ولادت و تحصیلات
آیتالله العظمى مرحوم حاج شیخ محمد جواد انصارى همدانى فرزند مرحوم حاج ملا فتحعلى همدانى در سنه ۱۳۲۰ هجرى قمرى مطابق با ۱۲۸۱ هجرى شمسى در شهر همدان و در خانوادهاى روحانى چشم به جهان گشود. پدر ایشان مرحوم حاج ملافتحعلى همدانى از علما و فضلاى همدان بود. البته زادگاه ایشان شیراز بود، ولى بعدها براى تبلیغ و برنامه هاى مذهبى مأموریت پیدا کرد و به همدان آمد و در آنجا رحل اقامت افکند.
از همان کودکى آثار عظمت روحى و استعداد معنوى عجیبى در ایشان مشاهده میگردید و با وجود ناراحتیهاى جسمانى که تا دوازده سالگى دامنگیرشان بود، به لحاظ هوش و قریحه ذاتى فراوان از سن هفت سالگى دروس حوزوى و صرف و نحو را نزد والد محترمشان شروع کردند.
آیت الله انصارى همدانى آغاز تحول درونى خود و شروع سیر وسلوک خود را چنین بیان فرمودهاند:
من به تشویق علماى همدان به دیار قم رهسپار شدم و تا آن زمان به طور کلى با عرفان و سیروسلوک مخالف بودم و مقصود شرع را همان ظواهرى که دستور داده شده میدانستم تا اینکه برایم اتفاقى پیش آمد؛ یک روز در همان سن جوانى که به همدان رفته بودم به من اطلاع دادند که شخص وارستهاى به همدان آمده و عده زیادى را شیفته خود کرده، من به مجلس آن شخص رفتم و دیدم عده زیادى از سرشناسها و روحانیون همدان گرد آن شخص را گرفتهاند و او هم در وسط ساکت نشسته بود، پیش خود فکر کردم گرچه اینها افراد بزرگى هستند و داراى تحصیلات عالیهاى میباشند اما این تکلیف شرعى من میباشد که آنان را ارشاد کنم و تکلیف خود را ادا کردم و شروع به ارشاد آن جمع نموده نزدیک به دو ساعت با آنها صحبت کردم و به کلى منکر عرفان و سیروسلوک إلى الله به صورتى که عرفا میگفتند گشتم، پس از سکوت من مشاهده کردم که آن ولیّ الهى سر به زیر انداخته و با کسى سخن نمیگوید بعد از مدتى سر بلند نمود و با دید عمیقى به من نگریست و گفت:« عن قریب است که تو خود آتشى به سوختگان عالم خواهى زد. »من متوجه گفتار وى نشدم ولى تحول عظیمى در باطن خود احساس کردم برخاستم و از میان جمع بیرون آمدم در حالى که احساس میکردم که تمام بدنم را حرارت فراگرفته است، عصر بود که به منزل رسیدم و شدت حرارت رو به ازدیاد گذارد. اوائل مغرب نماز مغرب و عشاء را خواندم و بدون خوردن غذایى به بستر خواب رفتم، نیمههاى شب بیدار شدم، در حال خواب و بیدارى دیدم که گویندهاى به من میگوید:« العارف فینا کالبدر بین النجوم و کالجبرئیل بین الملائکه؛
شخص عارف در بین ما همانند قرص ماه است در بین ستارگان و همانند فرشته امین وحى است در بین فرشتگان. »
به خود نگریستم دیدم دیگر آن حال و هوى و اشتیاقى که به درس داشتم در من نمانده است. کم کم احساس کردم که نیاز به چیز دیگرى دارم تا اینکه مجدداً به قم آمدم. در قم شروع به حاشیه زندن بر کتاب شریف عروه الوثقى کردم تا یک شب با خود فکر کردم که چه نیازى به حاشیه من است بحمدالله به اندازه کافى علمایى که حاشیه زدهاند وجود دارند و نیازى به حاشیه من نیست و از ادامه کار منصرف شدم. در همان شب این خواب را دیدم « در عالم رؤیا یک حوض بسیار بزرگ با رنگهاى مختلفى دیدم که دور آن حوض پر از کاسههاى بزرگى بود که بر آنها اسماء خداوند و از جمله این آیه شریفه:
« ذلک فضل الله یوتیه من یشاء؛این فضل خداست که به هر که خواهد میدهد. مائده/۵۶٫ »
نوشته شده بود وقتى من به نزدیک آن حوض رسیدم جامى لبریز از آب حوض کرده و به من نوشاندند که از خواب پریدم و تحولى عظیم در خود احساس کردم و آنچنان جذبات عالم علوى و نسیم نفحات قدسیه الهى بر قلب من نواخته شده بود که قرار را از من ربود، وجود خود را شعلهاى از آتش دیدم، « یک بار آنقدر سوختن قلبم شدت یافته بود که احساس مى کردم مرگم نزدیک است. مى سوختم و دیگر امیدى به ماندن نداشتم. مطمئن بودم دوام نمى آورم مى سوختم، مى سوختم … ناگهان احساس کردم نورى پیدا شد و به قلبم خورد و آن گاه قلبم آرام شد و حرارتش فروکش کرد. »
اساتید
۱. آیتالله میرزا على خلخالى
۲. حاج سید عرب
۳. حاج آقا على شهیدى
۴. آقا محمد اسماعیل عمادالاسلام
۵. حاج میرزا حسین کوثر همدانى برادر حاج آقا رضا واعظ
شاگردان
۱. مرحوم آیت الله حسنعلى نجابت(ره)
۲. مرحوم آیت الله شهید سید عبدالحسین دستغیب(ره)
۳. آیت الله سید مهدى دستغیب (برادر شهید دستغیب)
۴. آیت الله سید على محمد دستغیب (خواهرزاده شهیددستغیب)
۵. مرحوم حاج محمد اسماعیل دولابی(ره)
۶ مرحوم علامه سید محمد حسین حسینى طهرانی(ره)
۷. مرحوم آقاى مهندس تناوش ( داماد و شاگرد )
۸. مرحوم آقاى غلامحسین سبزوارى
۹. مرحوم حجه الاسلام سیّد عبدالله فاطمى
۱۰. مرحوم آقاى بیات
۱۱. آقاى اسلامیه
۱۲. آقاى افراسیابى
۱۳. استاد کریم محمود حقیقى
اجازه اجتهاد
شیخ محمد جواد انصارى با داشتن استعداد و توانایى ذاتى بسیار بالا و نیز پشتکار و همتى والا در همان سنین جوانى موفق به دریافت درجه اجتهاد در همدان شد.
وفات
سرانجام این عالم ربانى بعد از ظهر جمعه در دوازدهم اردیبهشت ۱۳۳۹ هجرى شمسى مطابق با دوم ذیقعده ۱۳۷۹ ه.ق. در سن ۵۹ سالگى به ملکوت اعلى پیوست.