امام حسن(ع) و مهربانى با یتیمان

محبت و عطابخشى اهل بیت(ع)به ویژه امام حسن مجتبی(ع)زبانزد عام و خاص گردیده بود. او که داراى قلبی پاک و رؤوف و پرمهر نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه داشت، همانند پدرش على بن ابى طالب(ع)با خرابه نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم درآمد همراه و همنشین می شد، درد دل آنان را با جان و دل مى شنید و به آن، ترتیب اثر مى داد و در این حرکت انسان دوستانه جز خدا را نمى دید و اجرش را جز از او نمى طلبید و او بارزترین مصداق آیه شریفه ذیل بود:. الَّذینَ یُنْفِقُونَ أمْوالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرّاً وَعَلانِیَهً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلاخَوْف عَلَیْهِمْ وَلاهُمْ یَحْزَنُونَ‏ (۱)؛ آنانى که اموال خود را شب و روز، پنهانى و آشکارا انفاق مى کنند، مزدشان در نزد پروردگارشان خواهد بود، نه ترسى و نه غم و اندوهى بر دل آن ها راه پیدا خواهد کرد. از این روى هر ناتوان و ضعیف و درمانده اى درِ خانه آن حضرت را مى کوبید. چه بسا افرادى از شهر و دیارهاى دیگر به امید دستگیرى امام مجتبی(ع)به مدینه منوره مى آمدند و از آن دریای جود و کرم بهره مى جستند. در میان مستمندان سادات و غیرسادات و درراه ماندگان و از راه رسیدگان و… دیده مى شد. گاه بر اساس خواسته آنان، هزینه سفر، ازدواج و زندگى، هزینه مداواى مریض و دیگر نیازمندى هاى آنان را پرداخت مى نمود و گاه بدون هیچ گونه پرسش بر آنان ترحم مى کرد. کمک و دستگیرى از مستمندان، سالخوردگان و فقرا از سوى آن حضرت، در دوران حاکمیت امیرالمؤمنین(ع)و حکومت خود در کوفه و مدینه و بعد از آن به دو صورت انجام مى گرفت:

الف) کمک هاى مستمر و همیشگى که شامل سالمندان، ایتام، خانواده هاى شهدا، اصحاب صفّه و… مى شد و در چهارچوب منظمى به صورت ماهیانه انجام مى گرفت. گویا آنان حقوق بگیران دایمى از خاندان اهل بیت(علیهم السلام)بودند که بخش عمده اى از موقوفات و صدقات رسول خدا(ص)و امیرمؤمنان(ع)و فاطمه اطهر(س)و اموال شخصى حضرت مجتبی(ع)به این امر اختصاص می یافت. امام حسن(ع)پیش از آن از سوى پدر بر این کار بزرگ انتخاب و منصوب شده بود و بعد همچنان ادامه یافت. حکم تاریخى علىّ بن ابى طالب(ع)که در بخش (وظایف امام مجتبی(ع)در زمان حکومت پدرش) آورده ایم، گواه این مطلب است. سیاست و برنامه بر این بوده که اصل موقوفات حفظ گردد و از درآمد آن، فقرا و کسانى که مال بر آنان وقف شده بود (موقوف علیهم) را تأمین نمایند.

ب) کمک هاى مقطعی آن حضرت به فقرا، بیچارگان و مساکین در همه فرازونشیب هاى زندگى. این کمک ها به طورى زیاد بود که بخشش و دستگیرى آن ها زبانزد عموم مردم شده بود. از امام مجتبی(ع)پرسیدند: چگونه است هر سائلى که بر در خانه شما مى آید، ناامیدش برنمی گردانید. حضرت فرمود: من هم نیازمند و محتاجى هستم به درگاه خداوند متعال که دوست ندارم او مرا دست خالی برگرداند، خداوندى که نعمت هایش را بر ما ارزانى داشته، هرگز نمى خواهد بندگانش را محروم کنم، مى ترسم اگر سائلى را رد کنم، او هم مرا دست خالى برگرداند

پى نوشتها:

۱. بقره(۲) آیه‏۲۷۴.

منبع : حقایق پنهان، ص ۲۶۶به قلم  احمد زمانى