سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی

اشاره:

سید ابوالقاسم بن محمود خوانساری ریاضی (۱۳۰۹ق، خوانسار-۱۳۸۰ق، گِلگِت پاکستان) از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری بود. او علاوه بر تبحر در علوم دینی، بر حساب، هندسه و جبر نیز تسلط داشت و آثاری در این موضوعات نگاشت. خوانساری نزد ابوتراب خوانساری و آقا ضیا عراقی شاگردی کرد. وی از ابوتراب خوانساری، سید حسن صدر و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد. علامه طباطبایی از شاگردان او بود. او به درخواست سید ابوالحسن اصفهانی برای تبلیغ به پاکستان رفت و در گِلگِت درگذشت و در همانجا مدفون شد.

نسب

ابوالقاسم ریاضی فرزند محمود خوانساری و از عالمان خاندان خوانساری است. خاندان خوانساری همگی احفاد محبّ الله بن قاسم‌اند که نسب او با ۷ واسطه به صالح قصیر و در نهایت به امام کاظم(علیه‌السلام)، می‌رسد. عالمان این خاندان بیشتر در ایران، به ویژه در خوانسار، گلپایگان و اصفهان و برخی در عراق و هند سکونت داشتند.[۱]

فعالیت علمی

دروس عالی فقه و اصول را در نجف نزد عمویش ابوتراب خوانساری و ضیاءالدین عراقی خواند. و از ابو تراب خوانساری، سید حسن صدر و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد. او علاوه بر تبحر در علوم دینی، بر علوم حساب و هندسه و جبر تسلط داشت و آثار متعددی در این زمینه‌ها نگاشت. سید محمد حسین طباطبائی از شاگردان خاص او بود.

فعالیت اجتماعی

خوانساری به درخواست سید ابوالحسن اصفهانی برای تبلیغ به پاکستان رفت و در آنجا سکونت گزید. و در سال ۱۳۸۰ در شهر گِلگت در شمال پاکستان درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد. بر مدفن او بقعه‌ای بنا گردید.[۲]

آثار

ابوالقاسم خوانساری ریاضی کتابخانه‌ای با کتاب‌های نفیس داشت او بیش از سی اثر تألیف کرد که برخی از آنها عبارتند از:

۱.اعجاز المهندسین، او الهندسه التی لا یحتاج الی الفرجار (پرگار)

۲.رساله الجبر و المقابله

۳.رساله قابلیه تقسیم الاعداد

۴.رساله فی استخراج نهایه الخطأ الکعب

۵.رساله‌های متعدد دیگر در ریاضیات

۶.اعتقادات، یا تاریخ تمدن

۷.سیاحات المتفکرین فی آراء الملحدین و المتدینین یا دین بی‌نزاع

۸.منظومه‌ای بدون الف به فارسی

۹.حاشیه بر مستدرک الوسائل میرزا حسین نوری

۱۰.جزواتی در فقه و اصول.[۳]

پی نوشت:

۱.موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۸۴-۹۰؛ روضاتی، ۱۳۳۲ش، ص۱۱-۱۴.

۲.آقابزرگ طهرانی، طبقات، نقبا، قسم۱، ص۶۴، قسم۲، ص۶۴۵؛ موسوی اصفهانی، ج۲، ص۲۶؛ موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۱۹۱.

۳.آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳۸۴، ج۵، ص۸۷، ج۶، ص۳۳، ج۱۱، ص۶۵، ج۱۷، ص۲، ج۲۱، ص۳۹۱،۳۹۹، ج۲۳، ص۱۰۳; موسوی خوانساری، مقدمۀ روضاتی، ص۱۹۱-۱۹۳.

منابع

۱.منبع مقاله: بر گرفته از مقاله خاندان خوانساری در دانشنامه جهان اسلام، ج۱۶، صص۳۷۷-۳۸۳.

۲.آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی التصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۸۹۳م.

۳.آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، نقباء البشر، فی القرن الرابع عشر، محمد، مشهد، قسم۱-۴، ۱۴۰۴ق.

۴.موسوی اصفهانی، محمدمهدی، احسن الودیعه فی ترجمه اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعه، او، تتمیم روضات الجنات، بغداد، ۱۳۸۴.

۵.روضاتی، محمدعلی، زندگانی حضرت آیت الله چهار سوقی، حاوی شرح حال بیش از یکصد نفر رجال قرون اخیره، اصفهان، ۱۳۳۲ش.

منبع: ویکی شیعه