حکمت نامه کودک

عنوان: حکمت‌نامه کودک
مولف: محمد محمدی ری شهری
مترجم/ محقق:****
ناشر: انتشارات  دارالحدیث
سال نشر: ۱۳۹۴
نوبت نشر: ششم
محل نشر: قم

تقریبا می‌توان مدعی شد که هر آنچه حدیث درباره کودک و دوران کودکی از ائمه اطهار(علیهم السلام) صادر شده است، در این کتاب جمع آوری شده و با ترجمه بسیار زیبا و دلنشین در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. مخاطبان اصلی حکمت‌نامه کودک، عبارتند از: خانواده‌ها، مربّیان امور تربیتى کودکان و پژوهشگران تعلیم و تربیت کودک. بنابراین، کودکان، مخاطب مستقیم این مجموعه نیستند.

حکمت‌نامه کودک، رهنمودهاى قرآن و پیشوایان اسلام را درباره این ارکان، در سه بخش ارائه مى‌نماید:

بخش اوّل، شامل چهار فصل است و در آن، مسئولیت جامعه اسلامى در ساماندهىِ خانواده‌هاى شایسته، نقش وراثت در خوش بختى فرزند، نقش تغذیه پدر و مادر در سلامت و سعادت فرزند، و نقش چگونگى انعقاد نطفه در آینده فرزند از زبان پیشوایان اسلام، بیان مى‌شود.

در بخش دوم، حقوق کودک از نگاه اسلام، در شش فصل ارائه مى‌گردد:

فصل اوّل، درباره حقوق نوزاد است، این حقوق عبارتند از: ۱. بزرگداشت تولّد، ۲. غسل ولادت، ۳. اذان گفتن در گوش راست و اقامه گفتن در گوش چپ، ۴. کام برداشتن با آب فرات و تربت سیّدالشهدا،(علیهم السلام) ۵. انتخاب نام نیکو، ۶. تراشیدن سر و صدقه دادن هم وزن آن طلا یا نقره، ۷. عقیقه کردن، ۸. ختنه کردن.

فصل دوم، درباره حقوق کودک شیرخوار است. این فصل، رهنمودهاى پیشوایان اسلام درباره تغذیه کودک از شیر مادر و یا دایه شایسته و ضرورت احترام به احساسات نوزاد را بیان مى‌نماید.

در فصل سوم، تعلیم و تربیت کودک، به عنوان مهم ترین حقوق کودک، مورد بررسى قرار مى‌گیرد و نکات مهمّى درباره اهمیّت تعلیم و تربیت کودک و مسئولیتى که دولت اسلامى و خانواده‌ها در این زمینه دارند (از مهمترین چیزهایى که هنگام تربیت کودک، ضرور است و تربیت جنسى او و از همه مهم تر، روش تربیتى اسلام) ارائه مى‌گردد.

در فصل چهارم، اخلاق تربیت، مانند: مهربانى با کودک، احترام به کودک، سلام کردن به کودک، عدالت رفتارى میان فرزندان، وفا به وعده داده شده به کودک و شاد کردن او، به عنوان حقوق تربیتى کودک، مطرح مى‌شود.

در فصل پنجم، توجّه مربّیان به نقش آرایش و ارضاى حسّ زیبایى طلبى کودک، و هم چنین نقش بازى در رشد کودک، جلب مى‌گردد.

در فصل ششم، تأکید بر دعا براى فرزندان و نهى از نفرین کردن آنها، بیانگر نقش تربیتى دعا در کنار برنامه‌ریزى و تلاش است. لذا از آن به عنوان یکى از حقوق کودک، یاد مى‌شود. دعاى امام(سجّاد علیه السلام) براى فرزندانش که در پایان این فصل آمده، رهنمود ارزنده‌اى براى خانواده‌هاى مسلمان است.

بخش سوم، اختصاص به وظایف کودک دارد. بر مربّى شایسته، لازم است علاوه بر انجام دادن وظایفى که در بخش اوّل و دوم این مجموعه آمده، زمینه وظیفه شناسى کودک را نیز فراهم سازد. این بخش، در چهار فصل، رهنمودهایى را در زمینه وظایف شخصى کودک، وظایف او در برابر پدر، مادر، آموزگار، بزرگتر از خود و دوستان، تقدیم مى‌دارد.