خصایص و ویژگی های حضرت مهدی (علیه السلام)

براساس منابع معتبر روایی و تاریخ، امام مهدی (علیه السلام) خصوصیات و خصالی برجسته و والایی دارد که در بعضی از آنها منحصربه فرد بی همتا است و یا جامع همه ویژگی ها و خصایص است که دیگر اولیا و انبیا دارنده بعضی از آنها بودند.

یک. دانشمندترین و حکیم ترین مردم

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرموده است: «انّ الله اختار من الایام الجمعه و من اللیالی القدر و من الشهور رمضان و اختارنی نبیا و اختار علیا لی وصیا و ولیا و اختار من علی الحسن و الحسین علیه السّلام حجّه الله علی العالمین تاسعهم اعلمهم و احکمهم»[۱]؛ «خداوند متعال از روزها، روز جمعه و از شب ها، شب قدر و از ماه ها، ماه رمضان را برگزید. مرا نیز پیامبر برگزید و علی را برای من جانشین و ولی انتخاب کرد.

از علی نیز حسن و حسین را حجت برای جهانیان برگزید که نهمین فرزند حسین (قائم)، دانشمندترین و حکیم ترین آنان است».

دو. مورد عنایت مخصوص الهی

امام باقر علیه السّلام فرمود: «القائم منّا منصور بالرعب مؤید بالنصر تطوی له الارض.. .»[۲]؛ «قائم ما با «رعب» یاری شده و به نصرت الهی تأیید می شود. زمین برای او رام می گردد و.. .».

امام باقر علیه السّلام نیز فرموده است: «هرگاه قائم آل محمد صلّی اللّه علیه و آله ظهور کند، خداوند او را با فرشتگان نشان دار (بالملائکه المسوّمین) و مقرّب یاری می کند، جبرئیل، پیشاپیش او و میکائیل از طرف راست و اسرافیل از طرف چپ او حرکت می کنند. بهت و رعب و وحشت به فاصله یک ماه راه- از جلو، عقب، چپ و راست او- حرکت می کند (یعنی شعاع هیبت آن حضرت، تا مساحت یک ماه راه را زیر پوشش می گیرد) و فرشتگان مقرّب خدا، خدمت گزاران او هستند. همراه او، شمشیری برکشیده و برهنه است. خداوند متعال، روم، دیلم، هند، کابل و خزر را برای او فتح می کند»[۳].

سه. عصاره و شبیه پیامبران

امام زین العابدین علیه السّلام فرموده است: «فی القائم منّا سنن من الانبیاء: سنه من ابینا آدم علیه السّلام و سنه من نوح سنه من ابراهیم و سنّه من موسی و سنّه من عیسی و سنّه من ایوب و سنّه من محمد صلّی اللّه علیه و آله؛ فأمّا من آدم، و نوح فطول العمر و امّا من ابراهیم، فخفاء الولاده و اعتزال النّاس و امّا من موسی فالخوف و الغیبه و امّا من عیسی فاختلاف النّاس فیه و امّا من ایوب فالفرج بعد البلوی و امّا من محمّد فالخروج بالسّیف»[۴]؛ «در قائم ما سنّت هایی از پیامبران وجود دارد: سنّتی از پدرمان آدم علیه السّلام، سنّتی از نوح، سنتی از ابراهیم، سنتی از موسی، سنّتی از عیسی، سنتی از ایوب و سنتی از حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله. اما از آدم و نوح، «طول عمر» و اما از ابراهیم، «پنهانی ولادت و کناره گیری از مردم» و اما از موسی «خوف و غیبت» و اما از عیسی «اختلاف مردم درباره او» و اما از ایوب «فرج پس از گرفتاری» و اما از محمد صلّی اللّه علیه و آله «خروج با شمشیر» و.. .».

چهار. دارای عمری طولانی

امام سجاد علیه السّلام درباره آن حضرت فرموده است: «فی القائم سنّه من نوح و هو طول العمر»[۵]؛ «در قائم سنتی از نوح است و آن طول عمر (او) است».

پنج. مورد احترام و محبوب امامان و اولیا

مهدی موعود، برگزیده ممتاز الهی و محبوب دل صالحان، اوصیا و انبیا- به خصوص امامان پیش از خود- و مورد احترام و توجه خاص آنان بوده است.

حضرت صادق علیه السّلام می فرماید: «لو ادرکته لخدمته ایام حیاتی»[۶]؛ «اگر دوران او را درک می کردم، همه زندگی ام را در خدمت به او می گذراندم».

پیشوای هشتم وقتی نام عزیز او (قائم) را شنید، برخاست و بر روی پای مبارکش ایستاد و سر نازنین را به سوی زمین خم کرد. پس کف دست راست خود را بر سر نهاد و فرمود: «اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه»[۷]؛ «خداوندا بر فرجش شتاب کن و راه ظهور و قیامش را آسان گردان».

محدّث جزایری نیز نقل کرده است که روزی در مجلس حضرت صادق علیه السّلام اسم مبارک آن جناب برده شد، پس حضرت برای تعظیم و احترام او برخاست [۸].

شش. مقتدای عیسی علیه السّلام

یکی از ویژگی های برجسته امام مهدی (علیه السلام) تبعیت و همراهی برخی از اولیا و برگزیدگان الهی- از جمله حضرت عیسی و خضر علیهم السّلام- با او است.

بعد از قیام جهانی آن حضرت، عیسی علیه السّلام نیز ظهور می کند و در پشت سر امام علیه السّلام قرار می گیرد. به رهبری اش گردن می نهد و حتی همراه با او نماز می خواند.. ..

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرموده است: «یجتمع المهدی و عیسی بن مریم، فیجی ء وقت الصلاه فیقول المهدی بعیسی تقدّم؛ فیقول عیسی: انّک اولی بالصلاه؛ فیصلّی عیسی وراءه مأموما»[۹] «امام، با حضرت عیسی علیه السّلام دور هم می آیند؛ پس هنگام نماز فرامی رسد. حضرت مهدی (علیه السلام) به عیسی علیه السّلام می گوید: نه، شما برای امامت نماز، شایسته ترید. آن گاه عیسی علیه السّلام، به آن حضرت اقتدا کرده، نماز را پشت سر او می خواند».

در روایت دیگری نیز از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله آمده است «بهشت مشتاق چهار نفر از خاندان من است که خدا آنان را دوست دارد و مرا به دوستی آنان فرمان داده است؛ علی، حسن، حسین و مهدی؛ که حضرت عیسی پشت سر او نماز می خواند»[۱۰].

هفت. زیباترین موجود بهشت

براساس روایات معتبر، حضرت مهدی (علیه السلام)، هم در دنیا و هم در بهشت، از جمال و کمال بی نظیری برخوردار است. پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله درباره آن حضرت می فرماید: «المهدی طاووس اهل الجنّه»[۱۱]؛ «مهدی طاووس اهل بهشت است».

این تعبیر جالب درباره هیچ پیامبر یا امامی وارد نشده است و اختصاص به حضرت ولی عصر (علیه السلام) دارد. این رمز، نهایت زیبایی و جمال آسمانی و فوق العاده او دارد؛ به طوری که در میان بهشتیان، ممتاز و شاخص است و خلاصه اینکه زیباترین موجود بهشتی و دیدنی ترین تمام اهل بهشت است [۱۲].

هشت. میراث دار پیامبران

براساس روایات، تمام معجزات و ودایع انبیا و اوصیا، همراه حضرت مهدی (علیه السلام) است؛ یعنی، او وارث پیامبران و اوصیا است و خداوند معجزات انبیا را در اختیار ایشان نهاده است. وجود میراث پیامبران در نزد حضرت مهدی (علیه السلام)، بیانگر این است آن حضرت، جامع صفات و خصوصیات آنان بوده و دارنده وسایل و لوازم منحصربه فرد ایشان است؛ برای نمونه:

الف. تابوت آدم علیه السّلام: حضرت مهدی آن را از دریاچه طبریه بیرون می آورد؛ به طوری که نه پوسیده و نه متغیر گشته است [۱۳].

ب. عصای موسی علیه السّلام: آن را از دریاچه طبریه- و در روایتی از غار انتاکیه- بیرون می آورد و با آن چنان می کند که موسی با فرعون کرد.

ج. حجر موسی علیه السّلام: سنگی است که آن را از مکه به همراه خواهد داشت و تا کوفه، به هرجا که بزند، چشمه ای از آب ظاهر شود. اصحاب او بنوشند؛ هرکس تشنه باشد، سیراب و هرکه گرسنه باشد، سیر گردد[۱۴].

د. تورات و انجیل و سایر کتاب های آسمانی:.. . مهدی مردم را به تورات، انجیل و کتاب های آسمانی دعوت خواهد کرد. آنها را از غاری در انطاکیه بیرون آورده، بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور حکم خواهد کرد[۱۵].

ه پیراهن یوسف علیه السّلام: جبرئیل این پیراهن را هنگامی که حضرت ابراهیم را در آتش افکندند، بر تن او کرد. پس آن را بازوبند ساخت و به بازوی اسحاق بست و اسحاق به یعقوب و یعقوب به یوسف.. . سپس در دست حضرت مهدی خواهد بود[۱۶].

و. انگشتر سلیمان: حضرت مهدی، این انگشتر را همراه خود دارد. وقتی آن را در دست می کند، جن و طیور بر دور او جمع می شوند[۱۷].

ز. پیراهن رسول گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله: یعقوب بن شعیب از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است: «آیا پیراهن قائم را- که هنگام قیام می پوشد- نشانت ندهم؟ عرض کردم: چرا؛ پس آن حضرت جعبه ای را خواست و آن را گشود و آن پیراهن کرباسی را بیرون آورد. آن را باز کرد که ناگهان دیدم در آستین چپ آن، آثار خون مشاهده می شود. سپس فرمود:

«این پیراهن پیامبر اکرم است؛ در روزی که دندان های پیشین آن حضرت، ضربه دید». آن پیراهن خونی را بوسیدم و بر صورت خویش نهادم. سپس امام صادق علیه السّلام آن را در هم پیچید و برداشت»[۱۸].

علاوه بر این، آثار دیگری از پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و حضرت علی علیه السّلام را به همراه دارد؛ چون بیرقی که جبرئیل در روز بدر آورد، عمامه سحاب، زره پیغمبر، انگشتر و عصای آن حضرت، اسب، مصحف و ذو الفقار حضرت علی علیه السّلام، عهدنامه ای از پیغمبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و.. ..

امام صادق علیه السّلام در تأیید میراث بری امام زمان (علیه السلام) از پیامبر اسلام می فرماید:

«تراث رسول خدا، به امام قائم می رسد»؛ یکی از یاران پرسید: تراث چیست؟ فرمود:

«شمشیر، زره، عمّامه، لباس برد، شلاق، اسب، زین و آلات جنگی رسول خدا»[۱۹].

پی نوشت:

[۱] . بحار الانوار، ج ۴۶، ص ۳۷۲، ج ۱۴؛ کمال الدین، ص ۲۸۱، ج ۳۲٫

[۲] . بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۱؛ منتخب الاثر، ص ۳۶۰٫

[۳] . الغیبه النعمانى، ص ۲۳۴، ج ۲۲؛ بشاره الاسلام، ص ۱۱۸٫

[۴] . کمال الدین، ج ۱، ص ۲۲۱، باب ۳۱، ح ۳٫

[۵] . کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۲۲، ح ۴٫

[۶] . الغیبه النعمانى، ص ۲۴۵، ج ۲۶٫

[۷] . منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۳؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۰٫

[۸] . نجم الثاقب، ص ۴۴۴٫

[۹] . تذکره الخواص، ج ۲، ص ۳۲۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۷٫

[۱۰] . اثبات الهداه، ج ۷، ص ۱۰۳٫

[۱۱] . کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۸۱٫

[۱۲] . شمس ولایت، ص ۸۱٫

[۱۳] . بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱، ح ۹۱۰۴٫

[۱۴] . همان، ج ۵۲، ص ۲۲۴، ح ۳۷؛ اصول کافى، ج ۱، ص ۲۵۸، ح ۶۱۴٫

[۱۵] . بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱، ح ۱۰۳؛ علل الشرایع، ص ۱۶۱، ج ۳٫

[۱۶] . بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۱۴۷، ج ۳۰؛ اصول کافى، ج ۱، ص ۲۵۸ ح ۵۱۶٫

[۱۷] . مهدى منتظر، ص ۴۶؛ به نقل از: سؤال از امام مهدى در روایات، ص ۴۵ و ۴۶٫

[۱۸] . الغیبه النعمانى، ص ۳۵۰، ج ۴۲٫

[۱۹] . بحار الانوار، ج ۵۴، ص ۲۴۲٫