فدیه و قربانی شدن حضرت مسیح (ع) برای رفع گناه ذاتی

فدیه و قربانی شدن حضرت عیسی مسیح (علیه‌ السلام) برای بخشده شدن بشر از گناه ذاتی یکی از ارکان دین مسیحیت را تشکیل می دهد. مسیحیان بر این باور هستند که حضرت مسیح (علیه‌ السلام) به عنوان پس خدا برای بخشده شدن گناهان بشر به صلیب کشیده شد و بشر بعد از آن از آلودگی گناه پاک گردیده است.

به عقیده مسیحیان حضرت مسیح (علیه السلام) فدیه و قربانی را که در آیین یهود مرسوم بوده به عمل آورد و تکمیل نمود یعنی در وقتی که خود را برای رفع هر قید و هر مسئولیتی فدیه و قربانی نمود تا هر کس را که تحت غلامی و بندگی گناه است، آزاد سازد و شرایط این آزادی این بود که شخص گناهکار فادی خود را با تمام دل قبول کند و قلبا به وی ایمان آورد.[۱]

از این‌ روی مسیحیان معتقداند که به خاطر گناه آدم معصومیت از بین رفت و صورت خدا که در انسان بود بدشکل و ضعیف شد و انسان برده گناه گشت و بی ‌نظمی و مرگ وارد جهان شد؛ تا اینکه خداوند به برکت مسیح این گناه را از دامن بشریت پاک کرد بدین نحو که مسیح فرزند خدا و خود خدا بود، در رحم یکی از ذریه­ های آدم یعنی مریم بتول حلول کرد و از او متولد شد و سپس زجر و اذیتی را بر روی دار تحمل کرد و خود را فدیه و قربانی ساخت تا بندگانش از عقاب آخرت نجات یابند و دچار هلاکت سرمدی نگردند.[۲]

این مطالب در عهد جدید به ویژه در بیشتر نامه ­های پولس منعکس شده است. مثلا او می ­گوید: «همچنان که به یک خطا حکم شد بر جمیع مردمان برای قصاص، هم چنین به یک عمل صالح بخشش شد بر جمیع مردمان برای عدالت حیات؛ زیرا به همین قسمی که از نافرمانی یک شخص بسیاری گناهکار شدند هم چنین نیز به اطاعت یک شخص بسیاری عادل خواهند گردید». [۳]  او در جای دیگر می‌گوید: «خدا محبت خود را در ما ثابت می‌کند از اینکه هنگامی که ما هنوز گناهکار بودیم مسیح در راه ما مرد پس … الان که به خون او عادل شمرده شدیم به وسیله او از غضب نجات خواهیم یافت … و به وساطت مرگ پسرش با خدا صلح داده شدیم»[۴] در نتیجه از نظر مسیحیان عیسی کفاره خطاهای مومنین و گروندگان به خودش شد نه تنها گروندگان به خودش بلکه کفاره گناهان همه عالم شد.[۵]

سوالات ما

بر مبنای این اعتقاد که حضرت مسیح (علیه‌ السلام) فدیه و قربانی گناهان بشر شده است سوالاتی قابل طرح است. به خصوص با توجه به اینکه آن حضرت به عنوان پسر خدا که به شکل انسان در آمده، نه تنها برای بخشش گناهان گروندگان خود بلکه برای بخشش گناهان همه بشر فدیه و قربانی گردید، مسیحیان باید به سوالاتی که در این مسئله در ذهن هر انسانی می آید پاسخگو باشند:

۱. با فرض پذیرش اینکه گناه آدم وارد جهان شده و عصمت را از بین برده است، در اناجیل و یا حتی در نامه ­های رسولان از زبان حضرت مسیح (علیه السلام) نقل نشده است که او برای از بین بردن این گناه اصیل آمده و کشته می‌شود، بلکه فقط پیش گویی هایی در رابطه با کشته شدنش در اناجیل به او نسبت داده شده است.[۶] پس مسیحیان با چه دلیلی ملتزم به پذیرش این آموزه شده اند؟

۲. این عقیده با آموزه‌ های دیگر عهد جدید منافات دارد زیرا در اناجیل و قسمت­ های دیگر عهد جدید وجود گناه حتی در میان پیروان مسیح مسلم گرفته شده و مسیحیان برای بخشش گناهان در آینده و حال، روش دعا کردن را می‌آموخته و زمانی که یکی از شاگردان به وی گفت: «خداوندا دعا کردن را به ما تعلیم نما … بدیشان گفت هرگاه دعا کنید گویید: … نان کفاف ما را به روز به ما بده وگناهان ما را ببخش؛ زیرا ما نیز هر قرض ­دار خود را می‌بخشیم و ما را در آزمایش میاور بلکه ما را از شریر رهایی ده».[۷] مسیحیان چه پاسخی در حل این معضل می توانند ارائه دهند؟

۳. هیچ رابطۀ منطقی، علمی وشرعی بین فدیه و قربانی شدن حضرت عیسی مسیح (علیه السلام) وبخشیده شدن گناهان بشر وجود ندارد؛ از این ‌رو با هیچ معیاری قابل پذیرش نیست پس چه جوابی برای این اشکال وجود دارد؟

۴. به فرض اینکه حضرت مسیح برای نجات بشر از گناه خلق شده و یا خداوند پسرش را به شکل انسان در آورده، چرا این کار را بی‌ درنک بعد از تحقق گناه توسط آدم (علیه السلام) انجام نداد تا نوع بشر از همان ابتدا از گناه پاک می ‌شد و دنیا به گناه ذاتی آلوده نمی‌ گردید. با توجه به اینکه این کار برای خدا ممکن بوده، تاخیر در این امر در برابر انسان­ هایی که قبل از فدیه و قربانی شدن شدن حضرت مسیح (علیه السلام) تا زمان آدم (علیه السلام) می ­زیسته ‌اند، ظلم صریح به حساب می‌آید که قطعا خداوند حکیم و دانا مبرای از این بازی­ های ظالمانه است.

۵. با توجه به این اعتقاد مسیحیان که پس از فدیه و قربانی شدن عیسی مسیح (علیه السلام) بشر از گناه پاک شده است، آیا پس از آن هیچ گناهی در جامعه بشری وجود ندارد؟ یا اینکه گناهانی را که افراد بشر مرتکب می شوند گناه محسوب نمی گردد و یا اینکه پیشاپیش با فدیه و قربانی شدن عیسی مسیح (علیه السلام) بخشیده شده اند؟

نویسنده: حمیدالله رفیعی

پی نوشت ها

[۱] . جیمز هاکس، قاموس کتاب مقدس، ترجمه: جیمز هاکس، ص۶۴۵-۶۴۶؛ ر.ک: سفر تثنیه، باب ۸: ۷ و باب  ۵: ۱۳؛ رساله پولس به تیطس، باب ۱۴: ۲؛ رساله پولس به عبرانیان، باب ۱۵: ۹؛ انجیل متی، باب ۲۸: ۲۰؛ انجیل مرقس، باب ۴۵: ۱۰؛ نامه پولس به غلاطیان، باب ۵: ۴؛ نامه پولس به افسسیان، باب ۵: ۱۶؛ سفر خروج، باب ۱۳: ۱۳-۲۰؛ سفر اعداد، باب ۳۰: ۳۱-۳۵.

[۲] . طباطبایی،  محمد حسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج ۳، ص ۲۹۱-۲۹۲.

[۳] . نامه پولس به رومیان، باب ۵: ۱۸- ۱۹

[۴] . نامه پولس به رومیان، باب ۵: ۸-۱۰.

[۵] . رساله اول یوحنا، باب ۲: ۱-۳.

[۶] . رک: انجیل متی، باب ۱۶: ۲۱ و باب ۲۰: ۱۷-۱۹؛ انجیل مرقس، باب ۱۸: ۳۱ به بعد.

[۷] . انجیل لوقا، باب ۱۱: ۱-۲.