مصباح المتهجد و سلاح المتعبد

حدیث

زمان مطالعه : 3 دقیقه

توسط : رحمت الله ضیایی

0 نظر

مصباح المتهجد و سلاح المتعبد تالیف شیخ طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن بن على بن حسن طوسى( ۳۸۵- ۴۶۰ هجرى) در موضوع ادعیه و زیارات مى باشد.

شیوه نگارش

شیخ طوسى در این کتاب به عباداتى که در طول سال مستحب است و دعاهاى مستحب اشاره دارد.

شیخ طوسى بخشى از احکام فقهى که مربوط به عبادات مى شود را نیز در کتاب خود آورده است.

اعتبار کتاب

کتاب مصباح المتهجد از کتاب هاى معتبر روایى شیعه به شمار مى آید و از زمان نگارش تا حال پیوسته مورد توجه علما و مردم بوده است.

علماى بزرگ شیعه نیز آن را خلاصه، ترجمه و شرح کرده و تألیفات فراوانى در رابطه با آن نگاشته اند.

شخصیت هاى بزرگى مانند کفعمى، سید ابن طاووس، علامه حلى و شیخ عباس قمى در نوشته هاى خود از این کتاب بهره برده اند.

تاریخ نگارش

هنگامى که شیخ طوسى در سال ۴۰۸ هجرى به بغداد وارد شد با استفاده از کتابخانه« شاپور»، که بعدها به دست جنایتکاران تاریخ در آتش سوخت و همچنین با استفاده از کتابخانه استاد خود، سید مرتضى، شروع به جمع آورى روایات اصول معتبره شیعه و کتاب هایى که به دست یاران ائمه علیهم السلام نگاشته شده بود کرد. کتاب هاى ارزشمندى که تا آن زمان باقى بوده و شیخ طوسى در کتب خود به آنها اشاره دارد.

وى کتاب تهذیب الأحکام و استبصار و کتاب حاضر یعنى کتاب« مصباح المتهجد» را در همان زمان نگاشته است.

ارزش کتاب

این کتاب از منابع مهم کتاب هاى دعا و زیارت است که بعد از شیخ طوسى تا این زمان نوشته شده و کتاب هایى که علماى شیعه درباره دعا و زیارت نگاشته اند مانند مصباح کفعمى، إقبال الأعمال سید ابن طاووس و مفاتیح الجنان شیخ عباس قمى همه از این کتاب بهره برده اند و از آن استفاده فراوان کرده اند.

پیوست کتاب

سید رضى الدین ابو القاسم على بن موسى بن طاووس در سال ۶۳۵ هجرى پنج کتاب در تکمیل کتاب مصباح المتهجد نگاشته است:

۱- فلاح السائل در اعمال شبانه روز

۲- زهره الربیع در اعمال هفته

۳- الدروع الواقیه در اعمال ماه ها

۴- إقبال الأعمال در اعمال سال

۵- أسرار الصلاه

خلاصه

با توجه به استقبال فراوانى که از این کتاب شده شیخ طوسى خود تصمیم به خلاصه کردن این کتاب گرفت تا بهتر مورد استفاده عموم قرار گیرد و نام آن را« مصباح المتهجد صغیر» نهاد.

علماى دیگرى نیز این کتاب را خلاصه کرده اند از جمله:

۱- شیخ نظام الدین سلیمان بن حسن مهرشتى با نام« قبس الإصباح فی تلخیص المصباح».

۲- علامه حلى که به درخواست وزیر محمد بن قوهدى کتاب« مصباح المتهجد» را خلاصه کرده و نام آن را« منهاج الصلاح فی مختصر المصباح» گذارده است.

وى در پایان آن باب حادى عشر را، که یک دوره اصول عقاید مى باشد، آورده است.