عشای ربانی در مسیحیت

اشاره:

مسیحیان یک رشته آیین های مقدس دارند که یک رسم عملی است و می باید در کلیسا به عنوان یک نشانه ظاهری از حقیقت نجات بخش ایمان مسیحی اجراء شود. به عقیده مسیحیان، مسیح که از میان مرد گان برخاست، در جامعه مسیحی زیسته و همراه آن می باشد همچنین وی پیوسته همان کارهای نیکی را انجام می دهد که در طول حیات خود در فلسطین انجام می داد. هنگامی که یک مسیحی در مراسم مربوط به یکی از آیین ها شرکت می کند، ایمان دارد که با این عمل به ملاقات مسیح که از مرگ برخاسته و فیض خدای نجات بخش را به وی بخشیده است، می رود.^[۱]

شام آخر یا عشای ربانی یکی از این آیین هاست، ولی فقط به عنوان یک آیین نیست بلکه این عمل یکی از مسائل اساسی ایمان و شعائر عبادی مسیحیت است و در عین حال یادبود و بازسازی شام آخر عیسی با شاگردان در شب قبل از مرگ اوست. در اناجیل کنونی آمده است که عیسی در این مراسم، نان و شراب را به عنوان گوشت و خون خود به شاگردان داد تا آنها را بخورند و بنوشند. مسیحیان هنگامی که در این مراسم شرکت می کنند، باور دارند که مسیح با جسم خود نزد آنان حاضر می شود همچنین باور دارند همان طور که عهد خدا با قوم یهود توسط خون قربانی ها بر کوه سینا استوار گردید، بر همان ترتیب، عهد جدیدی بین خدا و بشریت به وسیله خون عیسی مسیح محکم و استوار شد.^[۲]

این جریان در انجیل متی به این صورت آمده است:

روز اول عید که طی آن همه یهودیان نانهای غیر فطیر را از خانه های خود دور می کردند، فرا رسید. شاگردان عیسی نزد او آمده پرسیدند: «شام مخصوص عید را کجا آماده کنیم و بخوریم؟ او در جواب گفت: که به شهر نزد فلان شخص رفته بگویند استاد ما می گوید: وقت من رسیده است و من و شاگردانم در منزل شما شام خواهیم خورد. شاگردان اطاعت کردند و شام را در آنجا تدارک دیدند. شب وقتی عیسی با دوازده شاگرد خود دور میز می نشست به ایشان گفت: یکی از شما به من خیانت می کند. همه از این سخن غمگین شدند و هر یک با اندوه زیاد پرسیدند: آیا من این کار را خواهم کرد… یهودا نیز از او پرسید: استاد آیا آن شخص من هستم. عیسی جواب داد:‌ بلی،‌ خودت گفتی. وقتی شام می خوردند، عیسی یک تکه نان برداشت و شکر نمود سپس آنرا تکه تکه کرد و به شاگردان داد و فرمود: بگیرید بخورید این بدن من است. پس از آن جام را برداشت و شکر کرد و به آنها داده فرمود: هر یک از شما از این جام بنوشید چون این خون من است که با آن این پیمان جدید را مُهر می کنم. خون من ریخته می شود تا گناهان بسیاری بخشیده شود. این سخن مرا فراموش نکنید من دیگر از این محصول انگور نخواهم نوشید تا روزی که آن را تازه با شما در ملکوت پدرم بنوشم پس از آن سرود مخصوص عید را خواندند و به سوی کوه زیتون رفتند… .^[۳]

در انجیل یوحنا این صحنه بازگو نمی شود، بلکه عیسی (علیه‌السلام) از شام فصح یک تعلیم مهم نتیجه گیری می کند… عیسی (علیه‌السلام) خود را نان حیات می نامد و می گوید یقین بدانید که اگر بدن پسر انسان را نخورید و خون او را نیاشامید فاقد حیات هستید.»^[۴]

در انجام این مراسم کشیش قطعات کوچکی از نان مخصوص (فطیر) را که قبلاً با شراب (یا آب) تقدیس شده، در بین مؤمنان تقسیم می کند و با خواندن دعا، نان و شراب در بدن مسیحیان به گوشت و خون عیسی (علیه‌السلام) مبدل می گردد و با او متحد می شوند.

کلیسای روم، در  آداب تعمید کودک، اجرای اولین شام ربانی را نیز ضروری دانسته و پس از تعمید به او جرعه ای از شراب تقدیس شده می نوشانیدند تا در بدن مسیح (علیه‌السلام) پذیرفته شود.^[۵]

در منابع اسلامی به شام آخر، آنگونه که در منابع مسیحی آمده است هیچ گونه اشاره ای نشده است. از دیدگاه اسلام با فدا شدن شخصی گناهان شخص دیگر بخشیده نمی شود بلکه شخص گناه کار باید در پیشگاه خدا از گناه خود توبه کند. اعتراف به گناه در مقابل انسان ها در مسائل شخصی و در غیر حقوق مردم، خود گناهی بزرگ است و موجب ترویج گناه در جامعه هم می گردد. شخص مؤمن حق ندارد شخصیت خود را که از ناحیه خداوند محترم شمرده شده، با اعتراف به گناه لکه دار کند.

پی نوشت:

[۱] . توفیقی،‌حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، ص ۱۸۲،‌انتشارات سمت، چاپ هفتم، ۱۳۸۴.

[۲] . توماس میشل، کلام مسیحی ص ۹۶،‌ترجمۀ ‌حسین توفیقی، مرکز تحقیقات ادیان، چاپ دوم ۱۳۸۱.

[۳] . انجیل متی: ۲۶: ۱۷ ـ ۳۰.

[۴] . انجیل یوحنا:‌۶: ۴۸.

[۵] . زیبائی ‎نژاد، محمد رضا، درآمدی بر تاریخ و کلام مسیحیت، ص ۱۲۵، انتشارات درومی معارف، چاپ دوم، ۱۳۷۶.