اشاره:
سید محمد حسن معروف به آقا نجفى قوچانى در سال ۱۲۹۵ ق در قریه خسرویه از توابع قوچان چشم به جهان گشود و پس از گذراندن دروس مقدماتى به مدت سه سال در قوچان به تحصیلاتش ادامه داده. سپس به مشهد رفته و در یکى از مدارس آن شهر به نام دو درب ساکن مى گردد در این شهر مقدس و در کنار معنویت مرقد مطهر امام رضا علیه السلام همراه تعالى و رشد معنوى دروس سطح حوزه ى علمیه را تا اتمام قوانین فرا مى گیرد.
سفر به اصفهان
در سال ۱۳۱۲ یا ۱۳۱۵ همراه یکى از همدرسانش با پاى پیاده و تحمل سختى هاى بسیار به اصفهان که در آن موقع از مراکز علمى معتبر بوده مى رود و در یکى از حجره هاى مدرسه عربون سکنى مى گزیند. او در آن شهر در محضر آخوند ملا محمد کاظم کاشى (متوفاى ۱۳۳۹ ق) درس منظومه سبزوارى، از شیخ عبد الکریم گزى درس فرائد
الأصول (رسائل)، از سید محمد باقر درچه اى فقه و اصول، از میرزا جهانگیرخان قشقایى (متوفاى ۱۳۲۸ ق) فلسفه و کلام و از آقا نجفى اصفهانى (متوفاى ۱۳۳۲ ق) نوه ى شیخ محمد تقى اصفهانى صاحب هدایه المسترشدین (متوفاى ۱۲۴۸ ق) اخلاق و عرفان را فرا مى گیرد. در این دوران، زندگى بر او به سختى مى گذشته و با تنگدستى روزگارمى گذرانیده است.
هجرت به نجف
بعد از چهار سال، در سال ۱۳۱۸ ق در سن ۲۳ سالگى با پاى پیاده به نجف اشرف مهاجرت نموده و در آنجا از محضر شیخ محمد باقر اصطهباناتى (متوفاى ۱۳۲۶ یا ۱۳۲۸ ق) در علوم عقلى استفاده نموده و در حلقه ى درس صاحب کفایه الأصول شیخ محمد کاظم خراسانى (متوفاى ۱۳۲۹ ق) وارد مى گردد و به تدریج از نزدیکان و خواص وى مى گردد و از همگامان و یاران آن مرجع بزرگ در نهضت مشروطیت بوده است.
دوران تحصیل آقا نجفى قوچانى تماما توام با رنج و مشقت فراوان بوده که در کتاب سیاحت شرقش به این شداید اشاره نموده است. پس از ۷ سال تلمذ از محضر آخوند
خراسانى و دیگر بزرگان در سال ۱۳۲۵ ق قوهى استنباط فروع فقه ى را پیدا نموده و به مقام اجتهاد نائل مى گردد و در همان سال با یک خانوادهى ایرانى مقیم کربلا وصلت مى نماید.
بازگشت به ایران
سیزده سال بعد و پس از ۲۳ سال اقامت در نجف اشرف در سال ۱۳۳۸ ق به ایران بازگشته و به درخواست مردم قوچان به این منطقه مى رود. این عالم ربانى و فقیه اصولى در حدود ۲۵ سال به تعلیم و ارشاد اهالى قوچان و تدریس و قضاوت و اداره ى امور دینى آن سامان پرداخته و مرجع آن منطقه مى گردد. صاحب مستدرکات أعیان الشیعه مى نویسد: کان عالما أصولیا فقیها محدثا متکلما، له الید الطولى فی العلوم العقلیه و النقلیه و من المعروفین بالفضل و الزهد و الورع و التقوى (مستدرکات أعیان الشیعه).
اساتید
۱ – آخوند ملا محمد کاشانى (متوفاى ۱۳۳۳ ق).
۲ – میرزا جهانگیرخان قشقایى (متوفاى ۱۳۲۸ ق).
۳ – شیخ عبد الکریم گزى.
۴ – سید محمد باقر درچه اى.
۵ – شیخ محمد باقر اصطهباناتى (متوفاى ۱۳۳۶ یا ۱۳۲۸ ق).
۶ – شیخ محمد کاظم خراسانى، صاحب کفایه الأصول (متوفاى ۱۳۲۹ ق).
۷ – آقا نجفى اصفهانى (متوفاى ۱۳۳۲ ق).
تألیفات
۱ – سیاحت غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ (در مورد عالم برزخ).
۲ – سفرى کوتاه به آبادىهاى قوچان (در این کتاب از اوضاع اجتماعى و اعتقادى کشاورزان نوشته شده است).
۳ – سیاحت شرق یا زندگىنامهى آقا نجفى قوچانى.
۴ – شرح دعاى صباح.
۵ – عذر بدتر از گناه (کتابى در دفاع از مشروطیت).
۶ – شرح و ترجمهى رسالهى تفاحیه تألیف ارسطو، ترجمه و تحقیق بابا افضل کاشانى.
۷ – حیاه الإسلام فی أحوال آیه الملک العلام (در مورد زندگانى صاحب کفایه).
۸ – تقریرات فقهى و رسالهاى در اثبات رجعت.
۹ – تقریرات فقهى در رسالهى أصاله البراءه در اصول فقه.
۱۰ – شرحى بر کتاب پسران من پل دوم آمریکایى در زمینهى اخلاق و تربیت جوانان.
وفات
وى در شب جمعه ۲۶ ربیع الثانى سال ۱۳۶۳ ق در سن ۶۸ سالگى دار فانى را وداع گفت ،مزار این عالم وارسته محل زیارت مردم و مورد توجه و اعتقاد اهالى قوچان مى باشد.
