کتاب تربیت برتر؛ آنچه والدین و معلمان باید بدانند

شناسنامه کتاب تربیت برتر

عنوان کتاب: تربیت برتر؛ آنچه والدین و معلمان باید بدانند

نویسنده: رضا فرهادیان

موضوع: تربیت خانوادگی / روابط والدین و معلمان با کودک

گروه مخاطب: عمومی

تعداد جلد: ۱

تعداد صفحه: ۱۲۴

زبان: فارسی

ناشر: بوستان کتاب

سال انتشار : ۱۳۷۴

اهمیت موضوع کتاب تربیت برتر

ارتباط، در اولین جایگاه تربیت قرار دارد؛ زیرا انسان موجودی است که برای پرورش استعداد هایش باید وی و روش های ارتباط با او را شناخت. در نتیجه یکی از نیاز های اساسی والدین و معلمان در تربیت و پرورش کودکان، برقراری ارتباط سالم با آن هاست.

از طرفی، از بهترین معیارهایی که بر اساس آن، می توان کیفیت تربیت کودکان را ارزیابی کرد، شبکه ارتباطی اعضای خانواده با یکدیگر است.

اما چگونه می توان با کودک یک ارتباط صحیح برقرار کرد؟ حجت الاسلام و المسلیمن رضا فرهادیان در تلاش بوده تا جواب این سوال و سوالاتی از همین قبیل را در کتابی با عنوان تربیت برتر، آنچه والدین و معلمان باید بدانند، تهیه و تدوین کند.

آشنایی مختصر با حجت الاسلام رضا فرهادیان نویسنده کتاب تربیت برتر

حجت الاسلام و المسلمین رضا فرهادیان در سال ۱۳۲۷، در همدان چشم به جهان گشود. وی که از فعالین حوزه تعلیم و تربیت شناخته میشود بعد از اخذ دیپلم در زادگاهش، در دانشگاه تربیت معلم به تحصیل در رشته مشاره و راهنمایی تحصیلی پرداخته و در سال ۱۳۵۲ به کسوت معلمی مشغول شد.

به جهت ارتباط او با شهید بهشتی (ره) و فعالیت های فرهنگی در سال ۱۳۵۳ به سمت مدیر عامل موسسه آیت فیلم انتخاب شد. برخی دیگر از مسئولیت های وی عبارتند از: معاونت پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان همدان، مدیریت صدا و سیمای مراکز استان همدان و کردستان، مدیر مرکز مشاوره خانواده آموزش و پرورش استان قم، عضو هیئت مدیره انجمن تعلیم و تربیت حوزه علمیه قم، عضو شورای تخصصی انقلاب فرهنگی حوزه علمیه قم.

حجت الاسلام رضا فرهادیان در سال ۱۳۶۰ به دلیل احساس نیاز و علاقه مندی به علوم اسلامی، وارد حوزه علمیه قم شده و پس از گذراندن دوره های مقدمات و سطح، در درس خارج، از محظر اساتیدی چون آیات اعظام جوادی آملی، فاضل لنکرانی (ره)، مکارم شیرازی و وحید خراسانی بهره برده و دوره تخصصى فلسفه اسلامى از منطق منظومه تا فلسفه و عرفان اسلامى را گذرانده است.

وى طی دوره ‌هاى تحصیل در حوزه علمیه و خدمت در آموزش و پرورش، در سال ۱۳۶۹ با تاسیس موسسه فرهنگى تربیتى توحید، در جهت پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت اسلامى تلاش نموده و حاصل سال ‌ها فعالیت و مطالعه و تجربه مفید آموزشى و تربیتى ایشان، تالیف چندین جلد کتاب و تعداد زیادی مقاله است که برخى از این کتاب ‌ها بار ها به چاپ رسیده اند؛ از جمله آن ها کتاب تربیت برتر می باشد.

تالیفات حجت الاسلام رضا فرهادیان

در ارتباط با نوجوانان و جوانان

1. أسس التربیه و التعلیم فی القرآن و الحدیث
2. آنچه والدین و مربیان باید بدانند
3. آنچه معلمان و مربیان باید بدانند
4. هدف از زندگی
5. هنر معلمی
6. آنچه یک جوان باید بداند (ویژه پسران)
7. آنچه یک جوان باید بداند (ویژه دختران)
8. آنچه درباره ی کودکان و نوجوانان باید بدانیم
9. پایه‌ های اساسی ساختار شخصیت انسان
10. سفارشی به نسل مخاطب (بزرگسالان)
11. حقیقتی بر گونه‌ ی تاریخ (واقعه غدیر برای نوجوانان و جوانان)
12. خانواده و تحول در تربیت
13. دیدگاه‌ های آموزشی تربیتی
14. روش ‌های کاربردی در پرورش شخصیت دانش آموزان
15. عوامل گرایش نوجوانان و جوانان به نماز
16. طرح ارتباط اولیا و مربیان در پرورش اخلاقی دانش آموزان
17. نقش ارزیابی تحصیلی در رشد و پیشرفت درسی دانش آموزان
18. معلم محبوب، شرایط مقبول، مدرسه مطلوب
19. والدین و مربیان مسئول
20. گفتگو های تربیتی
21. نقش تفکر در تحول اخلاق
22. مبانی تربیت و شاخصه های مهم در برنامه ریزی مدارس دینی
23. مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و احادیث
24. مدرسه مطلوب

در ارتباط با کودکان

1. سلام (ترغیب به سلام دادن)
2. مسواک
3. تصمیمی زیبا (ترغیب به نظم و انضباط)
4. فوتبال (ترغیب به اخلاق نیک)
5. راز بزرگ (ترغیب به احترام به والدین)
6. آشتی با فرشته‌ ی راستی (ترغیب به راستی و صداقت)
7. زیارت

درباره محتوای کتاب تربیت برتر، آنچه والدین و معلمان باید بدانند

کتاب تربیت فرزند در موضوع تربیت خانوادگی والدین و کودک و به طور کلی نحوه برقراری ارتباط مربی با کودک با رویکردی اسلامی، به قلم تحریر درآمده است. نویسنده ابتدا نقش ارتباط در اولین جایگاه تربیت را مورد بررسی قرار داده و ویژگی‌ های ارتباط سالم زن و شوهر را به عنوان ارکان مهم تربیت، که لازم است هماهنگی و رابطه خوبی با یکدیگر داشته باشند، مورد توجه قرار می‌ دهد.

در ادامه نویسنده به روش ‌های ارتباط با کودکان و نوجوانان پرداخته و مراحل شکل‌ گیری گرایش‌ ها و ارزش‌ های دینی را در کودکان و نوجوانان مورد ارزیابی قرار داده و در پایان کتاب تربیت برتر، نقش ارزشیابی تحصیلی در شخصیت کودک و هدف از تعلیم و تربیت را به اطلاع مربیان و خانواده ها می رساند.

فهرست کتاب تربیت برتر

بخش اول: نقش ارتباط در اولین جایگاه تربیت

• نقش خانواده
• سیستم چیست؟
• ارتباط چیست؟
• ارتباط سالم کدام است؟
• مهمترین وسیله ارتباط
• ارتباط کلامی
• فضای ارتباط
• فضای معنوی ارتباط
• خوب گوش دادن
• خوب سخن گفتن
• سخن خوب گفتن
• در سخن گفتن ارزیابی منفی نکنید
• ارتباط والدین با یکدیگر
• نقش روانی و عاطفی کلمات
• کلمات و واژه های مخرب
• کلام سازنده
• ارتباط سالم و سازنده والدین با یکدیگر
• ویژگی های ارتباط سالم زن و شوهر
• ویژگی های ارتباط ناسالم زن و شوهر

بخش دوم: روش های ارتباط با کودکان و نوجوانان

• ارتباط با کودکان و نوجوانان
• قدم اول: شناخت سطح درک و میزان فهم کودکان
• قدم دوم: شناخت سطح درک اخلاقی کودکان
• قدم سوم: شناخت موقعیت فعلی و آمادگی روانی کودک
• قدم چهارم: گوش دادن کامل به سخنان و اظهار نظرهای کودک
• قدم پنجم: پذیرفتن کودک آن چنان که هست نه آن چنان که باید باشد
• قدم ششم: درک احساسات و احساس همدردی و همدلی
• روش آزاد منشانه زمینه ای برای جهت دهی به احساسات کودک
• جهت دهی مثبت به احساسات و گرایشهای کودک
• قدم هفتم: ارزنده سازی و برانگیختن عزت نفس
• ضربه به شخصیت و عزت نفس علت اصلی بروز اختلالات روانی و نابهنجاریها در کودکان
• دیدگاه سیاسی تحقیر شخصیت انسان
• صورت های توهین و تحقیر کودکان

بخش سوم: مراحل شکل گیری مقررات اخلاقی در کودکان و نوجوانان

• معیارهای یادگیری در پذیرش قوانین و مقررات اخلاقی
• چگونه زمینه های یادگیری و پذیرش آگاهانه فراهم می شود
• درونی کردن مفاهیم اخلاقی
• مواجه کردن کودک با نتایج منطقی رفتار
• مواجه کردن کودک با معما و سوال

بخش چهارم: نقش ارزشیابی تحصیلی در شخصیت کودکان

• هدف از ارزشیابی و نقش آن در شخصیت کودکان
• تاثیر برخوردها با نتیجه ارزشیابی
• هدف از ارزشیابی بعضی مدارس
• هدف از تعلیم و تربیت
• تعریف ارزشیابی
• اهداف ارزشیابی در ارتباط با دانش آموز
• اهداف ارزشیابی در ارتباط با والدین
• اهداف ارزشیابی در ارتباط با معلم

برش هایی از متن کتاب تربیت برتر

نویسنده کتاب تربیت برتر در ذیل عنوان «جهت دهی مثبت به احساسات و گرایش های کودک» می نویسد:

برای نفوذ در کودک باید قادر باشید، به روشی با او ارتباط برقرار کنید که احساسات، مقصود ها و نیات شما را به سادگی بفهمد. زمانی مناسب را برای گفتگوی دوستانه انتخاب کنید، در وسط دعوا و مشاجره اصرار به سخن گفتن نداشته باشید. پیام های شما ملامت آمیز و خالی از برچسب زدن باشد. از فشار، کنایه و استهزا اجتناب کنید.

نشان دهید که به کودک حسن ظن و اعتماد دارید او را دلگرم کنید و بدانید که اشتباه و تقصیر در کودکان امری است اجتناب ناپذیر. با کم اهمیت جلوه دادن اشتباهات کودک و خوشرویی و کمک به وی می توان کودک را دلگرم نمایید. می توان یادآور شد که اشتباهات در راه موفقیت، شکست محسوب نمی شود.

با بیانی غیر مستقیم احساسات کودک را جهت دهید و برای برقراری ارتباطی قوی باید کار را با نشان دادن احترام به او و با قدر و ارزش دادن به وی شروع کرده و بر روی احساسات خوب او تکیه کنید.

برای این که به کودکان کمک کنیم که احساساتشان را در جهت مثبت گرایش دهند، باید کاری کنیم تا عزت نفس خود را باز یابند و به «احساس ارزشمندی» برسند. باید رفتار و نحوه برقرار کردن ارتباط با آنان را تغییر دهیم و به جای زوم کردن روی خطاها و اشتباهات، بر آنچه انجام داده اند و یا می توانند انجام دهند تاکید کنیم و همواره بر روی نقاط قوت و محاسن کارهای آنان تکیه کنیم.

این امر سبب می گردد که آن ها به خود دلگرم شوند، به توانایی های خود اعتماد پیدا کنند، در نتیجه احساس ارزشمندی نمایند، به راه های مثبت گرایش یابند و به رفتار خوب روی بیاورند. همین ایجاد اعتماد به نفس و تقویت جهات مثبت، خود یکی از موثرترین عوامل برای جهت دهی مثبت به احساسات کودک به حساب می آید.

جمع بندی معرفی کتاب تربیت برتر، آنچه والدین و معلمان باید بدانند

با توجه به اختلاف سنی بین والدین و فرزندان و شرایط مختلف جامعه گاه ارتباط گیری بین اعضای خانواده دچار مشکل می شود که همین امر در روند تربیت فرزندان موثر واقع شده و باعث می شود فرزندان برای پر کردن این خلا ارتباطی، جایگزین های نامناسبی را انتخاب کنند. با توجه به اینکه نویسنده کتاب تربیت برتر تلاش کرده است در کنار کلیات این موضوع به صورت مختصر به راه های علملیاتی آن نیز اشاره کند، امید است والدین و مربیان محترم بتوانند با مطالعه کتاب تربیت برتر، ارتباط و انس خود را با فرزندان و متربیان خود بهبود بخشند.

محقق: محمد ارباب