ذهن ناخودآگاه و روش هایی برای افزایش تمرکز و تقویت حافظه

یکی از موضوعات مهم در حوزه روانشناسی، ذهن ناخودآگاه می باشد. ذهن ناخودآگاه، مخزن احساسات، افکار، آرزوها و خاطراتی است که در خارج از ضمیر خودآگاه فرد قرار دارند.

ضمیر ناخودآگاه، قلمرویی است که ما در آن، انتظارات خود را به عادت تبدیل می کنیم و به صورت تکراری و روزمره به انجام فعالیت هایی فکر می کنیم که می توانند بزرگترین موفقیت، شادی، تمامیت و شفای زندگی را برای ما بسازند و به ارمغان آورند.

قدرت ذهن ناخودآگاه

فرایند فکر کردن ناخودآگاه است و ما آگاهانه از نتایج آن باخبر می شویم. همه تغییرات در ذهن ناخودآگاه ما صورت می گیرد. زمانی که آمادگیش را داشته باشیم، با آگاهی از آن تغییر باخبر می شویم.

اما این یعنی چه؟ اگر علاقمندید بدانید این چه مفهومی دارد، مقاله را با ما دنبال کنید… تقریباً دو میلیون بیت (واحد اطلاعات) در هر ثانیه وارد سیستم عصبی انسان می شود.

تقریباً می توان گفت که ما با بمبارانی از اطلاعات روبه رو هستیم. برای حفظ سلامت عقل، ذهن هوشیار ما اکثر محرک ها را فیلتر می کند و میلر (۱۹۵۶) کشف کرده است که ما فقط می توانیم مثبت هفت یا منفی دو بیت اطلاعات در یک زمان استفاده کنیم.

این ذهن ناخودآگاه است که با سایر اطلاعات بالای هفت بیت (مثبت و منفی دو) سروکار دارد که در یک زمان خاص به آن توجه نمی کنید. به محض این که توجهمان را به چیزی می دهیم، آن وقت است که ذهنمان آگاه می شود.

بعضی از قسمت های فیزیولوژی شما همیشه ناخودآگاه می ماند. این اصلاً نباید مایه تعجب باشد. ذهن ناخودآگاه ما همیشه مراقب ماست. ما که قلب، ریه ها، کلیه ها و سیستم ایمنی بدنمان را آگاهانه اداره نمی کنیم، می کنیم؟

می خواهیم به شما نشان دهیم که چطور برای دست یافتن به قدرت ذهن ناخودآگاهتان از ذهن آگاهتان بگذرید. ذهن ناخودآگاه تقریباً ۹۰% از کل قدرت ذهن شما را گرفته است، در مقابل ۱۰% از ذهنتان که برای فعالیت های روزمره از آن استفاده می کنید.

ذهن ناخودآگاه گنجینه ای بسیار گرانبهاست، گنجینه ای از مهارت ها، حافظه، و تجربه. قدرت تفکر مثبت را می توان با استفاده از تاییدات و تصدیق ها تقویت کرد. تصدیق یک عبارت کوتاه در زمان حال است که مداوماً برای تاثیرگذاشتن روی ذهن ناخودآگاه تکرار می شود.

ایده آل ترین آن باید کوتاه و کاملاً واضح باشد. این اهمیت زیادی دارد چون ذهن ناخودآگاه نمی تواند به سادگی عبارات و جملات طولانی و پیچیده را تحلیل کنذ.

ذهن ناخودآگاه معمولاً با جملات کوتاه و مناسب بیشتر تاثیر می گیرد. اما اکثریت مردم عادت به منفی اندیشی دارند. این یعنی بیشتر روی نقاط مشکل دار زندگی خود متمرکز می شوند و مداوماً اتفاقی را که دوست ندارند بیفتد، بر زبان می آورند.

این مسئله معمولاً باعث می شود که مشکلات اصلی بیشتر و بیشتر شده و وضعیت حتی بدتر هم بشود. مثلاً یک دانش آموز ممکن است مداوم با خود بگوید: “من هیچوقت در این امتحان موفق نمی شوم”. یا “همیشه وقتی می خواهم درس بخوانم حواسم پرت می شود”. یا “من نمی توانم روی درسم تمرکز کنم”.

دانش آموزی که مداوم این تاییدات منفی را با خود تکرار می کند، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، معمولاً به احتمال کمتری در امتحانات خود موفق می شود و هیچوقت نخواهد توانست روی درس خود تمرکز کند.

پشت هر احساس منفی یک فکر یا باور است و در اکثر موارد اینها افکار و عقایدی ناسالم هستند. از ناسالم منظور این است که نمی توانند به شما برای رسیدن به آنچه در زندگی می خواهید کمک کنند. یعنی هیچ خدمتی به شما نمی کنند.

باور (معمولاً ناخودآگاه) مثل ماشه اسلحه می ماند و باعث می شود که در برخی موقعیت های خاص زندگی شکست بخورید. این را یادتان باشد: اگر مثبت فکر نکنید و فکرتان را با افکار و باور های مثبت پر نکنید، آن وقت افکار منفی برای خالی کردن شکاف ها می آیند.

لطفاً هیچوقت توانایی های خودتان را دست کم نگیرید. هیچوقت نباید فکر کنید که توانایی انجام کاری را دارید یا نه. سوال اصلی این است که آیا می خواهید فلان کار را بکنید یا نه!

در مثال های بالا، آن دانش آموز تاییدات منفی را وارد مغزش می کرد. در حالی که باید آن را با تاییدات مشابه اما مثبت آن جایگزین می کرد. “من می دانم که در امتحاناتم موفق می شوم”. یا “وقتی برای درس خواندن می نشینم، اصلاً حواسم پرت نمی شود”. یا “قدرت تمرکزم رو به پیشرفت است”.

شاید انجام اینکار به نظر سخت بیاید، مخصوصاً در انجام کاری که به نظرتان خیلی دشوار است. اما باور کنید، این هم مثل خیلی چیزهای دیگر، فقط تمرین می خواهد. هرچه این تاییدات را بیشتر و بیشتر با خود تکرار کنید، آگاهانه یا ناآگاهانه، سریعتر به واقعیت تبدیل خواهد شد.

اما باید مراقب باشید چون این روش هم برای افکار منفی و هم مثبت به این خوبی عمل می کند. یک زمان عالی برای تکرار تاییدات مثبت قبل از خواب یا بعد از بیدار شدن در صبح است. در این اوقات، ذهن ناخودآگاه شما بیشترین ارتباط را با شما خواهد داشت.

اگر بتوانید آن عبارات را در طول روز با خود تکرار کنید یا حتی بنویسید و کپی هایی از آن را همه جای خانه بگذارید، خیلی بهتر خواهد بود. یک جایگزین خیلی خوب این تاییدات “پیام های نیمه خودآگاه” است.

قدرت پیام های نیمه خودآگاه در طول سالها به اثبات رسیده است و برای برنامه ریزی ذهن ناخودآگاه از طریق روش های سمعی و بصری استفاده می شود. در واقع، پیام های نیمه خودآگاه در عملکرد خود در ذهن ناخودآگاه آنقدر قدرت دارند که در سال ۱۹۷۴، دولت آمریکا همه انواع تبلیغات رادیو و تلویزیون با روش پیام نیمه خودآگاه را ممنوع کرد.

پیام های نیمه خودآگاه با کار کردن در سطحی که توسط ذهن خودآگاه قابل تشخیص نیست، به ذهن ناخودآگاه می رسند. در نتیجه ذهن خودآگاه هیچوقت فرصتی برای رد کردن آن پیدا نمی کند و ذهن ناخودآگاه می تواند آن را پذیرفته و برحسب آن عمل کند.

استفاده از پیام های نیمه خودآگاه دو روش دارد: سمعی و بصری

پیام های نیمه خودآگاه بصری تاییداتی هستند که با سرعت بالایی پیش روی چشم فلاش زده که ذهن خودآگاه قادر به تشخیص آن نیست. در نتیجه این تاییدات مستقیماً وارد ذهن ناخودآگاه می شوند که بلافاصله هم آنرا درک کرده و نسبت به آن عمل می کند.

پیام های نیمه خودآگاه سمعی هم به همان روش عمل می کنند بااین تفاوت که در این روش، صدایی با فرکانسی که بالاتر از آستانه نرمال شنوایی انسان است، اجرا می شود.

در این حالت هم مثل نوع بصری، بااین که ذهن خودآگاه قادر به تشخیص آن نیست، ذهن ناخودآگاه آن را دریافت کرده و بلافاصله به آن واکنش می دهد. هر دو نوع آن در رسیدن به قدرت شگرف ذهن ناخودآگاه بسیار نیرومند هستند.

وقتی قدرت ذهن ناخودآگاه خود را درک کردید و شروع به تحت کنترل درآوردن آن کردید، قادر خواهید بود نمراتتان را با سرعت زیادی بالا برده و فرایند یادگیری خود را شدیداً تقویت کنید. آن وقت است که درس خواندن برایتان لذت بخش خواهد بود نه یک فعالیت اجباری.

تکنیک‌ هایی برای افزایش فعالیت ذهنی

یکی از مهمترین تکنیک هایی که باعث افزایش قدرت یادگیری می شود، افزایش فعالیت ذهنی است. میزان واکنش ما نسبت به مطالب تحت تاثیر حالات روحی، علایق، انگیزه ها و فنون مورد استفاده در مطالعه تغییر می کند. هر چقدر این واکنش نسبت به مطالبی که مطالعه می کنیم بیشتر باشد، آنها بیشتر و بهتر در ذهن ما جای خواهند گرفت.

برای ایجاد واکنش فعالانه ذهن می توانید از روش های معرفی شده در این مقاله استفاده کنید.

۱- گرم کردن

ذهن ما نیز مانند جسم ما برای این که ورزیده تر باشد و کارش را بهتر انجام دهد، نیاز به گرم کردن دارد. در پانزده دقیقه اول مطالعه نیروی ما صرف گرم کردن مغز در جهت تمرکز روی موضوع مورد نظر می شود.

بنابراین کارآیی فرد در ۱۵ دقیقه ی اول کمتر است. حتما تا به حال متوجه شده اید که در دقایق اول امتحان فهم سوالات و پاسخ دادن به آنها تا اندازه ای مشکل است. اما بعد از چند دقیقه با سهولت بیشتری موفق به پاسخ دادن به سوالات می شوید.

پس اگر شروع درسی برایتان مشکل بود، دلسرد نشوید و به مطالعه ادامه دهید. وقتی ذهنتان آماده شد با سرعت بیشتری مطالب را فرا خواهید گرفت.

به طور کلی بهترین راه برای گرم کردن ذهن، مرور مطالب گذشته است. این کار علاوه بر آماده کردن مغز، باعث می شود که بهتر بتوانید بین معلومات جدید و دانسته های قبلی ارتباط برقرار کنید.

۲- تکرار کردن

همانطور که ذکر شد، مرور و تکرار مطالب گذشته به فهم مطالب جدید کمک قابل توجهی می نماید؛ چون باعث می شود ذهن فعال تر شود.

۳- اثر «بالارد»

این اثر مربوط به قسمت ناخودآگاه ذهن می باشد. در حقیقت بعد از مطالعه قسمتی از مغز هنوز به فعالیت خود در زمینه یادگیری و یادآوری مطالب خوانده شده، ادامه می دهد. درست مانند وقتی که پا را از روی پدال گاز برمی دارید، اما ماشین همچنان به حرکت خود ادامه می دهد.

برای تقویت و ادامه این حرکت ذهنی باید:

اولا، نسبت به مطالب در خود علاقه ایجاد کنید، زیرا ثابت شده مطالب مورد علاقه زمان کمتری می برد. حتی تظاهر به داشتن علاقه به یک مطلب قدرت یادگیری را افزایش می دهد.

ثانیا، در خود انگیزه ایجاد کنید. اهمیت یادگیری مطالب را برای خود مشخص کنید تا با هدف و انگیزه بیشتری مطالعه کنید.

ثالثا، پس از مطالعه مطالب مشکل، به ذهن خود کمی استراحت دهید. چون هر چقدر مطالب مشکل تر باشد و قوای ذهنی بیشتری را بکار گیرد، حرکت ناخودآگاه ذهن بیشتر خواهد بود.

جالب است بدانید بسیاری از کشفیات مهم مانند کشف انسولین که توسط “بانتینگ” صورت گرفت، در اثر فعالیت قسمت ناخودآگاه ذهن و در خواب حاصل شده است.

۱۰ فعالیت ساده برای تقویت مغز

دو راه پایه ای و اساسی برای این که مغزتان را سالم و سرحال نگه دارید وجود دارد: تنوع و کنجکاوی. وقتی هر کاری که انجام می دهید از روی عادتتان است و زندگی بر یک روال می گذرد، بدانید که وقت تغییر است.

اگر هر شب پیش از خواب جدول حل می کنید و این عادتتان شده است، وقتش است که تفریح وقت خوابتان را عوض کنید و ورزش دیگری برای مغزتان بیابید.

در مورد دنیای دور و برتان کنجکاو باشید و به جستجوی این بروید که بفهمید هر چیزی چگونه کار می کند. این تلاش برای فهمیدن بیشتر به مغزتان کمک می کند که سریع تر و تاثیرگذارتر عمل کند.

۱۰ کلک ساده هم ما به شما پیشنهاد می دهیم تا با به کارگیری آنها کمی ورزش کنید:

۱- کتاب بخوانید

یک کتاب انتخاب کنید. کتابی با موضوعی کاملاً جدید. موضوعی که تاکنون در مورد آن اطلاعی نداشتید. هر هفته در یک موضوع جدید کارشناس و خبره شوید.

با این کار نه تنها ورزش می کنید، بلکه به این همه ناشر و نویسنده ایرانی هم که بازاری برای فروش کتاب‌ هایشان پیدا نمی کنند کمک می کنید.

۲- بازی کنید

بازی راه بسیار خوبی برای مغز شماست که مهارت‌ هایش را به امتحان بگذارد. سودوکو (جدول اعداد)، جدول کلمات، و بازی‌ های الکترونیکی که این روزها در موبایل ها به وفور یافت می شوند، می توانند به بالا رفتن مهارت‌ های مغز شما و تقویت حافظه تان کمک کنند.

این باز‌ی ها خودشان هم نوعی تفریح هستند. البته زمانی شما از این بازی ها بیشترین سود را می برید که روزی چند دقیقه با آنها وقت بگذرانید، نه ساعت ها.

۳- از دست مخالفتان استفاده کنید

هر از گاهی یک روز را اختصاص دهید قبه استفاده از دست مخالفتان. اگر چپ دست هستید با دست راستتان در را باز کنید. اگر راست دست هستید تلاش کنید کلید را با دست چپ بچرخانید.

همین کار ساده باعث می شود مغزتان راه‌ های جدیدی ایجاد کند. ساعتتان را در دست چپتان ببندید تا یادتان بماند که از دست مخالفتان استفاده کنید.

۴- شماره تلفن حفظ کنید

این تلفن‌ های امروزی هم گاهی دردسرند. در حافظه این تلفن ها می توان همه اطلاعات را ذخیره کرد. برای همین است که این روزها دیگر کمتر کسی شماره تلفن حفظ می کند، در صورتی که حفظ کردن شماره تلفن، تمرین خیلی خوبی برای مغز است. هر روز یک شماره جدید یاد بگیرید.

۵- برای مغزتان غذا بخورید

مغز شما به چربی‌ های سالم نیاز دارد. روغن‌ های ماهی، خشکبار، دانه‌ های مغذی و روغن زیتون جزو این دسته از غذاها هستند. شروع کنید به خوردن این گونه غذاها و از خوردن چربی‌ های اشباع شده پرهیز کنید.

۶- خرق عادت کنید

اغلب مردم عادت‌ هایشان را دوست دارند؛ وقت کشی ها و تفریحاتی که می توانند تا ساعت ها ادامه پیدا کنند. اما هرگاه چیزی تبدیل به طبیعت دوم انسان شد، دیگر مغز برای انجام آن انرژی نمی سوزاند.

اگر واقعا می خواهید مغزتان جوان بماند با عادت‌ هایتان مبارزه کنید. درها را با دست مخالفتان باز کنید و دسرتان را قبل از غذا بخورید. همه این کارها باعث می شود مغزتان از خواب بیدار شود و دوباره دنیا را ببیند.

۷- از راه‌ های متفاوت بروید

به هر کجا که می خواهید بروید از راهی متفاوت و جدید بروید. همین تغییر کوچک در عادت‌ های روزانه باعث می شود برای مغزتان در پیدا کردن مسیرها تمرین کند.

اگر همیشه از یک سمت خیابان راه می رفتید به سوی دیگر خیابان برودی. وارد مغازه‌ های جدید شوید و خلاصه هر کاری که عادت‌ های روزانه شما را می شکند انجام دهید.

۸- یک مهارت جدید کسب کنید

یادگیری یک مهارت کاری جدید باعث می شود بخش‌ های مختلفی از مغز شما به کار بیفتد. با این کار حافظه تان هم وارد بازی می شود، شما مهارت‌ های جدیدی یاد می گیرید که به شما کمک می کند کار های متفاوت انجام دهید.

۹- فهرست تهیه کنید

فهرست ها خارق العاده اند. تهیه فهرست به شما کمک می کند موارد مختلف را به هم پیوند دهید. فهرستی از همه مکان‌ هایی که به آنها سفر کرده اید تهیه کنید. نام همه غذا هایی را که تاکنون چشیده اید روی کاغذ بیاورید.

از بهترین هدایایی که تا به حال دریافت کردید فهرست تهیه کنید. هر روز یک فهرست تهیه کنید تا حافظه تان شخم بخورد اما حواستان هم جمع باشد که خیلی به این فهرست ها تکیه نکنید. فهرست تهیه کنید اما بدون آن به خرید بروید. فهرست را وقتی استفاده کنید که هر چه به ذهنتان می رسید خریدید.

۱۰- یک تفریح جدید پیدا کنید

یک مهارت جدید پیدا کنید که زیاد هم گران نباشد. عکاسی با دوربین دیجیتال، نقاشی، ساز زدن، روشی جدید در آشپزی یا نوشتن می توانند گزینه‌ های خوبی برای شما باشند.

نتیجه گیری

ذهن ناخودآگاه مخزن احساسات، افکار، آرزوها و خاطراتی است که خارج از ضمیر خودآگاه فرد قرار دارند. ذهن ناخودآگاه گنجینه ای بسیار گرانبها از مهارت ها، حافظه، و تجربه است و در فرایند تلقین، قدرت تفکر مثبت را می توان با استفاده از تاییدات و تصدیق ها از طریق ذهن ناخودآگاه تقویت کرد. در ادامه و در راستای فعالیت ذهن نیز به سه تکنیک برای افزایش فعالیت های ذهنی و نیز  ده فعالیت ساده برای تقویت مغز اشاره شد.

منبع: میگنا (پایگاه خبری، علمی و تخصصی روانشناسی و بهداشت روان) اقتباس از مقاله تکنیک های تلقین و تخیل برای افزایش تمرکز و تقویت حافظه