تفاوت های زنان و مردان در ویژگی ها و احساسات

تفاوت های زنان و مردان و توجه و علاقه به شناخت این تفاوت ها، سابقه ای طولانی دارد و این علاقه و تلاش جهت شناخت بهتر تفاوت ها نه تنها از بین نرفته بلکه بیشتر هم شده و تحقیقات و پژوهش های زیادی صورت گرفته و یافته های چشمگیری به دست آمده است.

از این رو، کمتر کسی است که بتواند ادعا کند زن و مرد هیچ تفاوتی با هم نداشته و کاملا شبیه هم هستند. تفاوت های زنان و مردان به لحاظ زیستی، شناختی و شخصیتی قابل توجه است و برای شناخت بهترشان لازم است آن ها را بدانیم.

تفاوت در تشریفات گرایی

زنان بیشتر تشریفات را دوست دارند^[۱] و به ریزه کاری ها زیاد توجه می کنند. آنان دوست دارند اگر سفره خورشت دارد، دسر هم داشته باشد یا چیزهای دیگر. البته این مساله چیز بدی هم نیست. خداوند انسان را به طور احسن آفریده است؛ ولی نکته مهم آن است که باید امیال را کنترل کنیم تا به افراط و اسراف کشیده نشویم.

تفاوت در توجه به ظاهر یا حس زیبایی شناختی

یکی از مهم ترین تفاوت های زنان و مردان، بحث ظاهر و آراستگی است. هر چند آراسته بودن یکی از خصوصیات انسان های مومن است؛ اما توجه به این نکته ضروری است که از نظر اسلام، آراسته بودن زن و مرد متفاوت است و خدای متعال با توجه به روحیات و تفاوت احساسات در زن و مرد در آراستگی آنها هم تفاوت قائل شده است.

برای نمونه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره کوتاه کردن ناخن به مردان چنین توصیه می فرماید:

«قَالَ لِلرِّجَالِ: قُصُّوا أَظَافِیرَکُمْ»؛^[۲] ناخن های خود را کوتاه کنید.

ولی به زنان می فرماید:

«اتْرُکْنَ‏؛ فَإِنَّهُ أَزْیَنُ لَکُنَّ»؛^[۳] برخی از ناخن هایتان را بلند نگه دارید؛ چون برای شما زینت است.

استفاده از بوی خوش و عطریات برای مردان در بیرون از منزل مستحب است؛ اما برای زنان جایز نیست خود را در بیرون از خانه معطر کنند.

پوشیدن لباس های خوش رنگ در منزل برای زنان مستحب است و ثواب زیادی هم دارد؛ اما بیرون از منزل به دلیل جلب توجه درست نیست. آراستگی زن در بیرون از منزل، حجاب و وقار و عفت است.

موارد دیگری نیز در روایات آمده که نشانگر تفاوت زن و مرد در آراستگی است؛ یعنی زن و مرد وظیفه دارند خود را برای همدیگر آراسته کنند؛ با این تفاوت که نوع آراستگی زن با مرد فرق میکند.

پیامبرخدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: اگر زن، خود را برای شوهرش نمی ساخت، بی گمان در دل او جا نمی گرفت.^[۴]

در روایتی از مدائنی آمده است:

نزد امام رضا (علیه السلام) رفتم. دیدم که ایشان خضاب کرده است. گفتم: فدایت شوم خضاب کرده اید؟ فرمود: بله. خضاب کردن پاداش دارد. آیا نمی دانی که سر و وضع مرتب داشتن، بر پاکدامنی زنان می افزاید؟ آیا تو دوست داری که وقتی با سر و وضع نامرتب، نزد همسرت می روی، او را نیز مانند خودت ببینی؟ گفتم: نه. فرمود: او نیز همین طور.^[۵]

مرد ها بیش از زن ها تحت تاثیر جذابیت های جسمی و آراستگی زن قرار می گیرند. زنان گرایش بیشتری به حفظ ظاهر دارند. معمولا مایلند میزکاری شان تمیز بوده و کنار یا روی آن، یک گل نیز باشد.

«زن طبعا به زینت و زیور و جمال و آرایش و مدهای مختلف علاقه زیاد دارد، برخلاف مرد».^[۶]

خانم ها و به خصوص دختر خانم ها وقتی می خواهند جایی بروند، دیر می جنبند و آقایان از این لحاظ همواره اعتراض می کنند؛ در حالی که خانم ها چون به ظاهرشان توجه زیادی دارند، برای آماده شدن وقت زیادی صرف می کنند.

دیده شدن و خوب به نظر رسیدن برای آنها مهم است؛ ولی مرد ها هدف گرا هستند و اغلب به جایی که می خواهند بروند، می اندیشند و زود آماده می شوند؛ هر چند به ظاهر خود نیز برسند.

حالا زن و مرد که زیر یک سقف جمع شده اند، طبیعی است که همدیگر را نتوانند درک کنند. باید آن دو نگاه های یکدیگر را متوجه شده و از این جهت همدیگر را درک کنند.

پس لازم است مرد، با اندکی حوصله فرصتی برای آماده شدن به خانم بدهد و خانم نیز، آقا را زیاد معطل نکند یا پیش از آن که شوهرش آماده شود، خود را برای رفتن مهیا سازد.

نمونه ملموسی از تفاوت های زنان و مردان در توجه به آراستگی ظاهری

به دلیل اینکه زن برای زیبایی اهمیت زیادی می دهد، لازم است مرد هنگام ورود به منزل، به همسرش که خود را برای شوهرش آراسته، توجه کند و از زیبایی او تعریف کند و از تغییراتی که در ظاهر او روی داده، ابراز خشنودی نماید.

اگر از تغییرات ظاهری همسرش خوشش نیامد، از بدگویی و خدشه دار کردن حس زیبایی او پرهیز کند؛ چرا که این کار نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه روحیه حساس زن را نیز جریحه دار می کند. البته بعد ها می تواند به نوعی، آراستگی و زیبایی دلخواهش را به همسرش منتقل کند یا امکانات لازم را برای او فراهم آورد.

تفاوت های زنان و مردان در روش استفاده از حواس

تفاوت های زنان و مردان در به کارگیری حواس نیز قابل توجه و چشمگیر است. مرد ها در استفاده از حواس خود، تونلی عمل می کنند و زن ها ماهواره ای. ماهواره از همه جا دریافت می کند؛ اما وقتی در تونل قرار می گیرید، نمی توانید به چپ و راست بروید و باید مستقیم حرکت کنید؛ مثلا مرد در حال دیدن تلویزیون است. حواس او تنها متوجه برنامه تلویزیونی است و به چیز دیگری توجه ندارد.

در این هنگام، اگر زن با شوهرش سخن بگوید، مرد زیاد توجه ندارد. زن باید بداند که این نشنیدن، به معنای بی توجهی نیست بلکه واقعا نشنیده است؛ ولی هنگامی که زن تلویزیون می بیند، علاوه بر برنامه تلویزیونی، حواسش به چیز های اطراف خود نیز هست.

زن ها همزمان، بیش از سه حواس، در سه جهت می توانند استفاده کنند؛ یعنی توانایی این کار را دارند. دامنه حواس زن ها وسیع است.

آقایان حواس تونلی دارند؛ یعنی روی دو چیز همزمان نمی توانند متمرکز شوند؛ پس به راحتی همدیگر را متهم به این نکنیم که تو نسبت به من بی توجه هستی. در صورت عدم درک این تفاوت، ارتباط ها به اختلافات می انجامد؛ چون زن فکر می کند که مرد باید مثل او باشد و مرد نیز همین طور.

تفاوت های زنان و مردان در عواطف و احساسات

مهم ترین تفاوت های زنان و مردان، در احساسات و عواطف آنها است. هر دو دارای احساسات و عواطف هستند؛ ولی محور اصلی روحیات زنان، عاطفه واحساسات است و این جهت در آنان به شدت نیرومند بوده و در بسیاری از رفتار های او تاثیر دارد.

برخورداری از این ویژگی درونی، لطافت روح و افزایش رقت قلب زن را در پی دارد و این ویژگی، آنان را در تربیت فرزند بسیار موفق می گرداند.

مردان بیشتر از عقل و قدرت تفکر خود بهره می گیرند و در واقع احساسات را تحت تدبیر عقل در می آورند. توامان بودن احساسات و عقل و تفکر و نیرومندی و توانایی در اداره خانواده مهم هستند و در صورت نبود یکی از این دو، احتمال آسیب دیدگی خانواده بیشتر می شود.

زن، تحمل قهر و بی توجهی شوهر را ندارد و لازم است مرد محبت بیشتری به همسر خود ابراز نماید.

«زن ها باید به این نکته آگاه باشند که مردان، به دلیل ضعیف تر بودن احساسات وعواطف در آنان، به شدت نیازمند روح لطیف و احساسات قوی آنان هستند. هر مردی خواهان همسری مهربان و دوست داشتنی است».^[۷]

شهید مطهری با بیان خوبی در این مورد می نویسد:

«آفرینش، مرد را مظهرطلب و عشق و تقاضا و زن را مظهر محبوبیت و معشوقیت قرار داده است. احساسات مرد نیاز آمیز و احساسات زن نازخیز است. احساسات مرد طالبانه و احساسات زن مطلوبانه است».^[۸]

مرد باید از نظر عاطفی محکم تر باشد و خانم ها به جهت اینکه تربیت کننده انسان هستند، باید عاطفی تر باشند. به همین دلیل، خانم ها زود دعوا و سریع هم عذرخواهی می کنند. خانم ها نمی توانند عواطف سخت خود را مدیریت کنند و زود عاطفی می شوند؛ برای همین، دین اسلام حکم قضاوت را به عهده خانم ها نگذاشته است.

خیلی مواقع رحمت بیجا انسان را بیچاره میکند. اگر گل هفته ای یک بار آب بخواهد و شما هر روز آب بدهید، پلاسیده شده و از بین می رود.

بنا بر فطرت، آستانه تحریک زنان زیاد بوده و زود رنج هستند. ممکن است به مردی حرف های نامربوط زیادی بزنند، ولی به دل نگیرد؛ اما اگر به خانم از گل نازک تر بگویند، زود ناراحت می شود.

گاهی حرف ناپسند مردی، باعث می شود زن تا مدت ها دید منفی نسبت به او پیدا کند و احساس منفی در زن، او را از کار و تلاش مطلوب باز می دارد. وقتی تعدادی از این نکات منفی روی هم جمع گردد، از احساس لذت در زندگی می کاهد. [۹]

نتیجه گیری

تفاوت های زنان و مردان یکی از موضوعات مهم در روابط همسران است و عدم شناخت و آگاهی های لازم نسبت به آن، عامل پیدایش بسیاری از اختلافات زوجین در زندگی مشترک است.

شناخت و درک تفاوت های زنان و مردان از لحاظ زیستی، شناختی و شخصیتی، می تواند همسران را در مدیریت صحیح و اصولی زندگی مشترک به هنگام بروز تعارض ها و تنش ها یاری دهد.

از مهمترین تفاوت های زنان و مردان می توان به اهمیت و توجه زیاد زنان به ظاهر و تشریفات، مسائل احساسی و عاطفی و به طور کلی محوریت حس زیبایی شناختی اشاره کرد. در مقابل، مردان بیشتر روی منطق و تفکر تمرکز داشته و در نقش های مدیریتی خانواده، توانمندی بهتری دارند.

پی نوشت ها

[۱] . بیولوژیست ها و پژوهشگران، پس از بررسی و تحقیق های متعدد در تفاوت های زنان و مردان، به این نتیجه دست یافته اند که رفتار های ذهنی و فکری زنان و مردان، در پاره ای از صفت های اصلی به صورت ذاتی با هم فرق داشته و تحت تاثیر جنسیت، به گونه ای متفاوت از یکدیگر عمل می کنند. بخشی از این تفاوت ها عبارتند از: زنان تشریفاتی هستند و مردان کمتر تشریفاتی هستند. رک: ماهنامه شادکامی و موفقیت، شماره ۵۰، ص ۵۲

[۲] . شیخ کلینی، کافی، ج‏۱۳، ص۱۴۱

[۳] . علامه طبرسی، مکارم الاخلاق، ص۶۵

[۴] . ابوسعد آوی، نثر الدر، ج۱، ص۲۴۲

[۵] . علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۱۰۰

[۶] . استاد مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، ص۱۶۶

[۷] . حیدری، ویژگی ها و تفاوت ها و نیازهای عاطفی زنان و مردان، ص۱۶-۱۷

[۸] . مطهری، همان، ص ۱۷۲

[۹] . از تفاوت تا تفاهم (آشنایی با تفاوت های زن و مرد)، ص۴۰-۴۵ (با اضافه و تغییراتی در متن)

منابع

• کلینی، محمد بن یعقوب؛ کافی؛ قم؛ انتشارات دار الحدیث؛ ۱۴۲۹ ق
• طبرسی، علامه حسن بن فضل؛ مکارم الاخلاق؛ قم؛ الشریف الرضی؛ ۱۴۱۲ ق
• مجلسی، علامه محمد باقر؛ بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار (علیهم السلام)؛ بیروت؛ دار الاحیاء التراث العربی؛ ۱۴۰۳ ق
• مطهری، مرتضی؛ نظام حقوق زن در اسلام؛ تهران؛ انتشارات صدرا؛ ۱۳۷۶ ش
• الابی، منصور بن حسین؛ نثر الدر؛ تحقیق: محفوظ، خالد عبدالغنی؛ بیروت؛ دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون؛ ۱۴۲۴ ق
• دکتر میرعمادالدین فریور؛ مقاله تفاوت های ویژگی های زنان و مردان؛ نشریه روانشناسی شادکامی و موفقیت؛ اسفند ۱۳۸۶؛ شماره ۵۰
• حیدری، مجتبی؛ ویژگی ها و تفاوت ها و نیازهای عاطفی زنان و مردان؛ قم؛ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؛ ۱۳۸۸ ش
• محمدی صیفار، مهدی؛ از تفاوت تا تفاهم (آشنایی با تفاوت های زن و مرد)؛ قم؛ موسسه فرهنگی هنری طریق معرفت ثقلین؛ ۱۳۹۴ ش