عامل اصلی اختلاف مسلمانان، مخالفت با وصیت نامه پیامبر (ص)

اختلاف مسلمانان در مسائل اعتقادی و فقهی از اموری است که بلافاصله پس از رحلت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) ظاهر گردید. پیامبر اسلام در طول رسالت ۲۳ ساله خود پس از خودش از اختلاف مسلمانان در هراس بود. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بر طبق وظیفه عقلی و شرعی برای جلوگیری از اختلاف مسلمانان پس از خودش تلاش های زیادی انجام دادند. آن حضرت پیوسته قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) را به عنوان مرجعیت دینی و علمی محور اتحاد مسلمانان قرار داده و بر این مطلب بارها تاکید فرموده است.

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برای آخرین بار در روزهای اخر عمر خود در حالی که مریض بود برای اینکه پس از خودش از اختلاف مسلمانان جلوگیری کند خواست نامه ای بنویسد که اگر مسلمانان از آن نامه تبعیت کنند گمراه نشده و اتحاد مسلمانان را تضمن می کرد. لکن با کمال تاسف آنگونه که در صحیح بخاری و سایر کتاب های اهل سنت بیان شده است عمر بن خطاب خلیفه دوم مانع از کتابت وصیت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می شود.[۱]

اولین اختلاف مسلمانان در همین حادثه اتفاق افتاد. یعنی عمر بن خطاب در برابر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) قرار گرفت و آن حضرت را نگذاشت که وصیتش را مبنی بر اینکه بعد از آن حضرت مسلمانان دچار اختلاف نشوند، بنویسد. علمای اهل سنت بر وجود اختلاف بین عمر بن خطاب و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تصریح کرده اند. نویسندۀ مقدمه بر کتاب «صواعق المحرقه» در ضمن ذکر حدیث قلم و دوات از کتاب شرح مواقف، می‌گوید که این اختلاف بین رسول الله (صلی الله علیه و آله) و عمر در مسئله امامت و منصب خلافت بوده است.[۲]

بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آثار جدی و شدید این اختلاف در بین جامعۀ اسلامی پدیدار شد. عالِم دیگر اهل‌سنت در کتاب «الفرق بین‌الفرق» می‌گوید: اختلاف مسلمین برای بار اول در مسئلۀ امامت بوده است. انصار اعتقاد به امامت سعد بن عباده داشته و قریش اعتقاد داشتند که امامت از آن قریش است.[۳]

سوالات ما

باتوجه با انچه بیان گردید چند سوال در این رابطه قابل توجه است که اهل سنت باید آن ها را پاسخ بگویند:

۱. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) چه چیزی می خواست بنویسد که عمر بن خطاب مانع از نوشتن آن گردید؟

۲. عمر بن خطاب با چه دلیل و حجتی در برابر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) قرار گرفت، آیا از نظر عمر بن خطاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در این هنگام از پیامبری خلع شده بود که عمر با تمام جسارت در برابر آن حضرت ایستاد و نگذاشت که نامه اش را بنویسد؟

۳. بر طبق عقل و شرع اگر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) وصیت نامه اش را می نوشتند مانع از اختلاف مسلمانان در امر امامت می شد. آیا عمر بن خطاب با مانع شدن از نوشته شدن نامه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) عامل اصلی اختلاف مسلمانان به خصوص در مسئله امامت نیست؟

۴. اگر نامه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نگاشته می شد و مسلمانان از آن پیروی می کردند، آیا برای تعیین امام و خلیفه نیازی به سقیفه بنی ساعده وجود داشت که باعث اختلاف بین انصار و قریش و سایر مسلمانان گردید؟

۵. آیا امام پس از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) توسط خود پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تعیین می گردید بهتر بود یا اینکه در سقیفه بنی ساعده با ایجاد اختلاف بین مسلمانان تعیین گردید؟

۶. آیا بیشتر اختلافاتی که امروز در بین مسلمانان وجود دارد و باعث کشتار مسلمانان به بهانه های مختلف می شود از نوشته نشدن نامه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و تشکیل سقیفه بنی ساعده ناشی نمی شود؟

نویسنده: حر

پی نوشت ها

[۱] . محمد بن اسماعیل بخاری، بیروت، ج۵ص۲۱۴۶، باب قول المریض قوموا عنی، و ج۶ص۲۶۸۰ باب کراهیۀ الاختلاف، دار ابن کثیر الیمامه، چ۳، ۱۴۰۷ق – ۱۹۸۷م.

[۲] . ابن حجر هیتمی، احمد بن حجر، الصواعق المحرقه، مقدمه، ص (هـ ) مصر، مکتبۀ القاهره، بی تا.

[۳] . ابو منصور، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ص۱۳، بیروت، دارالوفاق الجدیدۀ ، چ۲، ۱۹۷۷ م.