ادعای اجماع وهابیت بر حرمت سفر به سوی زیارت

وهابی‌ها بر حرمت سفر ادعا کرده اند که مسلمانان بر این امر اتفاق دارند. آنان می‌گویند که سخن علماء نیز ظهور بیشتر بر این دارد که هیچ کسی نباید برای زیارت قبری از قبور سفر کند.[۱] وهابی‌ها به این باور‌اند که هیچ یکی از ائمه مذاهب اربعه  در این حکم اختلاف ندارد. و صحابه نیز از حدیث «لاتشدالرحال» منع سفر را فهمیده‌اند. از این رو  شخصی به نام قزعه هنگامی که رفتن به «طور» را برای نماز قصد نموده بود عبدالله بن عمر او را از این سفر منع کرده و به او گفت که سفر برای نماز فقط به سوی مساجد سه‌گانه انجام می­شود. آنان مدعی هستند حتی سفر به سوی مسجد قباء به اتفاق ائمه چهارگانه جایز نیست. وهابی­ها ادعا کرده اند که جمهور علماء سفر به سوی غیر مساجد سه‌گانه را جایز نمی­ دانند و برخی از متأخرین مانند سبکی، ابو حامد غزالی، ابو محمد مقدسی و دیگران که آن را جایز دانسته و موجب تقرب به خدا می‌دانند از بدعت گذاران شمرده و این حکم آنان را مخالفت با احادیث و خرق اجماع تلقی نموده اند.[۲]

سوالاتی که در این ادعا  متوجه وهابیت می شود عبارت اند از:

۱. وهابی ها چگونه ادعای اجماع می کنند در حالی هیچ یک از فقهای مذاهب چهارگانه سفر به سوی زیارت را حرام ندانسته اند. این مطلب از بیان عقاید عالمان مذاهب چهارگانه اهل سنت در پاسخ به حدیث شدالرحال مبنی بر جواز سفر به زیارت قبور انبیاء و اولیاء و نفی دلالت «حدیث لا تشد الرحال» بر حرمت و بدعت زیارت قبور به دست می آید. حتی فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت سفر به سوی مسجدی غیر از مساجد سه گانه، را نیز جایز می دانند.[۳]

۲. چرا وهابی ها هنگامی نمی توانند نظر چند عالم غیر وهابی را بر حرمت سفر به سوی زیارت قبور را  بیابند ادعای اجماع را مطرح نموده اند.

۳. زیارت قبور انبیاء و اولیاء و حتی زیارت قبور مسلمانان، سنت مستمره در بین آنان بوده و از این رو تا زمان ابن تیمیه هیچ کسی نه از حدیث شدالرحال و نه از جایی دیگری تحریم سفر برای زیارت را نه فهمیده و تا قرن هشتم هیچ کسی بر این سیره مسلمین اعتراضی نکرده و بعد از ابن تیمیه هم این سنت حسنه همچنان در میان غیر وهابیان ادامه داشته است.[۴] پس آیا این ادعای وهابیت کاملا بی اساس نیست؟

۴. آیا ادعای وهابی ها از فهم صحابه در باره حدیث لا تشد الرحال مغالطه آشکار نیست؛ زیرا این حدیث هیچ دلالتی بر حرمت سفر برای زیارت قبور ندارد؛ زیرا طبق روایت نقل شده مربوط به قزعه که برای نماز خواندن می خواست به «طور» سفر کند و ابن عمر او را از سفر برای این قصد منع کرد، علتش این بوده که نماز خواندن در طور نسبت به جاهای دیگر از فضیلتی برخوردار نیست و مجرد سفر به «طور» هیچ منع عقلی و شرعی ندارد.

پی نوشت:

[۱]. ابن تیمیه الحرانی، أبو العباس أحمد عبد الحلیم ، کتب ورسائل وفتاوى ابن تیمیه، ج۲۶ص۱۵۰.

[۲] . سلیمان بن عبدالله بن محمد بن عبدالوهاب، شرح کتاب التوحید، ص۳۱۲.

[۳]. رک: عسقلانی أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل الشافعی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، ج۳ص۶۵و ۶۶، دارالمعرفه ، بیروت، تحقیق: محب الدین الخطیب؛ علی بن سلطان محمد قاری، مرقات المفاتیح شرح مشکاه المصابیح، ج۲ص۳۷۱، دار الکتب العلمیه ، لبنان، بیروت ، اول،  ۱۴۲۲ق.۲۰۰۱م، تحقیق: جمال عیتانی؛ ابن عابدین ، محمد امین بن عمر، حاشیه رد المختار على الدر المختار شرح تنویر الأبصار فقه أبو حنیفه، ج۲ص۶۲۷، دار الفکر للطباعه والنشر،  بیروت، ۱۴۲۱ ق – ۲۰۰۰م؛ زرقانی، محمد بن عبد الباقی بن یوسف ، شرح الزرقانی على موطأ الإمام مالک،ج۱ص۳۲۰ دار الکتب العلمیه ، بیروت، اول، ۱۴۱۱ق.

[۴] . ابن نجیم،  زین الدین بن نجیم حنفی، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، ج۲ص۲۱۰ .

نویسنده: حمیدالله رفیعی