برای رابطه سالم و ازدواج موفق چه باید کرد؟

ازدواج موفق، حاصل همکاری و تعهد توآمان طرفین ازدواج جهت پرورش و تقویت رابطه است. روانشناسان و مشاوران خانواده، در تبیین رابطه سالم و ازدواج موفق، ویژگی ها و مهارت هایی را برای کسانی که می توانند روابطی موفق و رضایت بخش داشته باشند، مشخص کردند.

هم زن و هم شوهر، در نیل به ازدواج موفق و پرورش دادن رابطه شان، حفظ جریان آرام امور خانه و کار کردن برای رسیدن به اهداف مشترک، متعهد هستند و افتادن بار این مسئولیت ها بر دوش یکی از آنها، باعث ایجاد نارضایی می شود.

در همسرانی که از رابطه سالم بهره مند بوده و ازدواج موفقی داشته اند، این ویژگی ها به چشم می خورد:

• فلسفه ای سالم از زندگی با ایده آل های مشخص و منطقی دارند.
• دوستی، احترام، عشق بین آنها هر روز بیشتر می شود.
• علایق و فعالیت های مشترک زیادی دارند.
• از همراهی یکدیگر، لذت می برند.
• اعتمادپذیر هستند و می توانند اعتماد کنند.

• صادق و در عین حال موقعیت شناس هستند.
• به یکدیگر وابسته اند.

عوامل پیش بینی کننده ازدواج موفق

امروزه بر خلاف سخن عامیانه رایج بین مردم که «ازدواج، هندوانه سر بسته است»، خیلی از جوانان معتقدند که نمی خواهند با چشم بسته ازدواج کنند و یکی از دغدغه های آنان، پیدا کردن عواملی است که آنها را در پیش بینی یک ازدواج موفق یاری می کند.

خوشبختانه با توجه به دستاوردهای علمی که در زمینه فرایند‌های ارتباطی زوج و عوامل مؤثر در سلامت یا عدم سلامت رابطه زوجین وجود دارد، تا حد زیادی می توان یک ازدواج موفق یا ناموفق را پیش بینی کرد.

به طور مثال یک شاخص ارزشمند که می توان بر اساس آن آینده یک ازدواج را پیش بینی کرد، کیفیت ارتباط پیش از ازدواج است. به زبان ساده تر، رفتار دو نفر پیش از ازدواج، شاخص خوبی است که پیش بینی کنیم، بعد از ازدواج این دو چگونه با هم برخورد می کنند.

یک سؤال اساسی که این دو نفر می توانند از خودشان بپرسند این است: «در این مدت که همدیگر را می شناسیم چه نسبتی از زمان با هم بودن را صرف رابطه مثبت و آرامش بخش و چه مدت را صرف رابطه منفی و تنش زا کرده ایم؟»

البته در این بررسی، مدت زمان آشنایی دو نفر و نوع رابطه آنها، تا حدودی تعیین کننده میزان درستی اطلاعاتشان است. دختر و پسری که مدت کمی از زمان شروع آشنایی آنها می گذرد، فرصت زیادی برای شناختن همدیگر نداشته اند.

به علاوه، آنهایی هم که در یک فاز عاشقانه و رومانتیک با هم ارتباط برقرار کرده اند، بهتر است زیاد به اطلاعاتی که راجع به همدیگر دارند، اعتماد نکنند.

بنا بر گفته یکی از روانشناسان معروف به نام گاتمن، برخی از ویژگی های رفتاری و شخصیتی زوجین، به ویژه در ابعاد کلامی، عاطفی و جنسی، تا حد زیادی با رضایت زناشویی آنها مربوط است و می تواند تضمین کننده زندگی مشترک طولانی مدت باشد.

گاتمن می گوید با مشاهده شکل گفت و گو و مشاجره میان زن و شوهر، می توان احتمال زندگی موفق و یا طلاق گرفتن آنها را پیش بینی کرد. وی به چهار خصیصه رفتاری، تحت عنوان «چهار اسب سوار که زندگی مشترک را به سرعت به سمت نابودی و طلاق پیش می برند»، اشاره نمود:

۱- انتقاد
۲- سرزنش
۳- جبهه گیری
۴- سکوت

البته، چهار ویژگی فوق، در تمامی ازدواج ها وجود دارد اما زمانی که حضور این چهار سوار در زندگی زناشویی، حالت دائم پیدا کند، رابطه زوج با مشکل جدی رو به رو می شود. در نهایت، زن و شوهر بعد از تلاش های زیاد برای حل این مشکلات، امید خود را از دست می دهند، از همدیگر فاصله می گیرند، دچار احساس تنهایی می شوند و اگر به این زوج کمک نشود، رابطه زناشویی آنها به پایان می رسد.

وجود هر چهار اسب سوار در روابط زناشویی با ۸۲ درصد دقت، وقوع طلاق را پیش بینی می کند و در صورتی که اقدامات و تلاش های اصلاحی زن و شوهر به نتیجه نرسد، درصد درستی این پیش بینی، از حد ۹۰ درصد هم بالاتر می رود.

ویژگی های ازدواج موفق و رابطه سالم و پایدار

در نیل به یک رابطه سالم و ازدواج موفق، این ویژگی های رفتاری برای زوجین عنوان شده است:

• از موفقیت های همدیگر، احساس غرور کرده و همدیگر را از ته دل، تحسین می کنند.
• به کار یکدیگر علاقمند بوده و به آن احترام می گذارند.
• در تصمیم گیری ها مشارکت می کنند.
• سعی می کنند کارهای خسته کننده و یکنواختی مثل کارهای خانه را با هم تقسیم کرده و آن را برای هم جذاب کنند.
• امید و آرزوهایی واقع بینانه و مرتبط با اهدافی قابل دستیابی دارند.
• مسئولیت تصمیمات و رفتارهای خود را می پذیرند.
• اگر لازمه رسیدن به اهدافشان ادامه تحصیل است، صبورانه ازدواجشان را برای این منظور عقب می اندازند.
• مشکلات را چالش هایی می بینند که باید بر آن فائق آیند.
• قبل از تصمیم گیری نهایی برای انتخاب همسر، حداقل سه مورد دیگر را نیز بررسی و به طرق غیرمخرب، برهم خوردن روابط را تجربه کرده اند.
• می توانند با وضعیت مالی موجود خود زندگی کنند.
• از ضعف های خود مطلع بوده و برای تغییر، تلاش موثر نشان می دهند.
• از انتقاد به طور هوشمندانه ای استفاده می کنند اما تعادل را این طور برقرار می کنند که تحسین ها بیشتر از انتقادات باشد.
• انسان های «واقعی» هستند و سعی نمی کنند نقش بازی کنند و ادای دیگران را در بیاورند.
• می دانند که روابط رو به رشد به افراد کمک می کند به خود مطمئن تر شوند.
• در فعالیت های سالم فیزیکی شرکت می کنند؛ خوب غذا می خورند، ورزش می کنند و به اندازه کافی می خوابند.
• کمتر از طعنه و کنایه استفاده می کنند، کمتر غر می زنند و شکایت می کنند.
• از حرف زدن و گوش دادن به هم لذت می برند، حتی اگر در مورد موضوعاتی باشد که با هم اختلاف نظر دارند.
• عشق شان جنون آمیز و عجله ای نیست (بیش از ۶۰ درصد از طلاق های زودهنگام، حاصل ازدواج های شتابزده ای است که در آن زوج بسیار جوان بوده، آشنایی زیادی با هم نداشته و مدت زمان نامزدی کوتاه بوده است).
• همدل هستند و برای برآوردن نیازهای همدیگر تلاش می کنند.
• به همان اندازه که دوست دارند در رابطه دریافت کننده باشند، دهنده هستند.
• از دوران نامزدی خود، برای آشنایی کامل و رشد هرچه بیشتر عشقشان استفاده می کنند.
• زوج موفق سعی نمی کنند بیش از حد به اشتباهات گذشته بپردازند، نگاهشان به آینده است تا چنین مواردی دیگر پیش نیاید.
• به دقت مشکلات و مسائلی که برایشان پیش می آید را بررسی می کنند، معایب و مزایای همه انتخاب ها را در نظر می گیرند.
• با احترام و محبت ازدواج می کنند نه از روی دلسوزی.
• خانواده های همدیگر را با وجود اشکالاتشان، دوست دارند.
• در طول دوران نامزدی، در مورد مسائل مختلف جنسی بحث می کنند.
• از شوخی و شوخ طبعی به صورتی درست و غیرمخرب استفاده می کنند.
• از میزان محبت ارائه شده در رابطه شان راضی هستند.
• سعی می کنند خصوصیات اخلاقی که برای همسرشان آزاردهنده است را تغییر داده و اصلاح کنند.
• سعی نمی کنند بیش از حد به اشتباهات گذشته بپردازند، نگاهشان به آینده است تا چنین مواردی دیگر پیش نیاید.
• قدرتِ بخشیدن دارند و از طرف همسرشان نیز بخشوده می شوند.

شاخص هایی برای رابطه سالم و ازدواج موفق

استحکام و پایداری یک ازدواج موفق و سالم، به بخت و اقبال یا عشق رمانتیک نیست بلکه نیاز به تلاش و سازگاری دارد. برخی از عواملی که در یک ارتباط سالم و ازدواج موفق نقش دارند، ثابت هستند، یعنی چیزهایی که شما نمی توانید آنها را تغییر دهید اما عوامل دیگری هستند که می توانید با کار کردن بر روی آنها رابطه تان را بهبود بخشید.

این عوامل که شاید عصاره همان ویژگی های ازدواج موفق باشند را می توان بدین صورت فهرست نمود:

۱-برقراری ارتباط درست

زوج های خوشبخت، با یکدیگر صحبت می کنند و به حرف یکدیگر گوش می دهند. این زوج ها می دانند که عوامل بیرونی که باعث حواس پرتی می شوند یا روی عواطف فرد اثر می گذارند، مانع ارتباط درست می شوند و راه هایی را پیدا می کنند تا هنگامی که خودشان و همسرشان آماده هستند، بر این عوامل غلبه کنند.

۲-برخورد مثبت و سازنده با تعارض ها و اختلافات

پرهیز از بیان اختلافات و تعارضات، عامل شماره یک طلاق است. روابط مستحکم و ازدواج موفق زن و مرد، به توانایی آنها بر غلبه بر این اختلافات به شیوه ای مثبت بستگی دارد.

طبق پژوهش ها، در یک ازدواج موفق تعداد واکنش های مثبت، ۵ برابر بیش از واکنش های منفی است. دادن پاسخ مثبت به خواسته همسر برای توجه کردن به او، چه سوالی داشته باشد، چه دست کمک به سوی شما دراز کند، چه تنها یک نگاه به شما باشد رابطه شما را مستحکم تر می کند.

۳-داشتن انتظارات واقعی

هنگامی که دو نفر برای اولین بار دیدار می کنند، حداکثر تلاش شان را می کنند تا خطاهایشان را بپوشانند. این شیوه ای عادی است اما زن و شوهر باید بدانند با گذشت زمان، خودِ واقعی شخص بروز خواهد کرد.

روابط بین دو فرد در طول زمان تکامل پیدا می کند اما داشتن انتظارات غیرواقعی از همسر یا از رابطه با او، باعث ایجاد چالش و استرس می شود.

۴-توجه کردن به جزییات زندگی همسر

افرادی که ازدواج موفق و پایداری دارند، به خوبی همسرشان را می شناسند. آنها از رویدادهای عمده زندگی گذشته همسرشان خبر دارند و از چیزهای دلخواه و چیزهای مورد تنفر او، امیدها و نگرنی هایش، خوب آگاهند.

۵-ایجاد اعتماد

اعتماد به تدریج ساخته می شود اما برقراری روابط صادقانه و عمل کردن به وعده ها، باعث تسریع در روند ایجاد اعتماد می شود. کسانی که ازدواج موفق و پایداری داشته اند، در واقع فضای قابل اعتمادی را بین خود و همسرشان ایجاد کرده اند.

۶-گذراندن وقت با یکدیگر

داشتن تجربه های مشترک، راه خوبی برای تقویت رابطه با همسر و نیل به یک ازدواج موفق است. زوج هایی که به انجام کارهایی می پردازند که هر دو از آن لذت می برند یا وادار می شوند که کارهایی را با هم انجام دهند، رابطه سالم تر و قوی تری دارند.

۷-ارزش های مشترک

داشتن ارزش های مشترک، از شاخص های یک ازدواج موفق است. زوج هایی که در شروع زندگی طیف گسترده ای از ارزش های مشترک دارند و در مورد چیزهای مهم زندگی توافق دارند، بخت بیشتری برای ایجاد رابطه مستحکم دارند.

۸-مسئولیت های مشترک

در یک ازدواج موفق، هم زن و هم شوهر برای پرورش دادن رابطه شان، حفظ جریان آرام امور خانه و کار کردن برای رسیدن به اهداف مشترک، متعهد هستند. این که تنها یکی از دو همسر، بار این مسئولیت ها را به دوش بکشد، باعث ایجاد نارضایتی می شود.

۹-سازگاری با تغییر

عنصر تغییر، هرگز در یک ازدواج موفق مغفول نمی ماند. تردیدی نیست که افراد و رابطه ها در طول زمان دگرگون می شوند. باید انتظار این تغییرات را داشته باشید، نه اینکه از آنها بترسید.

انتظارات افراد از رابطه دوجانبه، ممکن است تغییر کند. همسران لازم است توانایی صحبت کردن در مورد این تغییرات و یافتن راه هایی برای سازگار شدن با آنها را داشته باشند.

چند نکته پیرامون ازدواج موفق

۱- ازدواج، امر مهم و سرنوشت سازی است. تصمیمی است که برای یک عمر می تواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد. پس هرگز چشمان خود را نبندید و این امر مهم را صرفا به اطرافیان نسپارید تا ازدواج موفقی را تجربه کنید. در این راستا سهم شما باید به مراتب بیشتر از آنها باشد.

۲- برای یک ازدواج موفق و رابطه خوب، لازم است چشم انداز واضح و روشنی از آینده داشته باشید. باید دقیقا بدانید که هدف شما از ازدواج چیست؟ چه خواسته های عینی و واقعی دارید؟ معیارهای مشخص شما برای انتخاب همسر کدام است؟

۳- به یاد داشته باشید که نمی توانید خودتان را جدا از خانواده و اجتماعتان در نظر گرفته و اصول و هنجارهای خانوادگی، اعتقادی و فرهنگی را نادیده بگیرید؛ چرا که به هر حال این ویژگی ها بخشی از وجود شما را تشکیل داده است. لذا، قبل از تصمیم گیری برای ازدواج، با اعضای مهم خانواده مشورت کرده و موارد مهم از دید آنها را بررسی کنید تا ازدواج موفقی داشته باشید.

۴- در شروع یک رابطه، خانواده را از تصمیم خود مطلع کنید. شاید در آغاز، این کار سخت به نظر برسد و نگران دخالت یا ممانعت از سوی خانواده باشید، اما بدانید که این کار بسیار آسانتر است از این که بعدا آنها را در برابر کار انجام شده قرار دهید و شاهد شوک، نگرانی و واکنش شدید آنها باشید.

مطمئن باشید که والدین شما، به هیچ وجه دوست ندارند آنها را دور بزنید. قطعا بعدا مخالفت آنها شدید‌تر خواهد بود.

۵- هر چند شاید شما هم مانند بیشتر دختران و پسران امروزی، ترجیح می دهید دو نفری و در فضاهایی رومانتیک مانند کافی شاپ، پارک و طبیعت، با همدیگر ملاقات کنید اما به یاد داشته باشید که در این فضای احساسی و البته گرم، نه شما و نه طرف مقابل، واقعا خودتان نیستید در حالی که در حضور خانواده، عملکرد طبیعی دارید.

بنابراین، برای شناخت بیشتر و بهتر و تحقق یک ازدواج موفق و پایدار، حتی الامکان سعی کنید ملاقات هایی را با حضور خانواده دو طرف فراهم کنید. سفرها و دیدارهای خانوادگی می تواند فرصت فوق العاده ای برای شناخت شما از یکدیگر فراهم کند.

۶- برای شناخت بیشتر و ازدواج موفق، وجود میزانی از ارتباط قبل از ازدواج مفید است اما لازم نیست این رابطه حتما طولانی یا خیلی نزدیک باشد. برای تصمیم نهایی لازم است یک بررسی همه جانبه انجام دهید. در این خصوص، شرکت در جلسات مشاوره قبل از ازدواج (به اتفاق همدیگر) می تواند مفید باشد.

۷- مراقب باشید تا قبل از رسیدن به تصمیم قطعی، رابطه عاطفی عمیق بر قرار نکنید. هر چند وجود علاقه و زمینه ارتباط عاطفی برای انتخاب درست لازم است اما دختر و پسری که در یک رابطه عاطفی عمیق درگیر می شوند، قدرت تصمیم گیری منطقی را از دست خواهند داد و شانس آنها برای ازدواج موفق به شدت کم می شود.

۸- تا زمانی که اشتیاق عاطفی و جسمانی نسبت به طرف مقابل، در خود احساس نکرده اید، ازدواج نکنید. امروزه دارا بودن حداقلی از علاقه و اشتیاق عاطفی و جسمی، لازمه یک ازدواج موفق و صحیح است. همسران امروزی، انتظارات عاطفی و جنسی بالایی از یکدیگر دارند و وجود کاستی هایی در این زمینه، همیشه قابل جبران نیست.

پس اگر اطرافیان شما صرفا به خاطر این که فلان دختر یا پسر، شرایط خوبی دارد، شما را به ازدواج با او ترغیب می کنند و می گویند «عشق بعدا ایجاد خواهد شد»، باور نکنید. ممکن است این اشتیاق، هرگز ایجاد نشود و شما بمانید و یک ازدواج سرد و بدون اشتیاق!

۹- برای دستیابی به یک ازدواج موفق، در گفتگو‌های خواستگاری، به سلایق و دیدگاه های عاطفی و جنسی حتما اشاره کنید. سعی کنید چشم انداز واضحی از رابطه جنسی آینده بدست بیاورید (با کمک مشاور ازدواج هم می توانید این اطلاعات را کسب کنید).

هر فرد به لحاظ فیزیولوژیکی و هورمونی، دارای سیستم انرژی منحصر به فرد بوده و تمایل جنسی منحصر به فردی دارد که در اکثر موارد، این میزان قابل تغییر نیست. هر چند نگرش و مهارت های فرد برای رابطه جنسی، قابل تغییر و اصلاح است ولی وضعیت مزاجی، تغییر پذیری خیلی کمی دارد.

۱۰- با ارتباط جنسی قبل از ازدواج، نباید انتظار یک رابطه پایدار و ازدواج موفق داشت. تجربه نشان داده رابطه جنسی قبل از ازدواج، علاوه بر ممنوعیت و پیامدهای شرعی آن، می تواند موجب کاهش انگیزه طرفین برای ازدواج و ایجاد فاصله بین آنها شود.

۱۱- فراموش نکنید که عشق، شرط لازم برای یک ازدواج موفق است اما «هرگز کافی نیست». پس هیچگاه صرفا به خاطر عشق و بدون در نظر گرفتن شباهت شخصیتی، خانوادگی و … ازدواج نکنید.

بسیارند دختران و پسران عاشقی که به خاطر خصوصیات شخصیتی خاص خود، نمی توانند با هم سازگار شوند و رابطه پر فراز و نشیبی با هم برقرار می کنند.

به علاوه، در ازدواج های بدون شباهت خانوادگی و فرهنگی، معمولا عشق و علاقه دوام چندانی نخواهد داشت و ازدواج موفقی رقم نخواهد خورد.

۱۲- یک عامل مهم، که رضایت زناشویی بعد از ازدواج را تضمین کرده و ازدواج موفق را رقم می زند، سلامت روانی و شخصیتی همسر است.

پس قبل از تصمیم گیری نهایی، از سلامت روانی خود و همسر آینده مطمئن شوید. بدین منظور می توانید در جلسات مشاوره قبل از ازدواج شرکت کنید. اگر مشاور شما صلاح ببیند، اجرای تست روانشناختی را به شما پیشنهاد خواهد داد.

۱۳- خصوصیات شخصیتی همسران، می تواند روی دوام رابطه آنها و شکل گیری یک ازدواج موفق تأثیر بگذارد. مثلا طبق تحقیقات، افراد انعطاف پذیر، همسران راضی تری دارند و بر عکس، همسران افراد خودشیفته، از ازدواجشان ناراضی تر هستند.

از سوی دیگر، هماهنگی یا شباهت شما و همسرتان از لحاظ ویژگی های شخصیتی، در آینده ازدواجتان تعیین کننده خواهد بود. حال با پذیرش این نکته که این خصوصیات، در طول زندگی افراد تغییر زیادی نخواهد کرد، این موضوع مهمتر خواهد شد.

پس، قبل از ازدواج، حتما از خصوصیات شخصیتی خود و طرف مقابل، اطلاعات دقیقی بدست بیاورید. در این زمینه، شرکت در مشاوره قبل از ازدواج و اجرای آزمون (مثلا MMPI2) پیشنهاد می شود، با یک بررسی درست کارشناسانه، اطلاعاتی برایتان روشن می شود که حتی بعد از سال ها رابطه قبل از ازدواج هم، نخواهید توانست به آن برسید.

نتیجه گیری

ازدواج موفق، زمانی است که زوجین ضمن حل درست اختلاف ها تعارض های بین خود، بتوانند انتظارات یکدیگر را برآورده کرده و تجربه خوبی را برای شریک عاطفی خود بسازند. در این خصوص ضمن اشاره به ویژگی های یک ازدواج موفق و پایدار، به شاخص هایی نیز برای شناخت بهتر آن اشاره شد و در پایان به منظور دستیابی به ازدواج موفق، نکاتی پیرامون خواستگاری و روابط پیش از ازدواج بیان گردید.

گردآوری و تنظیم: حسین فاضلی

منابع: سایت پزشک آنلاین؛ سایت دکتر اعظم صالحی (مشاور خانواده و عضو هیات علمی دانشگاه)؛ برترین ها