اشاره:
یکی از فضایل اخلاقی که در وجود ائمه اهل بیت(علیهم‌السلام) بسیار نمود دارد جود و بخشش آن حضرات است. این صفت پسندیده در هرکس یممکن است وجود داشته باشد اما در امامان معصوم در حد کمال و به صورت معقول و برای رضای خدای متعال تبلور دارد. در این مقاله کوتاه به جود و بخشش امام جواد (علیه‌السلام) به صورت اجمال اشاره شده است.
امام جواد (علیه‌السلام) تحت تربیت پدر و به جهت اصالت ذاتی خاندانش، فردی بسیار بخشنده بود. لقب جواد حاکی از آن است که آن حضرت اهل بخشش و به سخاوت مشهور بود.
نمونه هایی از سخاوت امام جواد (علیه‌السلام):
امام (علیه‌السلام) در آغاز هر ماه صدقه می داد.[۱]
آنچه به دست می آورد عمده اش را به علویان اختصاص می داد.
مقداری از بیت المال که به ایشان پرداخت می شد را نیز انفاق می کرد.
هم چنین درآمدهای ناشی از موقوفات اجداداش را که خود شخصاً بر روی باغها و مزارع آنها کار می کرد ،صرف اهداف عالیه خود و نیازهای جامعه اسلامی می کرد.
درآمد آنچه را که امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در مدینه وقف نموده و در اختیار امام (علیه‌السلام) بود را نیز بین خویشاوندان و فقرا تقسیم می نمود.
هم چنین هنگامی که قصد داشت بغداد را به سوی مدینه ترک کند، هر آنچه داشت در راه خدا انفاق کرد.
اسماعیل بن عباس هاشمی می گوید از تنگی معیشت نزد امام (علیه‌السلام) شکایت نمودم. امام (علیه‌السلام) قطعه ای طلای خالص که وزنش ۱۶ مثقال بود، به من داد.[۲]
مردی به حضور امام جواد (علیه‌السلام) رسید و عرض کرد: مرا به اندازه مروت خودتان احسان کنید امام (علیه‌السلام) فرمودند: اکنون در وسعت من نیست. سائل عرض کرد: پس به مقدار مروت و مردانگی خودم احسان فرمائید. امام (علیه‌السلام) به خدمت گزار خود فرمود: مبلغ دویست دینار به او عطا کنید.[۳]
اندرز امام رضا (علیه‌السلام):
در روایتی آمده است:
امام جواد (علیه‌السلام) در سن سه یا چهارسالگی بود که پدر بزرگوارش امام رضا (علیه‌السلام) به او مرقوم فرمود: «باید بخشش و بذل و عطای تو کمتر از پنجاه درهم نباشد و بیشتر از آن در اختیار توست.»
از این رو حضرتش به هر فقیر و بینوا این مقدار و بیشتر عطا می فرمود و جایزه های چندین هزار درهمی داشت که طبق اخبار روایت شده به جهت جود و بخششی که حضرتش داشته او را جواد و بخشنده گفته اند.[۴]
امام (علیه‌السلام) با این گونه بخشش به شیعیانش آموخت که دنیا را باید برای آخرت خواست و مال را برای انفاق در راه خدا فراهم کرد.[۵]
پی نوشت:
[۱]. الدروع الواقیه،ص۴۲.
[۲]. الخرایج و الجرائح،ج۱،ص۱۰۵.
[۳]. حلیه الابرار،ج۲،ص۴۰۸.
[۴]. محمد بن علی (علیه‌السلام)؛امام جواد،مرضیه محمدزاده،قم:دلیل ما،۱۳۹۰،ص۳۱۵-۳۱۶.
[۵]. محمد بن علی (علیه‌السلام)؛امام جواد،مرضیه محمدزاده،قم:دلیل ما،۱۳۹۰،ص۵۷.
منبع: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت.
