ابراهیم بن صالح نخعى

(حدود ۱۸۸ ـ حدود ۲۷۳ ق)
ابراهیم، محدّث شیعى و از اصحاب امام رضا علیه السلام ، تاریخ تولّد و وفاتش در دست نیست. از جمله شاگردان او، ابوعلى محمّد بن همام اسکافى (م ۳۳۶ ق) است که در ۲۵۸ ه متولّد شده. بنابراین، وى دست کم تا دهه هاى نخست نیمه دوم سده سوم ـ یعنى حدود ۲۷۳ هـ .ق حیات داشته و بدینوسیله، براى شاگردش فرصت اخذ حدیث از او وجود داشته است. درباره زمان ولادت او، تنها مى توان گفت که وى چون از اصحاب امام رضا علیه السلام (شهادت: ۲۰۳ ق) بوده، تولّدش اواخر سده دوم (حدود ۱۸۸ هـ.ق) واقع شده است؛ یعنى هنگام وفات آن امام، وى پانزده ساله بوده است. از زندگى و دوران تحصیل او اطلاعى نداریم.
از لقب «نخعى» برمى آید که نیاکان او قبیله اى عرب بودند و بر اساس معنایى که از «نخعى» (جداشده از قوم) استفاده مى شود، مى توان حدس زد بخشى از قبیله مذکور از قوم خویش جدا شدند و در کوفه اقامت گزیدند. بدین سان، وى نیز از نسل همین قبیله است و موطن او مى بایست در کوفه بوده باشد.
از استادان او تنها محمّد بن عمران را مى شناسیم که شاگرد مفضّل بن عمر بود. از آثار تألیفى او، چیزى در منابع گزارش نشده است. گفتنى است نام او با ابراهیم بن صالح انماطى مشترک است که او نیز از اصحاب امام رضا علیه السلام بود.(۱)
پى نوشت:
۱٫ دلائل الامامه، ص ۴۸۴، ح ۴۸۰ / الانساب، ج ۵، ص ۴۷۳، ذیل «نخعى».