تلگرام و آسیب‌ به خانواده

بی تردید تلگرام با گسترش نفوذ خود به درون خانواده های ایرانی، در کنار محاسن و امتیازات فراوانی که از آن برخوردار است، دارای مفاسد و نقاط منفی ای است که موجب آسیب رساندن به بنیان خانواده ایرانی می شود. برای درک بهتر این موضوع کافی است که زندگی خود را قبل از حضور در تلگرام و بعد از آن را مقایسه کنیم؛ آن وقت آسیب هایی که این پیام رسان به مرور زمان به ما رسانده است را عمیق تر درک خواهیم کرد. در ادامه به گوشه ای از آسیب های این پیام رسان اشاره خواهیم کرد:

نابودی جمع های صمیمی خانواده ها

پیام رسان تلگرام از همان روزهای آغاز فعالیت خود در ایران، با جذاب کردن محیط خود و در اختیار گذاشتن خدمات رایگان سعی در ایجاد یک اعتیاد فراگیر بین مردم بود؛ به طوری که امروزه و بعد از سه سال فعالیتش در ایران، شاهد آن هستیم جمع های صمیمی خانواده های ایرانی رو به خاموشی است. پر رنگ ترین اتفاقی که تلگرام در ایران رقم زده است نیز مربوط به محیط‌های خانواده است؛ امری که مخاطبان ایرانی به روشنی از آن آگاه هستند و کم رنگ شدن روابطشان در میان خانواده را به خوبی حس می کنند.

به خطر افتادن حریم خصوصی

یکی از تأثیرات منفی که تلگرام متهم ردیف اول آن در زندگی افراد است، به خطر افتادن حریم خصوصی است. در واقع به دلیل نا آشنا بودن اکثر افراد، تلگرام به خطری برای حریم خصوصی افراد مبدل شده است. تأثیر منفی این شبکه پیام رسان را (که گاهی در رسانه ها منتشر می شود) می توان در ماجرای یکی از بازیکنان فوتبال و انتشار عکس های خصوصی او و هم چنین هک شدن حساب تلگرام یکی از بازیگران زن سینما مشاهده کرد؛ هر چند که ناآگاهی و اشتراک تصاویر خصوصی در این شبکه عامل این اتفاقات است.

نشر اکاذیب در جامعه

دیگر تأثیر منفی که تلگرام عامل اصلی آن است، نشر اکاذیب در جامعه است، متأسفانه انتشار اخبار دروغین و اشتراک آن یکی از بزرگترین مشکلاتی است که این روزها گریبانگیر کاربران ایرانی تلگرام شده است؛ اخبار بدون منبع موثق در تلگرام به راحتی دست به دست شده و باعث فریب افراد زیادی شده است.

کاهش سطح ارتباطات عاطفی

استفاده از تلگرام در محیط خانواده با کاهش سطح ارتباطات عاطفی،‌ میزان گفتگو در خانواده را حتی از ۱۵ دقیقه در روز هم کمتر کرده است. ضمن این که استفاده نادرست از این امکانات باعث از بین رفتن بسیاری از حریم ها در خانواده ها شده و حتی در مواردی منجر به بروز اختلافات تا سر حد طلاق و جدایی نیز شده است.

ایجاد ارتباط هر یک از زوجین با افراد غریبه و حتی جنس مخالف در دوستان و آشنایان، منجر به کاهش سطح اعتماد در بین آنها می شود و با کاهش سطح اعتماد در خانواده، آرامش خدشه­ دار می ­شود و در نهایت نهاد خانواده آسیب جدی می ­بیند.

انتشار مطالب ضد دینی و الهی

منفی ترین بخش تلگرام، که زندگی اکثر مردم را تهدید می کند، مربوط به هجوم کانال های ضد دینی است؛ کانال هایی که هدفشان حمله به دین و زیر سوال بردن ارزش های الهی برای مردم ایران است. این کانال ها به سهولت و با فعالیت آزادنه خود، مخاطبان را در دام خود می اندازند و آنها را جذب می کنند.

گذشته از اینها دسترسی به این کانال ها بسیار ساده است و با سرچ کردن برخی کلمات افراد در تمامی سنین دسترسی آسانی به آنها دارند و این خود به تنهایی کافی است تا قشر نوجوان و کم سن از راه و هدف اصلی خود گمراه شده و درگیر محیطی غیر اخلاقی شوند.

با همه این مطالب، پیام رسان تلگرام اسب سرکشی است که بدون رعایت قوانین ایران و با محتوای نامناسب در صدد تخریب بنیان خانواده های ایرانی است. بی شک امروزه در هیچ کشوری، جایی برای فعالیت خودسر یک پیام رسان آن هم با هدف تخریب مردم آن کشور، نیست.

بلای شبکه های اجتماعی

این روزها استفاده بیش از اندازه از موبایل و شبکه های اجتماعی، تبدیل به مشکلی بزرگ در روابط خانوادگی شده است. چند سالی است که روابط چهره به چهره که موجب صفا و صمیمت بود به خاطر افراط در استفاده از اینترنت از بین رفته است؛ از همین روست که می گوییم شبکه های اجتماعی امروز نقش پررنگی در متزلزل شدن خانواده ها داشته است.

سال های گذشته گفتگو بین اعضای خانواده چند ساعت بود حالا به چند دقیقه رسیده است؛ طبق اظهار نظر معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری، گفت و گوی بین نسلی در خانواده ها از دو ساعت به ۲۰دقیقه کاهش یافته است.

در بین پیام رسان هایی که در ایران فعالیت می کنند تلگرام نقش پر رنگ تری در میان مردم دارد. بر اساس همین موضوع سراغ چند جامعه شناس و روانشناس رفتیم تا از تاثیرات این پیام رسان بر خانواده هایی ایرانی بپرسیم.

کاهش روابط خانوادگی و ایجاد روابط نامشروع

امان الله قرایی مقدم جامعه شناس می گوید: امروزه افراد بسیاری از پیام رسان تلگرام استفاده می کنند که البته نحوه استفاده از آن بستگی به شخصیت افراد، تربیت افراد، تربیت خانوادگی و فرهنگی افراد دارد. از این رو تلگرام همانند یک شمشیر دو لبه است که عده ای می توانند از آن درست استفاده کنند و عده دیگری استفاده نادرستی از آن داشته باشند.

قرایی ادامه داد: محتوای نامناسب و کاهش ارتباطات خانوادگی یکی از نقاط منفی پیام رسان ها می باشد؛ از زمانی که استفاده از تلگرام و امثال آن در کشور رایج شده، به تدریج روابط خانوادگی کاهش پیدا کرده است. این پیام رسان توانایی آسیب زدن به بنیان خانواده، شایعه پراکنی و انتشار اخبار کذب را دارد؛ می تواند با انتشار گسترده یک خبر دروغ و شایعه آن را به حقیقت تبدیل کند.

این جامعه شناس در ادامه اظهار داشت: طیق بررسی های انجام شده زنان شوهردار از طریق تلگرام و امثال آن با مردان غریبه ارتباط برقرار می کنند؛ با ایجاد این رابطه نامشروع بنیان و کانون یک خانواده از هم می پاشد. در نتیجه بی شک تلگرام تاثیرات منفی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی زیادی داشته است. البته کسانی این عمل را انجام می دهند که باورهای دینی ضعیفی دارند و به ارزش ها پایبند نیستند.

امان الله قرایی مقدم در پایان با اشاره به محتوای نامناسب تلگرام اظهار داشت: هدف از ایجاد چنین پیامی انتقال محتوای نامناسب است تا جوانان را از درون پوچ و با تغذیه آنها افراد یک جامعه را شبیه هم کنند. اینها که هدفشان ترویج فرهنگ ایرانی نیست و بر اساس مدل دهکده جهانی در صدد ایجاد جامعه ای با افرادی شبیه هم هستند.

تلگرام و ایجاد شکاف هایی در ارتباطات عاطفی زناشویی

سمیه محمدی، روانشناس، با اشاره به تاثیر تلگرام بر خانواده های ایرانی اظهار داشت: به دلیل عدم بسترسازی مناسب برای استفاده از این برنامه یا برنامه های مشابه و همچنین عدم آگاهی کامل والدین از راه های کنترل و عدم استفاده درست آثار سوء زیادی دیده می شود. متاسفانه اطلاعات و محتوای تلگرام که در حد و مناسب اعضا نبوده، خروجی منفی نامناسب مثل رفتارهای ضد هنجار، روابط پر آسیب و غیرمتعارف داشته است.

این کارشناس ارشد روان شناسی افزود: به دلیل جذابیت های کاذب ایجاد شده در این محیط برای نوجوانان و عدم آگاهی کامل از نحوه استفاده از این اپلیکیشن، تاثیر زیادی در اتلاف وقت و فعالیت های مفید دیگر شده است، البته درصد پایینی از جوانان از این برنامه در جهت کسب درآمد، اطلاع رسانی و آموزش و کارآفرینی هم استفاده می کنند.

سمیه محمدی با اشاره به تاثیر تلگرام بر زندگی زناشویی گفت: ایجاد شکاف هایی در ارتباطات عاطفی زناشویی، بستر مناسبی برای افکار پارانوییدی و همچنین شرایط آسان تر برای روابط خارج از خانواده موارد آسیب پذیر پیام رسان تلگرام بوده است. گروه های دوستیابی یا گاهی همسریابی، بیش از همه به روابط زناشویی آسیب می زنند.

تلگرام و آسیب به بنیان خانواده ایرانی

فاضل محمدی، جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی با اشاره به تاثیرات منفی تلگرام در جامعه ایرانی، اظهار داشت: بدون تردید، ظهور و بروز و عرصه چنین فناوری هایی در حوزه های متعدد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قابل بررسی است اما تاثیرات اجتماعی این نرم افزارها در جامعه ایرانی به مراتب بیشتر از جوامع دیگر به نظر می رسد. محمدی گفت: این نرم افزارها به میزانی در میان اقشار اجتماعی و به‌ خصوص جوانان و نوجوانان رسوخ و رسوب پیدا کرده که تاثیرات آن در اوقات فراغت این قشر از جامعه ایرانی نیز مشهود و ملموس به نظر می رسد.

این استاد دانشگاه افزود: با گذشت چند سال از فعالیت پیام رسان هایی همچون تلگرام در داخل کشور، امروزه شاهد فروپاشی بنیان خانواده های ایرانی هستیم. دیگر روابط خانوادگی که جزیی از رسوم مردم ما بود در کشور دیده نمی شود. همه مردم به تلگرام روی آورده اند؛ به‌ طوری‌ که فرزند برای درخواست آب از مادر خود، در تلگرام پیام می دهد.

فاضل محمدی دانشجوی دکترای جامعه شناسی گفت: هدف پیام رسان هایی همچون تلگرام که متکی به قوانین جمهوری اسلامی ایران نیست، از قبل مشخص بود و هدف اصلی آسیب به خانواده ایرانی بود؛ باید سال ها پیش به فکر پیام رسان های داخلی می بودیم تا مثل امروز نوجوانان ما با انبوهی از محتواهای غیر اخلاقی مواجه نشوند. اضافه کردن چند واحد درس در دبیرستان و در درس تعلیمات اجتماعی به مبحث شبکه های اجتماعی مجازی در قالب سواد رسانه ای می تواند مثمر ثمر واقع شود.

منبع اقتباس: باشگاه خبرنگاران جوان؛ سعید پیرزاده؛