با استرس ناشى از بیمارى فرزندمان، زندگیمان در حال آسیب دیدن است؛ فشار بیشترى روى هر دوى ماست و از این مى‌ترسیم که این موارد، موجب جداییمان شود. آیا این موضوع، طبیعى است؟
والدین فرزندانى که از مشکلات سلامتی، احساسى و رفتارى رنج مى‌برند، اغلب یک سرى احساسات پیچیده را مانند دلتنگی، ناامیدی، بلاتکلیفی، عصبانیت و گمراهى تجربه مى‌کنند. علاوه بر آنچه که خانواده‌ها پیش از این مى‌دانستند، آنها با مفهوم جدیدى از زندگی روزانه روبرو مى‌شوند و مى‌بایست با مسئولیت‌های سخت و جدید آن کنار بیایند.
در چند ماه اولیه تشخیص بیماری، توجه خانواده بیشتر به فرزند، برنامه‌های درمانیش، معاینه منظم پزشک و وفق دادن او با شرایط معطوف است. در همین حال که والدین این شرایط سخت و ناخواسته را متحمل مى‌شوند، اغلب، نیازهاى خودشان را فراموش مى‌کنند.
ارتقای سطح زندگی، نقش والدین و نیازهاى خاص فرزند
پدر و مادر، نقش مهمى به عنوان والدین ایفا مى‌کنند، اما به همان اندازه نیز به عنوان همسر نسبت به هم مسئولند. با عوامل استرس‌زایى که هر خانواده‌اى با آن روبروست، طبیعیست که انتظار داشته باشیم درچنین شرایطى، رضایت از زندگى مشترکشان تحت تاثیر قرار بگیرد. این که والدین چطور واکنش نشان داده و با استرس ناشى از بیمارى فرزندشان مبارزه مى‌کنند، تأثیر بسزایى روى رابطه‌شان مى‌گذارد.
هر یک از زوجین، با روش خود با مسئولیت‌ها و احساسات شدیدى در تکاپو هستند. بیشتر مواقع، این اولین باریست که زوجین تلاش یکدیگر را برای مقابله با ناامیدى‌ها و ناملایمات مى‌بینند. برخى از این روش‌هاى مقابله تکمیلى است و برخى دیگر مقایسه‌ای. دانستن این نکته مهم است که روش‌هاى مقابله والدین با استرس متفاوت است؛ ممکن است یکی از والدین نسبت به ابراز احساساتشان خیلى صریح باشد، در حالی که دیگرى براى این کار نیاز به مکان و زمان مناسب دارد.
چطور انتظارات دیگران روى مبارزه والدین تاثیر مى‌گذارد؟
انتظارات (فشارهای) اجتماعى روى این مسأله که والدین چگونه باید با کمک بیشتر، نیازهاى مختص به هم را برطرف کنند تاثیر مى‌گذارد. اغلب مادران فکر مى‌کنند که باید ” هرکاری” انجام دهند. معمولا این مادران از برطرف کردن نیاز همسران و نزدیکان خود و وظایف خانه، احساس فشار و خستگى می کنند. متاسفانه در چنین فضایى مادران، جایگاه اصلی خود را فراموش کرده و از نیازهاى خود، چشم‌پوشى مى‌کنند.
پدران هم به طور مشترک اظهار مى‌دارند که باید با وجود فشارهای زیاد، خانواده را تامین کنند و با عواملى چون ضعف، افسردگی و ناامیدى مبارزه کرده و شجاع، قوى و متعادل باشند. بعضی از پدرها براى برآورده کردن نیاز دیگران، الزاماتى را چون گفتگو کردن، ارتباط داشتن و وقت گذاشتن براى خانواده و همسرشان (رها مى‌کنند) از یاد مى‌برند.
بیشتر اوقات، فشارى که از تامین این نیازها بوجود می آید، بسیار شدید است. بار مسئولیت‌هاى مالی، احساسى و جسمى براى والدین، بسیار طاقت‌فرساست. آنها با انزوا، عدم ارتباط با هم، حرف و سخن اطرافیان، کشمکش‌ها، عدم توجه به وظایف و فقدان صمیمیت، روبرو هستند.
مأمنی براى هم بودن و فواید آن
وقتی هر دوى زوجین در زندگیشان رنج مى‌کشند، سخت است که حامى یکدیگر باشند. در چنین شرایطی است که به راحتى، هدف عصبانیت و ناامیدى هم قرار می گیرند. استرس و ترس ما از شکست، نیاز ما به عشق، مهربانى و قوت قلب دوباره را بیشتر مى‌کند و انتظارات ما را در مورد این که همسرمان باید چگونه رفتار کند، تغییر مى‌دهد.
این تغییرات، سختى‌ها و حس ناامنى‌اى را که پیش از این به صورت بالقوه در زندگیتان بوده آشکار مى‌سازد. بودن مامنى براى هم، یا این حس که کسى هست که مى‌شود روى عشق آن حساب کرد، به طرز شایانى به انعطاف و توانایى مقابله با استرس مربوط است. این ” مأمن” سدى است در برابر استرس مداوم و یا تاثیرات منفى‌ای که آن در زندگیتان مى‌گذارد.
وقتی زوجها با مشکلى روبرو مى‌شوند باید چکار کنند؟
گاهی زوجها در بزرگترین رقابت زندگیشان، فراموش مى‌کنند که در کدام تیم هستند و به جاى آن که با هم باشند، در مقابل یکدیگر قرار مى‌گیرند. در مواجهه با چنین شرایطى، اغلب این سوال پیش مى‌آید که آنها چه کار مى‌توانند بکنند. آیا زوجها مى‌توانند به یک میزان و همزمان، خواهان تامین نیازهاى خود و فرزندانشان باشند؟
گفتگو کردن، راه گشاست
زوجها مى‌توانند رابطه‌شان را با استفاده از روش‌هاى گفتمان که در زیر به برخى از آن اشاره مى‌کنیم حفظ کرده، ارتقا دهند:
• مى‌بایست نیازهاى یکدیگر و راه های گفتگو را بشناسید.
• همیشه زمانى را براى گفتگوى روزانه اختصاص دهید؛ این کار از بوجود آمدن رنجش‌ها و یا غفلت از گفتگو جلوگیرى مى‌کند.
• گوش دادن درست را تمرین کنید. این امر موجب مى‌شود که همسرتان احساس کند که حرف‌هاى او را دقیقا فهمیده‌اید و در نتیجه واقعا مى‌توانید از تجربیات هم بهره‌مند شوید.
• زوج‌هایى که نمى‌توانند درست گوش بدهند، باید دفترچه مشترکى بسازند و براى حفظ رابطه و بهبود گفتگوهایشان همه جا از آن استفاده کنند.
• به اشتراک گذاشتن احساساتى نظیر خشم و ترس و امید، وابستگى و صمیمیت را در زندگى پرورش مى‌دهد. زمان‌هایى را اختصاص دهید تا به عنوان یک زوج در کنار هم باشید.
زوجها به ایجاد چنین فرصت‌ها و فعالیت‌هایى نیاز دارند:
• گرچه سخت به نظر مى‌رسد، هر هفته برنامه‌اى براى تفریح کردن و با هم بودن ترتیب دهید؛ خیلى از زوجها این حرکت را در بهتر شدن زندگیشان دخیل مى‌دانند. البته این امر، مستلزم آنست که دوستى که به آن اعتماد دارید یا یکى از اعضاى خانواده در نبود شما، از بچه نگهدارى کند.
• کارى را که همیشه تکى انجام مى‌دادید، حالا با هم انجام دهید یا زمان‌هایى را که تنها هستید حالا با همسرتان باشید. مهم نیست چه کارى انجام مى‌دهید، مهم اینست که همیشه زمانى را به عنوان یک زوج با همسرتان سپرى کنید.
هنگامی که لحظات خوبى را با همسرتان سپرى مى‌کنید، پیوندتان را محکمتر کرده و مى‌توانید نیازهای وى را بشناسید. این تعاملات سازنده و گفتگوهاى باز و آزاد، یکدل شدن را بیشتر می کند و توصیه‌هاى دیگران را در ایجاد اعتماد، صمیمیت و امنیت در زندگیان قابل فهم‌تر.
یاری جستن
طبیعی است که زوجها در شرایط یاد شده از یک متخصص کمک بخواهند. مهارت‌هاى گفتگو و هنر سازش، باید به خوبى مورد توجه قرار بگیرند. البته مهارت یافتن در این‌ها در میانه بحران، کاملا سخت به نظر مى‌رسد. والدین مى‌بایست مشاوره‌های کوتاه مدت را ادامه دهند تا مهارت‌هاى گفتگو و زندگى کردن با وجود اختلافات را بهتر کرده و یا اختلافات گذشته را که دوباره پدیدار شده بر طرف کنند. فایده ى این مشاوره‌ها، تنها به کوتاه مدت ختم نمى‌شود، بلکه تاثیرات مثبتى در بلندمدت نیز در زندگیشان خواهد داشت.
نتیجه
زندگی با فرزندانى که نیازهاى خاصى دارند محتاج برنامه ریزى خوب، روش‌هاى موثر مبارزه در زندگى و عشق فراوان است. والدین با سختى‌هایى روبرو مى‌شوند که آمادگی آنها را ندارند و مى‌بایست روش‌هاى قبلى خود را براى اداره زندگیشان رها کنند. آنها مجبورند با یک سری افراد مثل پزشک، وکیل وکارشناس بیمه سر و کله بزنند.
به این ترتیب با انجام این امور، نیازهاى خودشان اغلب فراموش شده و زندگیشان تحت الشعاع قرار مى‌گیرد. على رغم رسیدگی به فرزندان، والدین نیز باید راهى پیدا کنند تا یکدیگر را حمایت کرده و نیازهاى خود را نیز مرتفع سازند. با این کار، نه تنها آنها به خود کمک کرده، بلکه فرزندان را هم در آن شریک مى‌گردانند.
منبع: مجله مهر و ماه؛ مترجم: امیر رضا درگاهى
