خواجه عبد الله انصاری

اشاره:

ابواسماعیل عبدالله بن ابی‌منصور محمد (زادهٔ ۲ شعبان ۳۹۶ ه‍.ق/ ۳۸۵ ه‍.ش / ۱۰۰۶ م. در شهر هرات درگذشتهٔ ۲۲ ذی الحجه ۴۸۱ ه‍.ق/ ۴۶۷ ه‍.ش / ۱۰۸۸ م) در هرات معروف به «پیر هرات» و «پیر انصار» و «خواجه عبدالله انصاری» و «انصاری هروی»، دانشمند و عارف صوفی مسلک ایران قدیم بود. او به عنوان یکی از نوابغ ادبی و چهره‌های شاخص ایرانی[۱] و خراسان قدیم در قرن ۱۱ میلادی/ ۵ ه‍.ق شناخته می‌شود که به عنوان مفسر قرآن، محدث، اهل فن جدل و استاد اخلاق، دستی بر آتش داشته‌است. عمده شهرت وی بخاطر فن سخنوری، اشعار و متون نغز و بی مانندش، بخصوص در مدح و ثنای خداوند به زبان‌های عربی و فارسی بوده‌است.

نعت پیامبر خواجه عبد الله

سید اوحى علوم من لدنى /*/ شاه أو أدنى سریر رب زدنی التماس

راز او در خانقاه حسبی الله بی شمار /*/ ناز او در بارگاه لی مع الله بی قیاس

کوس صیت دولتش بر آسمان‌ها می‌زدند /*/ وز تواضع بر زمین او مشت جو می‌کرد آسپیامبر

گفت حق ای گنج دانش رنج تو از بهر چیست /*/ گفت یا رب ! از برای امتان نا سپاس

قاف تا قاف جهان سرگشته بود انصاریا /*/ گر نبودی او که بودی هو پرست و حق شناس؟