چگونه مشکل و اختلاف با خانواده همسر را حل کنیم؟

روابط زوجین با خانواده همسر پیچیدگی های خاص خود را دارد. خیلی اوقات پدر و مادرها همچنان دوست دارند با قوانین نانوشته روزگار خود، با عروس و دامادشان رفتار کنند و جالب تر آنکه متمایلند فرزندانشان نیز چون جوانی خودشان به سبک والدینشان، ساز زندگی مشترکشان را کوک کنند.

این در حالیست که جامعه سنتی ما در حال گذار به مدرنیته است، همه چیز تغییر کرده و زوجهای جوان امروزی به دنبال استقلال هستند و بیش از هر چیز به آن اهمیت می دهند. در این موقعیت بغرنج و خواسته های عجیب و غریب، احتمال چالش با خانواده همسر امری حتمی است، اما سوال اینجاست اختلاف با خانواده همسر از کجا نشات می گیرد و با آن چه باید کرد؟

عوامل و زمینه های اختلاف با خانواده همسر

۱-ازدواج و تلاقی فرهنگ های متضاد

هر خانواده ای به نوبه خود یک دولت کوچک است‌ با روش خاص خود، با قوانین منحصر به فرد، با شیوه های تربیتی و شیوه های مقابله ای ویژه در برخورد با مشکلات. به یقین طبیعی است وقتی اعضای دو خانواده ای که قوانینشان از زمین تا آسمان با هم متضاد و متفاوت است‌ بخواهند با هم وصلت کنند، مشکلاتی ایجاد شود.

مثلا در خانواده ای که حمایت و پشتیبانی در نهایت است و در خانواده ای دیگر استقلال و فردگرایی بسیار مورد تاکید است، بی تردید تلاقی این دو سیستم متضاد بسته و باز مشکلاتی را موجب می شود که دامن هر سه خانواده را می گیرد.

۲-ناتوانی در مدیریت روابط

«هنگام بروز اختلاف با خانواده همسرم، وقتی همسرم با من که حرف می زند طرف مرا می گیرد و مادرش را متهم می کند و وقتی با مادرش حرف می زند طرف او را می گیرد و مرا گناهکار می داند، تنها به این دلیل که می خواهد دعوا را ختم به خیر کند».

مدیریت درست روابط با خانواده همسر و سامان دادن رابطه های دو خانواده با عضوهای جدید که همان عروس و داماد هستند، بی هیچ تردیدی به عهده پسر و دختر جوان خانواده هاست.

۳-قضاوت های سوگیری شده در مورد خانواده همسر

«من حاضر به دیدار مادرزنم که هیچ، باجناقم هم نیستم، از قدیم گفته اند: (ژِیان ماشین نمیشه، باجناق فامیل نمیشه!)، پدرم هم همیشه تعریف می کرد که چقدر از باجناقهایشان لطمه دیده است، من علاج واقعه پیش از وقوع آن می کنم».

برخی از افراد هنوز بر حسب شنیده ها و دیده ها یا قالبهای فکری و باورهای قدیمیشان، نگاه متعصبانه و سوگیرانه نسبت به خانواده همسرشان دارند و رابطه خود با آنان را بسان کارد و پنیری می بینند که هرگز شایسته نیست کنار هم قرار گیرند.

رابطه نه چندان شیرین مادرشوهر و عروس و داماد و مادرزن یا باجناقها و جاری ها داستانی قدیمی است که موجب حساسیت برخی از افراد شده و موجب تیرگی روابط آنان می شود. این ذهنیت های از پیش تعیین ‌شده در مورد خانواده همسر را از بین ببرید و افراد را بر اساس شخصیت و عملکردهایشان قضاوت کنید.

۴-رابطه های بی حد و مرز با خانواده همسر

«همسرم مدام دوست دارد با خانواد‌ه اش باشد و با آنها رفت‌ و آمد کند. همین مسئله هم من و هم خانواده ام را ناراحت می کند و مدام بر سر این مسئله با یکدیگر مشاجره می کنیم».

چگونگی ارتباط با خانواده همسر یکی از مهمترین عوامل موثر در بروز اختلافهای جدی و درگیریهای خانوادگی است. رابطه های نامحدود و تعریف نشده با خانواده یکی از همسران می تواند سر منشأ اختلاف میان زن و شوهر شود. شایعترین الگوهای رابطه با خانواده همسر که منجر به بروز اختلاف می شوند، عبارتند از:

الف) عروس و دامادهای چترباز!

دیدارهای مکرر، غیرضروری و بدون برنامه زوجها با خانواده هایشان، یکی از مهمترین دلایل بروز اختلاف با خانواده همسر است. برخی از زوجین به ویژه آنهایی که تازه به خانه بخت رفته اند، هر روز از ساعت مشخصی تا پایان شب و گاه حتی چند روز به طور شبانه روزی به خانه پدری خانم یا آقا می روند و فارغ از همسر و زندگی متاهلی چون دوران مجردی با خانواده هایشان روزگار سپری می کنند؛ سبکی از زندگی زناشویی که نه تنها مفید نیست، بلکه مضر است.

ب) مهمانان ناخوانده

بسیار محتمل و متداول است که پدر یا مادر یکی از زوجها، به دلیل کهولت سن و تنهایی، برای مدتی طولانی با فرزندانشان زندگی کنند، اما گاه والدین بی هیچ دلیل موجهی تنها به صرف محبت زیاد، اختلاف با همسر، به بهانه دیدار نوه یا هر مسئله دیگری، به مدت بسیار طولانی در خانه فرزندشان سکونت می کنند و حتی گاهی برادر، خواهر یا یکی دیگر از بستگان درجه اول یکی از طرفین که سرباز یا دانشجوست، به عنوان مهمان در منزل زوج می مانند.

زیاد ماندن یکی از اعضای خانواده طرفین در خانه زوج، به مرور زمان مسئله ساز خواهد شد و باعث بروز اختلاف زوجین با خانواده همسر و آسیب های بسیار جدی بر زندگی زناشویی آنها می شود.

ج) مکالمات تلفنی مکرر و طولانی

تماس های مکرر تلفنی و صحبت های طولانی مدت با اعضای خانواده، روشی است برای برون رفت زن و شوهر از تنهایی. در تماس های تلفنی متعدد، قطعا موضوع صحبت چیزی جز گزارش دادن یا بازگو کردن مسائل روزمره و خصوصی زندگی به دیگری نخواهد بود و این دقیقا عاملی است که باعث می شود پای دیگران به حریم خصوصی زندگی زوج باز شود.

فاش شدن رازهای خصوصی زندگی کمترین لطمه این گونه از گفتگوهاست که نه تنها باعث احساس ناامنی در همسر می شود، بلکه موجب قوت این تصور اشتباه در ذهن وی نیز می شود که همیشه فکر کند در تمامی تصمیم گیری های زندگی اش ردپایی از افکار خانواده همسرش موجود است.

۵-رسم و رسوم دست و پا گیر خانواده همسر

«مادر و خواهر همسرم می گویند: تو آداب و رسوم نمی دانی، احترام کردن بلد نیستی، ما رسم داریم در مهمانی مان حداقل دو مدل غذا می گذاریم و تا بزرگتر هم دست به غذایی نزده کوچکترها حق دست درازی به دیگر غذاها را ندارند».

باب شدن رسومات سخت و بی اساس یکی از بدترین آفات روابط فامیلی است و همیشه نیز عاملی برای گرفتار شدن در تکلفات و مشقات زیادی است تا جایی که گاه باعث می شود برخی از افراد عطای آن را به لقایش ببخشند و ترجیح دهند هیچ رابطه و رفت و آمدی در کار نباشد، و لو آنکه حسرت آن را برای همیشه در دل داشته باشند و دوست داشته باشند در معیت دیگران لذت ببرند و خوش باشند و صفا کنند.

۶-تحمیل کردن راه و رسم زندگی به زوج

«مادر همسرم به بهانه های مختلف، مدام در خانه ‌ماست‌ هر روز حرفی می زند و سبکی از زندگی را برای ما معرفی می کند، همیشه می گوید: من چند پیراهن بیشتر از شما پاره کرده ام، از من بپرسید که چطور باید زندگی کنید، خیلی چیزها را بیشتر از شما میدانم…»

برخی از والدین به بهانه بی تجربگی زوج جوان، مدام به زندگی فرزندانشان سرک می کشند و آنها را وادار می کنند به سبک آنها زندگی کنند یا زندگیشان را چون خودشان مدیریت و سازمان دهند و بدتر آنکه گاهی نیز سعی می کنند تازه وارد خانه شان را عادت به پیروی از ارزشهای خانوادگیشان کنند.

گاهی والدین، به هیچ قصد و نیت بدی و بدون اینکه بخواهند زندگی فرزندشان را به هم بریزند، روشها و راهکارهایی به آنان پیشنهاد می دهند که بیشتر عاطفی است تا منطقی و گاه به موجب همین تدابیر هیجانی، یکی از زوجین با خانواده همسر دچار اختلاف شده و حتی زندگی آنها تا مرحله جدایی پیش می رود.

۷-دخالت خانواده همسر در امور اقتصادی زوج

«همسرم از حق مسلم من و فرزندم می گذرد، اما همیشه سعی می کند مایحتاج خانواده اش را فراهم کند. جالب است بدانید اگر چیزی برایم بخرد مادرش در اولین برخورد به من می گوید: آیا لزومی داشت فلان چیز را تهیه کنی، پسر بیچاره ام را به زحمت بیندازی!»

دخالت های والدین یکی از طرفین در مدیریت اقتصاد خانواده، باعث شکست احتمالی زوج در زندگی می شود حتی اگر این دخالت ها خیرخواهانه باشد و نیت‌ سوئی به همراه نداشته باشد، اما با این حال در اکثر مواقع مشکل آفرین است و ممکن است باعث بر هم خوردن زندگی زوج و حتی طلاق شود.

۸-وابستگی های شدید به خانواده

«باید ببینم مادرم چه می گوید، اگر به او نگویم و این کار را انجام دهم ناراحت می شود، خودت می دانی من طاقت ناراحتی مادرم را ندارم».

وابستگی های افراطی فکری، عاطفی و مالی به خانواده، معمولا مشکلات عجیب و غریبی را در برخورد با خانواده همسر به وجود می آورد. وابستگی یک یا هر دو طرف به خانواده هایشان مشکل ساز است و باعث می شود دو طرف به بیراه بروند و به جای سر و سامان دادن به خانواده خود، برای برقراری رابطه با خانواده هایشان درصدد رقابت با یکدیگر برآیند.

۹-خودشیفته های همیشه حاضر در صحنه

«پدر همسرم، خود را فردی قوی و بسیار عاقل می داند، همیشه به فرزندانش امر و نهی می کند چنانکه گویی هیچگاه اشتباه نمی کند. هیچکس حق بیان حرفی در مخالفت با او را ندارد، همسرم من هم از ترس پدرش، همیشه مرا به سکوت دعوت می کند، ما استقلال فکری، عاطفی و مالی نداریم و این مسئله باعث آزار من می شود».

گاهی در خانواده یکی از زوجین، فردی وجود دارد که فقط به خواسته ها، انتظارات و ایده های خود می اندیشد و بدون هیچ توجهی به احساسات، عقاید، عواطف و علایق، زوج را وادار به اجرای خواسته هایش می کند. معمولا افراد خودشیفته و خودمحور با القاء تفکرات خویش به دیگران سعی در کنترل دیگران دارند، تفکرات کاملا مغایر و ناسازگار با سبک زندگی زوج منجر به ناسازگاری شده و آنان را به بیراهه می کشاند.

۱۰-شکستن حریم های عاطفی

«نمی دانم چرا مادرت راجع به همه چیز و همه کس میداند و میفهمد، اما در قبال من مثل یک آدم ساده است و طوری برخورد می کند که انگار هیچ درکی از مسائل ندارد، او به من توهین می کند، اما نمی داند اول از همه به خودش توهین کرده است».

معمولا هر فردی همسرش را فردی مستقل از خانواده اش می بیند، اما این در حالی است که او به خاطر سالها زندگی با خانواده اش نمی تواند منکر رابطه عمیق عاطفی و حساسیت خود نسبت به آنها شود؛ به همین دلیل با مشاهده کوچکترین انتقادی راجع به خانواده اش برافروخته شده و واکنش نشان می دهد؛ چرا که اعتراض همسر، گله و شکایت و انتقاد از عامل شکل گیری شخصیت فرد معنا می شود که تحمل این واقعیت را برای او سخت و دشوار می کند.

۱۱-انتقاد‌های بی موقع از سوی خانواده همسر

«مادر همسرم شخصیت معترضی دارد، تا به امروز ندیده ام حرفی بزنم یا کاری کنم پشت سرم و گاه حتی رو در رو از من ایرادی نگیرد و به رویم نیاورد، خسته شدم، از این پس مثل خودش برخورد می کنم! بی احترامی ببیند می فهمد احترام یعنی چی، طعم رفتار زشتش را به او می چشانم!»

انتقادهای نابجا و نابخردانه یا بدکلامی، از جمله رفتارهای نامطلوبی است که گاه چون سم مهلکی عمل کرده و باعث کدورت، ناراحتی و دلچرکینی می شود. انتقادی که امیدی به پذیرش و برخورد مناسب و درست با آن نیست مطرح شدنش چه سودی دارد؟! حرف های خیرخواهانه بی موقع یا از سر دلخوری و کینه خانواده همسر، همیشه آسیب زاست مگر آنکه به قصد تلنگر زدن به دیگری مورد استفاده قرار گیرد که آن هم زمان و مکان خاصی برای بیان دارد.

۱۲-کینه های پنهان

«از شب عروسی کینه ای به دل گرفته ام که نگو! راست است که می گویند که مادرزن مثل مادر خود آدم نمی شود، جلوی آن همه مهمان به من رو کرد و گفت اخلاقت را خوب کن من از امشب دخترم را به تو می سپارم!»

کینه های پنهان، یکی از مهمترین عوامل در تیرگی روابط با خانواده همسر است. اگر کینه ها را ریشه یابی کنیم قطعا متوجه عقده ها، حسادت ها و حقارت هایی از درونمان می شویم که آنها به گونه ای کاملا ناهشیار، رفتار و کلاممان را هدایت می کنند.

اگر ما از درون از چیزی رنج نبریم یا آنکه از کودکی احساسات یا ادراکات منفی و دردناکی نسبت به خود نداشته باشیم، هرگز از حرف و عمل دیگران هر چند تحقیرآمیز و ناراحت کننده، آن قدر رنجیده خاطر نمی شویم که دچار کینه توزی شویم. اعتماد به نفس پایین و خودپنداره منفی، عامل اصلی کینه ورزی است.

۱۳-کم کاری و بی مهری

«من هر کاری کنم به چشم خانواده همسرم نمی آید، آنها محبت و مهر را نمی بینند، طوری با من برخورد می کنند که گویی انجام این کارها برای همیشه وظیفه ام بوده، است و خواهد بود».

برخی از افراد عادت کرده اند همیشه محبت ببینند و خود را محق آن بدانند یا بر اساس اعتقاد به باورهای اشتباهی چون «وظیفه عروس یا داماد همین است»، «من داماد سرخانه نیستم»، «من عروس امروزی هستم و مثل قدیمی ها نمی توانم خانه مادر شوهر کار کنم» و… هیچگاه وظیفه خود نمی بینند که به دیگران محبت کنند یا از آنها بابت کارهایی که برایشان انجام می دهند تشکر و قدردانی کنند.

بی شک چنین افرادی همیشه مطرود و منفور هستند، حتی نزد کسانی که رفتارهای خودخواهانه شان ضرری به آنها نمی زند.

اختلافات با خانواده همسر را چطور حل کنیم؟

«به اونا رو نده!»، «تکلیفت رو یه بار برای همیشه معلوم کن!»، «حرفاشون رو از این گوش بگیر و از اون گوش در کن!»، «تو هم تو کاراشون دخالت کن!» و…. توصیه های عامیانه ای است که برای حل مشکل با خانواده همسر مطرح می شود؛ توصیه هایی که ناکارآمد بوده و مشکلات دیگری را نیز به بار می آورد. برای مقابله با این مشکل اختلاف با خانواده همسر، توصیه می کنیم به نکات زیر توجه کنید:

۱-خانواده همسرتان را بشناسید.

شخصیت تک تک اعضای خانواده همسرتان را بشناسید و از نوع رابطه ای که بر خانواده همسرتان حاکم است، شناخت پیدا کنید، بهتر است بدانید قوانین آن خانواده چه شکلی است و چه کسی حرف آخر را می زند و… با عملیات شناسایی بهتر می توانید با مشکلات پیش آمده مقابله کنید.

۲-احترام بگذارید.

احترام بیشترین چیزی است که خانواده همسرتان از شما می خواهند و بدانید احترام گذاشتن هرگز به معنای منفعل بودن و غلام حلقه به گوش بودن نیست. برای برقراری ارتباط سالم با آنان در درجه اول بهتر است والدین همسرتان را بسان والدین خود ببینید، کسانی که نگاهشان به دنیا متفاوت از شماست.

۳-حریم خصوصیتان را حفظ کنید.

هیچ زندگی بدون مشکل نیست، همه زندگی ها بالا و پایین و کم و زیاد دارد، قهر و آشتی دارد، اما حریم خصوصی داستانی است که باید برای حفظ آن کوشا بود.

مهمترین نکته ای که باید بدانید این است که هرگز در مورد مسائل و اختلافاتتان با خانواده های خود صحبت نکنید و رازهایتان را برملا نکنید، دلیلی ندارد به محض بروز مشکل، خانواده تان را در جریان بگذارید و اعتماد آنها را نسبت به همسرتان مخدوش کنید. چون بعد از حل مسئله و آشتی کردن با همسر، شما همه چیز را فراموش خواهید کرد، اما خانواده هایتان هرگز این موضوعات را از یاد نخواهند برد و بر اساس صحبت های شما راجع به همسرتان قضاوت خواهند کرد.

از سوی دیگر، شما حق ندارید راجع به رازهایی که همسرتان با شما در میان گذاشته است، چیزی به صمیمی ترین دوستان یا فامیلتان بگویید، چه بسا گاه برملا شدن رازها و متعاقب آن راهکارهایی نامطلوب در جهت رفع آن، می تواند باعث ایجاد مشکل شود.

۴-وفاداری خود را به اثبات برسانید.

معمولا پدر و مادرها به اشتباه فکر می کنند اگر فرزندشان همسر خوبی باشد، دیگر فرزند خوبی برای آنها نیست و از سوی دیگر زوجها هم به غلط تصور می کنند اگر همسرشان فرزند خوبی برای والدینش است، پس همسر خوبی برای آنها نیست. این باورهای نادرست را اصلاح کنید و برای برقراری تعادل در چنین شرایط سختی نهایت تلاش خود را به کار گیرید.

بهتر است بپذیرید در تقسیم وفاداری، سهم بسیار عمده از آن همسر شماست، همسرتان مهمترین فرد زندگیتان است و باید رضایت او را فراهم کنید تا زندگی آرام و باتفاهمی را تجربه کنید، اما این هرگز به این معنا نیست که دل پدر و مادرتان را بشکنید و آنها را به حساب نیاورید. قطعا با مدیریت و تنظیم محدوده روابطتان می توانید هم خدا را داشته باشید و هم خرما را.

۵-برای رابطه با خانواده ها برنامه ریزی کنید.

با همسرتان در مورد الگوی رابطه با خانواده های طرفین از نظر میزان رفت و آمدها، برنامه زمانبندی ارتباطات، نحوه ارتباطات اقتصادی و… صحبت کنید. یادتان باشد منصف و عادل باشید، عدالت را بین خود و همسرتان و هم انصاف در میزان سر زدن به خانواده ها و نوع و کیفیت رابطه با آنها رعایت کنید.

۶-مرزهای خانواده را مشخص کنید.

مرزهای زندگی خانوادگی خود را پررنگ کنید و بپذیرید همسر شما دقیقا مثل شما محق است و به اندازه شما از این زندگی سهم دارد. درباره میزان کمکهای احتمالی به خانواده پدری، الگوی رفت‌ و آمدها و… حتما با همسرتان مشورت کنید و او را در جریان همه امور قرار دهید.

چه بسا نارضایتی همسر و احیانا واکنش های تند و غیرموجه شما، باعث سرکوب خشم در همسرتان می شود و هیچ خشمی به اندازه این خشم های فروخورده، قدرتمند و سهمگین نیست، خشمی که در یک چشم برهم زدن، باعث به هم ریختن دیوار عاطفه در خانواده می شود.

۷-مانع دخالت های بیجا شوید.

هرگز دلسوزی و مشورت را دخالت قلمداد نکنید، گاه شنیدن سخن اطرافیان به ویژه والدین خالی از لطف نیست و منفعت هایی در پی دارد، اما این به معنای حضور هر لحظه ای و بی موقع خانواده همسر در زندگی شما نیست.

برخورد با دخالت خانواده همسر و جواب دادن به آنها بدترین انتخابی است که نه تنها باعث از بین رفتن احترام می شود، بلکه در طولانی مدت به روابط همسران آسیب های جدی وارد می کند، برای مقابله با دخالت های خانواده همسر از تدابیر زیر استفاده کنید:

الف) تغییر را از خودتان شروع کنید.

به خودتان حق می دهید در خانه پدری برای هر چیزی اظهار نظر کنید، از چیدمان خانه گرفته تا برنامه مسافرت، اگرچه شاید این کار دخالت نباشد، اما معنای یک مشاوره اجباری دارد. اگر اهل مشاوره دادن های اجباری به خانواده خود یا خانواده همسرتان هستید بهتر است ترک این رفتار کنید، چون در غیر این صورت، باید منتظر مشاوره های اجباری آنان نیز باشید.

ب) اندازه نگاه دارید.

تنظیم روابط به اندازه معقول، یکی از ساده ترین روشها برای کاهش میزان دخالت هاست، مثلا می توانید زمان هر بار حضور خود در خانه خانواده همسر را کاهش دهید یا زمانی که خانواده همسرتان به خانه شما می آیند برنامه هایی برایشان ترتیب دهید که مشغول باشند.

ج) زیادی صحبت نکنید.

معمولا وقتی حرف برای گفتن کم می آوریم، شروع به صحبت از دری هم می کنیم، از آرزوها و برنامه ریزی های آینده مان سخن می گوییم، این کار در طرف مقابل این برداشت را ایجاد می کند که ما به دنبال مشورت گرفتن هستیم. اگرچه این عادت در جمع های دوستانه چندان عارضه ای به دنبال ندارد، اما در مقابل خانواده همسر و بستگانش ممکن است منجر به بروز مشکلاتی شود.

د) روزنه اختلاف را با گفتگو پر کنید.

در اولین گام، با همسرتان به گفتگو بنشینید و مسائل زندگی خود را بررسی کنید که در کجای زندگیتان روزنه ای باز بوده یا در روابط‌تان مشکلی وجود داشته که دیگران توانسته اند وارد زندگی خصوصی شما شوند و دخالت کنند.

هنگام آرامش نه عصبانیت و خشم و با اشاره به چند ویژگی مثبت خانواده همسر و قدردانی از آنان، باب صحبت تان را باز کنید و توضیح دهید که برخی از رفتارهای آنان باوجود نیت خوبشان باعث سوءتفاهم و مشکل شده است؛ به طور مشخص و با تعیین مواردی که به نظر شما دخالت قلمداد می شود، توضیح دهید.

نتیجه گیری

اختلاف با خانواده همسر، یکی از مسائل پیچیده و چالش برانگیز در حوزه روابط زوجین است. در صورت عدم مدیریت روابط با خانواده همسر توسط زوجین، عواملی همچون تفاوت های فرهنگی خانواده ها، سوگیری ها و دخالت های نابجای خانواده همسر می تواند بر زندگی مشترک زوجین تاثیر منفی گذاشته و حتی منجر به جدایی آنها نیز بشود. حفظ احترام و حریم خصوصی و مدیریت و برنامه ریزی رفت و آمدها با خانواده همسر، نقشی موثر در پیشگیری و کاهش این اختلافها دارد.

منبع: سلامت نیوز