوئى که پس از خداوند سبحان و اولیاى بزرگوارش (سلام خدا بر آن.ان ب.اد) پناهگاه و تکیه گاه زندگى من بوده است ،امتثال نمودم و اوعبارت از پیشواى بزرگ ،ع.لا مه مقدس ،اقیانوس بزرگ ( علم و معرفت ) آیه اللّه شیخ ‌جعفر (کاشف الغطا) است که خداوند متعال مرا فداى او سازد و بقاى او را بر سرمؤمنین مستدام بدارد.
او ک.ه خ.داون.د ع.م.رش را در کنف حراست و عنایت خاص خویش نگهدارد،به من امر فرمودند: دوس.ت دارم ک.ه تو کتاب قواعد الاحکام امام علا مه (حلى ) (خداوندمقام شریفش را بالا برد) را م.حور بحث انتخاب کنى و به آن اعتماد ورزى در هرمساله اى که آرا اصحاب اختلاف پیدا نموده اس.ت ،دقیقا اقوال آنان را مورد تامل قراردهى علاوه بر اقوال ،شهرت و اجماع آنان را نیز به دست آورى م.ن.اب.ع و ک.ت.اب.هایى که این اقوال از آنها نقل شده است ،باز بیاورى اگر به دلیلى برخورد داش.تى که آنان ذکرنکرده اند،پس همراه متن ،آن دلیل را نیز ذکر نمایى ،به هنگام اختلاف اخبار واح.ادی.ث ،ب.ه ص.ورت موجز آرا و نظریات اهل سنت را نیز بیان نمایى تا نفع آن کامل ،و موقعیت کتاب بزرگ گردد چون کتاب المختلف علا مه که مخصوص این برنامه است ،هر چند پرسود و پرفایده است ،ولى جاى اکثر اقوال و آرا در آن خالى است .
پس من امر شریف استاد را امتثال نمودم و امیدوارم که او با دعاى مقبول خویش مرا یارى دهد امر خودم را به خدا تفویض کردم و بر او توکل بسته و هرقدرت و نیرو از سوى اوست۲ .

حادثه دلخراش حمله وهابى ها:

مرحوم سید جواد عاملى در پایان جلد هفتم مفتاح الکرامه که اواخر باب وکالت قواعد است ،داستانى را از وحشى گریه اى وهابیون عهد نخست نقل مى کند که بازگویى آن مى تواند از اعمال وه.اب.ی.ون نفتى امروز نیز پرده بردارد و نیات این حزب سیاسى در ماسک اسلام را فاش و روشن سازد:
خدا را سپاس مى گویم ،آن چنان که او اهل و شایسته آن است و درود وصلوات خود را تقدیم بهترین مخلوقات او،محمد و اولاد معصومین (ع ) او مى نمایم خداوند متعال با فضل و کرم خود به برکت محمد و آل او بر این بنده منت نهاد وتوفیق اتمام این بخش از مفتاح الکرامه را عنایت فرمود هم اکنون نیمه شب نهم از ماه مبارک رمضان سال ۱۲۲۵ هجرى است و این کتاب به دست مصنف آن ،ک.وچ.ک ت.رین و ذلیل ترین بندگان خدا،محمد جواد حسینى حسنى موسوى عاملى ،که خ.داون.دس.ب.ح.ان با لطف و فضل و رحمت خویش ،با او معامله و رفتار نماید پایان پذیرفت ،ولى ت.ش.وی.ش خ.اط.ر و اض.طراب احوال حاکم بر زندگى ما است ،چون اعراب وحشى ،از جمله ،آن اف.رادى ک.ه ق.ائل ب.ه م.ق.اله وهابى خارجى هستند،نجف اشرف و زیارتگاه حسین (ع) را احاطه ن.م.وده اند،راه را بسته اند و زائرین حسینى را قتل و غارت نموده اند پس از آنکه شیعیان از زیارت ن.ی.م.ه شعبان برمى گشتند،تعداد کثیرى از آنان را کشته اند و اغلب آن زائرین از ایرانیان هستند گاهى گفته مى شود تعداد کشته ها ۱۵۰نفر مى باشد،و گاهى گفته مى شود کم تر برخى دیگر از زوار ع.رب در ح.ل.ه م.ان.ده ان.د وت.عدادى به نجف اشرف رسیده اند برخى در حله به روزه دارى پ.رداخ.ته اند و برخى به حسکه رفته اند،و ما هم اکنون مثل اینکه در محاصره قرار گرفته ایم وهابیون هنوزبرنگشته اند صفوف آنان از کوفه تا حرم حسین (ع ) به مسافت دو فرسخ یا بیشتراست .
قبیله خزعل تسلیم شده اند،ولى قبیله هاى بعیج و جشم در حال مقاتله وکارزار ه.ستند حاکم بغداد کنار رفته و حاکم دیگرى جاى او را گرفته است و آنان باهم مقاتله و کارزار دارند اخبار آنان نیز ما را مغموم ساخته است چون راهها بسته است ،به همین جهت در این اطراف وهابیها بر اقامت بیشتر طمع دوخته اند حول وقوه از سوى خداوند بزرگ است درود بر پیامبر خدا و اولاد و اطهار او،و خداوندمتعال از علماى ما خوشنود و راضى باشد و آنان را در بالاترین جایگاه و با نعمت بهشتى محشور فرماید ۳ .

وفات

او پس از یک عمر رنج و کوشش در راه علم و فقاهت ،در سال ۱۲۲۶ ه ق ،درسن ۶۶ سالگى در نجف اشرف وفات نمود و در صحن مولاى متقیان مدفون گشت

پی نوشت:

۱. ریحانه الادب ،ج ۳ ،ص ۳۹۶ . ۳۹۷ .
۲.مفتاح الکرامه ،ج ۱ ،ص ۱ ،چاپ مصر که به اهتمام آقاى سید محسن جبل عاملى چاپ شده است .

۳. مفتاح الکرامه ،ج ۷ ،ص ۶۵۳ ،چاپ مصر .

۴. تفسیر بیشتر شرح زندگى او در ریحانه الادب ،و کتاب وحید بهبهانى نوشته فاضل نامى ع.ل.ى دوانى ،ص ۲۱۶ . روضات الجنات ،ج ۲ ،ص ۲۱۶ . الکرام البرره ،حاج آقا بزرگ تهرانى ،ج ۱ ،ص ۲۸۷ تا ۲۸۹ آمده است .

منبع :فقهاى نامدار شیعه . عقیقى بخشایشی