اسرار تقصیر

چکیده

مراسم حج دارای اعمالی است که انجام آنها از سوی شارع مقدس واجب شده است. این اعمال در جاها و زمانهای خاصی انجام می گیرد. یکی از این اعمال تقصیر است که در زمان خاصی باید حجاج انجام دهند. در این مقاله به صورت اجمال به این مسئله پرداخته شده است.

«تقصیر»؛ یعنی کوتاه نمودن مقداری از ناخن یا موی سر یا صورت در قرآن کریم می فرماید:

«لَقَدْ صَدَقَ اللَّه رَسُولَهُ الرُّؤیا بِالحَقِّ لِتَدْخُلُنَّ المَسْجِدَالحَرامَ اِنْ شاءَ اللَّه امِنینَ مُحَلِّقینَ رُؤُسَکُمْ وَمُقَصِّرینَ…».[۱]

پس از انجام سعی و طواف، در واقع انسان از مسافرت به دیار معشوق برگشته و بدن او که قبل از احرام و تلبیه بدنی ظلمانی و غرق در معصیت بود، به بدنی نورانی و خالی از هر گناه تبدیل شده است. پس این بدن کنونی غیر از بدن قبلی است؛ زیرا او به میهمانی خداوند رفته است، با کوله باری از گناه رفته وبا کوله باری از حسنات برگشته است. خداوند علامت و نشانه این تغییر و تبدیل در بدن و تحصیل نورانیت را تقصیر قرار داده است.

پس از انجام عمل تقصیر، تمام آنچه با احرام بر مُحرم حرام شده بود، حلال می شود، جز عمل حلق یعنی سرتراشیدن. و سرّش این است که انسان وقتی موفق به انجام عمره و حج می شود و برای تولّدی دوباره به نزد خداوند پناه می برد، پس از احرام و تلبیه با وجودی ظلمانی وارد درگاه ربوبی می شود و خداوند او را از تصرّف در ملک خویش و استفاده از نعمات خود محروم می کند و پس از انجام طواف و نماز طواف و سعی بین صفا و مروه، دوباره به وجودی نورانی تبدیل شده و با کسب علامت و نشانه نورانیت یعنی تقصیر، مجوّز استفاده از نعمات خویش را برای او صادر می کند.

احرام برای حج

پس از اعمال و مناسک عمره تمتّع، انسان از حالت احرام بیرون آمده و باید در مکه برای انجام مناسک حج تمتع، بماند.

اوّلین عمل حج، احرام است. اسرار احرام را قبلاً ذکر کردیم و امّا سرّ تکرار آن برای حج تمتّع این است که انسان دوباره به میهمانی خداوند می رود و در واقع، اعمال عمره مقدمه و تمرینی برای عمل اجتماعی و گروهی حج است و گویا انسان در عمره تمتع پس از کسب علم الیقین به مرحله عین الیقین می رسد و رسیدن به مرحله عین الیقین، مقدمه برای رسیدن و درک حق الیقین است.

حجاج روز هشتم ذیحجه برای شروع در اعمال حج تمتع، از خود مکه مُحرم می شوند، و پس از احرام، تمام آنچه قبلاً ذکر شد، بر محرم حرام می شود.

روز هشتم ذیحجه، «یوم الترویه» نام دارد. از امام صادق علیه السلام پیرامون علّت نامگذاری این روز به «یوم الترویه» پرسیدند، آن حضرت فرمود: «در آن زمان، آب در صحرای عرفات نبود، مردم در روز هشتم برای آب دادن به مردم از مکه آب می بردند و لذا بعضی از آنان به بعضی دیگر می گفتند: «تَرَوَّیْتَمْ مِنَ المَاءِ»؛ یعنی: سیراب شدید» و لذا نام آن روز را «یوم الترویه» نامیدند».[۲]

پی نوشت:

[۱] . فتح،۲۷.

[۲] . علل الشرایع، ج ۲، ص ۴۳۵.

منبع: مرکز اطلاع رسانی الغدیر(گوشه ای از «اسرار حج»نویسنده : عباسعلی زارعی سبزواری)