سخنى پیرامون زیارت سیدالشهدا (علیه السلام)
اى غمین ز اشتیاق حضرت او
روز و شب مایل به زیارت او
تو از او دور نیستى بالله
«قبره فى قلوب من والاه »
در طول تاریخ انسان هایى بوده و هستند که پس از مرگشان ، زندگى و حیات شان ادامه پیدا کرده و با مرگ بدنشان ، وجودشان و شخصیت و اندیشه شان ادامه یافته است. مردان خدا و شخصیت هاى الهى، همان گونه که در زمان حیات خویش استوانه دین و محور انسانیت و پشتوانه حق و عدالت هستند ، در زمان پس از مرگ نیز آرامگاه و زیارتگاه شان پشتوانه حق و عدالت و فضیلت است و در این میان ، زیارت مشهد حسینى از ویژگی هاى برجسته اى برخوردار است.
آنانکه توفیق پیدا مى‌کنند و به زیارت مرقد مطهرش مشرف مى‌شوند ، روى به آستان امام حسین (علیه السلام) آورده و به جانب این مدرسه عشق و فضیلت و دانشگاه کمال و تربیت مى گرایند. این گونه تربیت اجتماعى و یک چنین موسسه تهذیب اخلاق و ادب ، براى هیچ ملتى از ملل گیتى میسر و مقدورنیست.
البته ملحدین و معاندین و مخالفین مکتب تشیع به خیال خود شبهات و اشکال هاى مى‌کنند و مى‌گویند: «زیارت قبور، بت پرستى است؟!» در حالى که هر کس که به زیارت قبور ائمه (علیهم السلام) مى‌رود هرگز به عنوان «بت» آنها را زیارت نمىکند. چه کسى است که حسین بن على (علیه السلام) را خدا بداند؟!!
شیعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پیدا مى‌کند، همان طور که خودش در قرآن مجید فرمود: «به سوى او وسیله بگیرید» ۱ امام را وسیله الهى مىداند زیرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زیارت است که زائر از این طریق خود را به درگاه الهى نزدیک مى کند، و پیشوایان ما وعده فرمودهاند که از زائران خود دستگیرى کنند.
امام رضا (علیه السلام) مى‌فرماید: «هر امامى بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانى دارد و وفاى به این عهد، بإ زیارت قبر آنان ممکن مى‌باشد. و کسى که به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به سوى قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار مى‌گیرد.
پس هر زائرى باید بکوشد تا از این شفاخانه فیض، استشفاى دردهاى درونى و امراض قلبى و اندرونى خود را خواسته، خواستار آن شود که صفاى دل و دوستى خاطر و پاکیزگى روح و قداست روان و سلامت تن ، از خدمت آفریدگار جهان به وى عطا گردد ، تا اینکه هم ظاهر او به جمال و کمال آراسته شود و هم باطن وى از آلودگى ها پاک و مصفا گردد. هر زائرى که با معرفت و شناخت مقام صاحب این مرقد و اهداف او به زیارت برود، از صاحب قبر الهام مى گیرد و اصول و تعالیم مکتب را به یاد مىآورد ، و هر زیارت و سلام او سرشار از این آموزش ها و الهام ها است.
از طرفى زیارت نامه هاى وارده، و خواندن هر کدام از آنها، خواننده و زائر را به دقت و تفکر واداشته ، متذکر تاریخ و احوال انبیا و اولیاى معصوم مى گرداند. تأمل در زیارت عاشورا و دیگر زیارات ، این مطلب را به خوبى روشن مى‌سازد که امامان به این وسیله در صدد ساختن انسانهاى مؤمن و متعهد بودهاند ، لذا به آنها تعلیم دادهاند که در زیارت امام حسین (علیه السلام) از خداوند بخواهند که زندگى و مرگشان را «حسین گونه» قرار دهد، و آنها را در دینا و آخرت همراه آن حضرت بدارد:
«اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد ، و مماتى ممات محمد و آل محمد… و ان یجعلنى معحکم فى الدنیا و الاخره».
به امید به اینکه خداوند متعال توفیق زیارت حضرتش را در دنیا و شفاعتش را در روز قیامت نصیب ما گرداند، به آثار و برکاتى که زیارت سیدالشهدا (علیه السلام) به دنبال دارد مىپردازیم:
۱- آرامش بخشیدن به زائر
قبل از آنکه به آثار و برکاتى که برگرفته از روایات اسلامى است اشاره کنیم ، این نکته لازم به ذکر است که زیارت مرقد شریف امام حسین (علیه السلام) مانند سایر ائمه ، به مردمان و زیارت کنندگانش ، نوعى آرامش و اطمینان مى بخشد.
در این عصر که انسان را موجودى مضطرب مى‌نامند، و پیوسته دست به گریبان با پدیده هایى چون تردید، ناکامى، تشویش، ترس و ناسازگارى با محیط و زندگى ماشینى و محرومیت و جنگ و حتى کنار نیامدن با خود است، و هر روز شاهد کاهش ها و فرسایش ها است و نمى‌تواند از اضطراب در امان بماند ، این زیارت مرقد مردان خدا و پیشوایان دین است که به انسان آرامش خاطر مى‌دهد.
در زیارت یک نوع کشش و نیاز الزام آورى انسان را وا مىدارد که فشارها و فریادهاى درونى را از راهى خارج کند. زائر آن مرقد شریف در پرتو دعا و گفتگو با پاکان و استمداد از ارواح پاک مقربان درگاه الهى، نیرو گرفته و نابسامانی ها را با توسل بدانها برخود هموار مى‌سازند ، و خستگى ها و فشارهاى وارد بر روان ، و نیز اضطراب ها و یأس ها را از خودمى زدایند و به آرامش و اطمینانى براى ادامه زندگى دست مى یابند.
۲- در امان خدا بودن
به امام صادق (علیه السلام) عرض کردند: کمترین اثرى که براى زائر قبر امام حسین (علیه السلام) چیست؟ فرمود: «کمترین تأثیرش این است که خداوند متعال، او و خانواده و مالش را حفظ مى‌کند تا به سوى اهل خویش برگردد ،و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او خواهدبود ».۲
۳- زائر خدا محسوب شدن
زید بن شحام گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم : براى زائر قبر امام حسین (علیه السلام) چه مى باشد؟ فرمود: «همانند کسى است که خدا را در عرش دیدار نموده باشد». گفتم: براى کسى که یکى از شما را زیارت کند چه مى‌باشد؟ فرمود:
«همانند کسى است که رسول خدا (ص) را زیارت نموده است ». ۳
۴- برآورده شدن حاجات و دفع پریشانى
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «همانا نزد شما قبرى است که هیچ فرد پریشانى نزد آن نمىآید مگر آنکه خداوند از او دفع پریشانى نماید و حاجتش را برآورد». ۴
و نیز به ابوصباح کنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است که هیچ فرد پریشانى نزد آن نمى رود مگر آنکه خداوند از او پریشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مى‌نماید، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند که از هنگام شهادتش آشفته و غم آلود تا روز قیامت بر او مى‌گریند. هر کس او را زیارت کند، وى را تا خانه اش بدرقه مى‌کنند، و هر که مریض شود به عیادتش مى روند، و هر که بمیرد جنازه اش را تشییع مى کنند». ۵
۵ – زیادتى در عمر و رزق
امام باقر (علیه السلام) فرموده است: «شیعیان ما را به زیارت قبر حسین (علیه السلام) امر کنید ، زیرا زیارت او موجب فزونى در رزق و طول عمر و دفع بلایا و ناگواری ها مى‌شود». ۶
۶- آمرزش گناهان
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس حسین (علیه السلام) را زیارت کند در حالی که عارف به حق او بوده و به امامتش اقرار داشته باشد خداى سبحان ،گناهان گذشته و آیندهاش را مىآمرزد». ۷
و جابر جعفى در ضمن یک حدیث طولانى از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که فرمود: «چون از نزد قبر حسین (علیه السلام) بازگشتى ، ندا کنندهاى تو را ندا مى دهد که اگر آن را مىشنیدى ، تمام عمر را نزد قبر شریف حسین (علیه السلام) اقامت مىگزیدى. آن منادى گوید:خوشا به حال تو اى بنده خدا که سود فراوان بردى و به سلامت
(در دین ) دست یافتى. عمل از سربگیر که گناهان گذشته ات آمورزیده شد». ۸
۷- محسوب نشدن ایام زیارت از عمر زائر
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «همانا ایام زیارت زائران حسین بن على (علیه السلام) از عمرشان محسوب نگشته و جزء حیاتشان به شمار مىآید». ۹
۸- حفاظت زائر در دنیا و آخرت
عبدالله بن هلال به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: فدایت شوم، کمترین نصیبى که زائر امام حسین (علیه السلام) دارد، چیست؟ فرمود: «اى عبد الله! کمترین چیزى که براى او مى‌باشد، این است که خداوند او و خانواده اش را حفظ مى‌کند تا وى را به سوى خانواده اش بازگرداند، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او مى‌باشد».۱۰
۹- عنایت و توجه سیدالشهدا (علیه السلام)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «حسین در نزد پروردگارش… به زائرانش نظر مى‌کند. او نگاه مى‌کند که چه کسى براى آن حضرت گریه مى‌کند، پس براى او طلب آمرزش کرده و پدرانش را مى خواند تا براى آن زائر دعا کرده و طلب آمرزش و مغفرت نمایند. سپس امام (حسین) مى‌فرماید: اگر زائر من مى دانست که خدا چه چیزى براى او عطا مى‌فرماید شادى او بیشتر از جزع و بى تابى وى مى گردید». ۱۱
و امام حسین (علیه السلام) فرمود: «هر کس مرا در زندگانیش زیارت کند، پس از مرگش بازدیدش خواهم کرد». ۱۲
۱۰- خیر و برکت زیاد
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«اگر مردم مى دانستند که چقدر خیر و برکت در زیارت امام حسین (علیه السلام) وجود دارد ، براى زیارت کردنش با یکدیگر مقاتله مىکردند، و هر آینه اموالشان را براى رفتن به زیارتش مى فروختند»۱۳
و امام باقر (علیه السلام) فرمود:
«اگر مردم مىدانستند که زیارت قبر شریف حسین (علیه السلام) چه مقدار فضیلت و برکت دارد، از شوق زیارت جان مى‌سپردند و نفس هایشان از شدت حسرت بند مىآمد»۱۴
۱۱- برابرى زیارت قبر حسین (علیه السلام) با حج
عبدالله بن عبید انبارى گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرضه داشتم : فدایت شوم ، همه ساله وسایل تشرف به حج برایم فراهم نمىشود. فرمود: «چون قصد حج نمودى و اسباب برایت فراهم نگشت ، به زیارت قبر حسین (علیه السلام) برو، که یک حج برایت نوشته مى‌شود و چون قصد عمره نمودى و وسایل مهیا نشد ، عزم زیارت قبر حسین (علیه السلام) نما، که یک عمره برایت منظور مى‌شود» ۱۵
۱۲- نام زائر در اعلى علیین ثبت مى شود
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس به زیارت قبر حسین (علیه السلام) برود در حالى که عارف به حق او باشد، خداوند نام او را در اعلى علیین مىنویسد». ۱۶
۱۳- غرق شدن در رحمت الهى
از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند:
ثواب کسى که قبر امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند، در حالى که کبر و غرور نداشته باشد چیست؟ فرمود:
«برایش هزار عمره و حج مقبول نوشته مى‌شود. اگر شقى باشد، سعید نوشته مى گردد، و پیوسته در رحمت الهى غوطه ور خواهد بود»۱۷
۱۴- دعاى معصومین براى زائر
معاویه بن وهب از امام صادق (علیه السلام) نقل نموده که فرمود: «اى معاویه، زیارت قبر حسین (علیه السلام) را از روى ترس وامگذار ، زیرا هر که آن را ترک کند ، چنان دچار حسرت مى‌شود که آرزو نماید قبرش نزد او باشد. آیا دوست ندارى که خداوند تو را در زمره کسانى به حساب آورد که رسول خدا (ص) و على و فاطمه و امامان معصوم (علیهم السلام) برایش دعا مى‌کنند؟» ۱۸٫
و نیز فرمود: «همانا فاطمه (س) دختر محمد (ص) نزد زائران قبر فرزندش حسین (علیه السلام) حضور یافته و براى گناهانشان طلب آمرزش مى کند». ۱۹
۱۵- تجلى خدا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به درستى که خداى تبارک و تعالى، قبل از اهل عرفات ، براى زائران قبر حسین (علیه السلام) تجلى مى‌نماید، حوایج آنان را بر آورده مى کند ، گناهانشان را آمرزیده و درخواسته ایشان را به اجابت مقرون مى سازد ، و سپس متوجه اهل عرفات شده و در مورد آنان نیز این گونه عمل مى کند». ۲۰
۱۶- سعادت
امام صادق (علیه السلام) به عبدالملک خثعمى فرمود:
«زیارت حسین بن على (علیه السلام) را ترک مکن و دوستانت را نیز به آن فرمان بده، تا خداوند بر عمرت افزوده و روزیت را زیاد گرداند. خداوند سبحان زندگانى تو را در سعادت قرار خواهد داد، و نمى‌میرى مگر سعادتمند ، و تو را در سلک سعادتمندان خواهند نوشت ». ۲۱
۱۷- تأثیر زیارت در روز عاشورا
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«هر کس قبر حسین را در روز عاشورا زیارت کند ، همانند کسى است که در برابر او به خون خود غلطیده باشد».۲۲
۱۸- قرار گرفتن در جوار پیامبر و على و فاطمه (علیه السلام)
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«هر کس مى خواهد در جوار پیامبر (ص) و على و فاطمه (علیهما السلام) باشد، نباید زیارت حسین بن على (علیه السلام) را ترک کند». ۲۳
۱۹- تأثیر زیارت در روز قیامت
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«هیچ کس در روز قیامت نیست مگر آنکه آرزو مى کند که اى کاش از زائرین امام حسین (علیه السلام) مى بود زیرا مشاهده مى نماید که با زائران حسین (علیه السلام) به واسطه مقامى که در نزد پروردگار دارند، چگونه عمل مى‌شود». ۲۴
و نیز فرمود:
«هر کس دوست دارد در روز قیامت بر سر سفره هایى از نور بنشیند پس باید از زائرین حسین بن على (علیه السلام) باشد» ۲۵٫
و زراره بن اعین گوید: «امام صادق (علیه السلام) فرمود: «زائرین حسین یک برترى نسبت به سایر مردم دارند» پرسیدم : برتریشان چیست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مى شوند در حالى که دیگران هنوز در حال حساب هستند». ۲۶
۲۰- رهایى از شداید قیامت
رسول گرامى اسلام (ص) فرمود: «من تعهد مى کنم که در روز قیامت هنگامه رستاخیز ، ضمن ملاقات با زائر حسین (علیه السلام)، دستش را بگیرم و از مراحل هولانگیز و سختی هاى قیامت نجاتش بخشیده و او را به بهشت وارد کنم»۲۷
۲۱- نجات از آتش جهنم
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس قبر حسین (علیه السلام) را به خاطر خداوند و در راه خدا زیارت نماید، خداوند او را از آتش دوزخ آزاد مى سازد، و روز ترس بزرگ (قیامت) او را ایمن مىدارد. از خداوند نیز هیچ حاجتى از حوائج دنیا و آخرت را طلب نمىکند مگر آنکه به او عطا مى نماید» ۲۸٫
این آثار و آثار دیگرى که به خاطر اجتناب از طولانى شدن مطلب ذکر نکردیم ، همگى به برکت وجود حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) است که امیدوارم هر چه زودتر توفیق زیارت مرقد مطهرش نصیب تمام عاشقان گردد.
پى نوشت ها
۱- سورهء مائده ؛ آیهء ۳۹
۲- ثواب الاعمال شیخ صدوق ؛ ص ۱۱۶
۳- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۸۱
۴- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۳۳۷
۵- همان مأخذ.
۶- همان مأخذ ؛ ص ۲۸۹
۷- کافى ؛ مرحوم کلینى ؛ ج ۴ ص ۵۸۲
۸- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۹۵
۹- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۲۲
۱۰- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۴۷
۱۱- امالى شیخ طوسى ؛ ص ۵۵
۱۲- بحارالانوار ؛ علامه مجلسى ؛ ج ۱۰۱ ص ۱۶
۱۳- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۸۷
۱۴- سفینه البحار؛ محدث قمى ؛ ج ۱ ص ۵۶۵
۱۵- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۳۰۶
۱۶- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۲۴
۱۷- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۳۲۸
۱۸- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۱۹۹
۱۹- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۰۴
۲۰- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۳۴۶
۲۱- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۹۲
۲۲- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۳۱
۲۳- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۲۳۰
۲۴- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۳۰
۲۵- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۳۱
۲۶- بحارالانوار ؛ علامه مجلسى ؛ ج ۴۴ ص ۲۳۵
۲۷- منتخب کامل الزیارات ؛ ابن قولویه ؛ ص ۲۷۸
۲۸- وسائل الشیعه ؛ شیخ حر عاملى ؛ ج ۱۰ ص ۳۲۴
منبع: کتاب آثار و برکات سید الشهدا؛ به قلم :علیرضا رجالى تهرانى
