دعوات الراوندى- سلوه الحزین

مولف «الدعوات» یا «سلوه الحزین» نوشته سعید بن هبه الله، معروف به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ هجری است.

معرفی کتاب

نام مشهور کتاب الدعوات و نام دیگر آن سَلوَه الحزین می باشد که مؤلف همین نام را برای کتاب برگزیده است. سَلوَه الحزین یعنی دارویی که غم و اندوه را از انسان زایل می کند و انسان غمگین را به وجود و سرور و خوشحالی وا می دارد. این کتاب که اثر عالم بزرگ و فقیه نامدار شیعه است با موضوعات زیبا و متنی قابل اعتماد و صحیح می باشد. چرا که مؤلف از افراد مورد اعتماد بوده و روایات مورد وثوق و اطمینان را نقل کرده است.

بزرگان و علمای پس از قطب راوندی همگی به این کتاب اعتماد کامل داشته و مطالب آن را در کتاب های خود آورده اند.

 موضوع

ادعیه و اذکار روایت شده از معصومین علیهم السلام.

 علت نام گذاری

به این کتاب الدعوات می‌گویند چون مشتمل بر دعاهای مختلف در مناسبت‌های گوناگون است.

نام دیگر آن سلوه الحزین است که مؤلف هم همین نام را برای آن برگزیده. سلوه الحزین یعنی دارویی که غم و اندوه را از انسان زایل می‌کند و انسان غمگین را به وجد و سرور و خوشحالی وامی دارد.

پیشینه موضوع

اهمیت و سفارش اسلام بر مسئله دعا روشن تر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد.

قرآن کریم در آیات متعدد دعوت به خواندن خداوند می‌کند مانند آیۀ «ادعونی استجب لکم» [۱]

و آیات دیگر.

روایات معصومین علیهم‌السّلام نیز ارزش و منزلتی بس والا برای دعا قائل شده‌اند. روایات دعا را مغز و مخ عبادت می‌دانند و برنده‌ترین سلاح مؤمن را دعا معرفی کرده‌اند.

علمای بزرگوار اسلام نیز که پیرو قرآن و سنت هستند حساب ویژه‌ای برای مسئله دعا در تالیفات خود باز کرده‌اند.

در میان تالیفات علما درصد بالایی به کتب ادعیه اختصاص دارد و شمار کتب مختص به دعا هزاران عنوان است.

البته دعا در شریعت اسلام به نمک غذا تشبیه شده که غذا بدون نمک ارزش ندارد و اگر کسی به جای غذا فقط بخواهد نمک بخورد هم کار غلطی است، یعنی دعا در کنار کار و تلاش است که ارزش خود را نمایان می‌کند.

ارزش کتاب

کتاب حاضر از جهات گوناگون دارای ارزش است و جهات متعددی است که هر یک ارزش کتاب را بالا برده‌اند، از جمله اینکه:

۱- مؤلف کتاب عالمی برجسته و فقیهی بزرگوار و عابدی زاهد و سالکی واصل چون قطب الدین راوندی است. قطب راوندی کسی است که بسیاری از بزرگان و علما از روح او در مشکلات استمداد جسته و در کارهای مهم خود به او توسل می‌جویند.

۲- موضوع کتاب از شریف‌ترین موضوعات پس از قرآن است چرا که از دعا به قرآن صاعد در روایات تعبیر شده و اگر قرآن تکلم خدا با بنده است دعا تکلم بنده با خداست آنهم با کلماتی که از معادن وحی و علم الهی به ما رسیده و ائمه بهترین واسطه‌های بندگان با پروردگارشان هستند و بهترین روش را برای سخن گفتن و درخواست کردن به ما آموخته‌اند.

۳- کتاب الدعوات از حیث متن و اتقان مطالب و درستی نقل مطالب نیز کتاب بسیار ارزشمندی است زیرا مربوط به قرن ششم هجری است و نزدیک به عصر ائمه است و مؤلف هم فقط از افراد مورد اعتماد نقل کرده و روایات مورد وثوق خود را نقل کرده است.

۴- بزرگان و علمای پس از قطب راوندی همگی به این کتاب اعتماد کامل داشته و مطالب آن را در کتب خود آورده‌اند. در هیچ یک از کتب متاخر و تراجم هم تضعیفی نسبت به مؤلف و کتاب او دیده نشده است.

ترتیب ابواب

کتاب «الدعوات» به چهار باب تقسیم شده است:

۱- در دعا و فضیلت و آداب و استجابت آن. [۲]

۲- پیرامون سلامتی بدن و راه حفظ آن بوسیلۀ دعا و دستوراتی برای خوردن و آشامیدن و کیفیت و انواع آنها. [۳]

۳- در بیماری‌ها و فواید دنیوی و اخروی آنها.

۴- پیرامون مرگ و دشواری‌های آن و برزخ و قبر و قیامت. [۴]

۵- مستدرکات، از صفحۀ ۲۸۳ تا ۲۹۸ کتاب مطالبی است که در بحار الانوار یا مستدرک الوسائل از کتاب الدعوات نقل شده و در نسخه‌های موجود- که ناقص هستند- نبوده است و ناشر آنها را جمع آوری کرده و به متن کتاب افزوده است.

 نسخه‌های کتاب

از کتاب شریف «الدعوات» دو نسخۀ خطی قدیمی وجود دارد که متاسفانه هر دو نسخه ناقص‌اند و افتادگی‌های فراوان دارند و چاپ حاضر کتاب با مقابله این دو نسخه با یکدیگر و مقابله با متن بحار و مستدرک آماده شده است.

چاپ

در این چاپ مقدمه کوتاهی در ابتدای کتاب آمده و پس از آن فهرست مطالب و فهرست آیات و اعلام ذکر شده است.

مقدمه و تحقیق کتاب به عهده سید محمد باقر موحد ابطحی اصفهانی بوده که تحقیق جامع و مفصلی در پاورقی انجام داده و شامل استخراج آیات و روایات متن و نسخه بدل‌ها است و متن روایات با بحار و مستدرک مقابله شده و از چندین منبع روایی دیگر نیز آدرس دهی شده است.

 وضعیت نشر

این کتاب در یک جلد به زبان عربی از طرف انتشارات مدرسه امام مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ در سال ۱۴۰۷ هـ .ق چاپ شده است.

پی نوشت:

۱. غافر/سوره۴۰، آیه۶۰.   

۲. الدعوات، الراوندی، ص۲۲ به بعد.   

۳. الدعوات، الراوندی، ص۷۴ به بعد.   

۴. الدعوات، الراوندی، ص۲۳۵ به بعد.   

منبع: ویکی فقه