خدای اسلام و قرآن واجب الوجودی است که با هیچ چیزی قابل تشبیه نیست؛ اما خدای وهابیت شبیه انسان دارای اعضای متعدد است. توحید در دین اسلام به معنای این است که اولا خداوند یکی است و دوم اینکه مرکب نیست. پس توحید به این معنا یکی از امور مسلم دین اسلام است. اما خدای وهابیت مانند انسان مرکب از اعضای متعدد است.
خدای وهابیت برگرفته از ظاهر برخی روایات است که احتمال اسرائیلیات آن ها بسیار زیاد است. هرچند اگر اسرائیلیات هم نباشند باز هم به حکم عقل و آموزه های مسلم توحیدی قرآن و احادیث صحیح نبوی قابل پذیرش نیستند. ولی وهابی ها این عقیده را با وجود اینکه بر خلاف قرآن و عقل است، پذیرفته و سایر مسلمانان را که چنین عقیده ای ندارند محکوم به بدعت و شرک کرده اند.
پس خدای وهابیت با خدای قرآن و خدای مسلمانان تفاوت بسیار دارد. خدای وهابیت مانند انسان دارای اعضای بدنی است. در مسئله وهابیت به ظواهر برخی روایات تمسک کرده و برای خداوند تبارک و تعالی صورت، دست، پا، کتف، کمر و انگشتان و.. ساخته اند. ابن تیمیه در توجیه این عقیده در کتاب الفتاوی به صراحت می نویسد: «آنچه در قران و سنت ثابت شده و اجماع و اتفاق پیشینیان بر آن است حق می باشد، حال اگر از این امر لازم آید که خداوند متصف به جسم بودن شود، اشکالی ندارد، زیرا لازمه حق نیز حق است.»[۱]
ابوزهره در کتاب «تاریخ المذاهب الاسلامیه » می نویسد: « وهابیت تمام اوصاف خدای سبحان یا امور مربوط به وی را که در قرآن کریم یا سنت آمده است، مانند محبت، غضب، دشمنی، خشنودی، فرود آمدن نزد مردم در تکه های از ابر را اثبات می کند و استقرار یافتن او بر عرش و داشتن دست و صورت را ثابت می داند؛ بدون اینکه این آیات را تاویل برد یا بر خلاف ظاهر آن تفسیر کند.»[۲]
ابن حجر مکی هیثمی شافعی می گوید: «ابن تیمیه نسبت به ساحت مقدس خداوند جسارت کرده و در حق او ادعای جهت و جسمانیت کرده است».[۳]
سوالات ما
۱. چرا وهابی های می خواهند خداوند را مانند انسان معرفی کنند؟ آیا آنان اعضای بدن خدارا دیده اند؟ زیرا اگر خداوند دارای اعضای بدن باشد و مانند انسان دارای دست و پا و کمر و سر و صورت باشد باید مثل انسان دیده شود در حالی که هیچ کسی نکرده است که خدا را دیده است؟
۲. آیا خدای وهابیت یک انسان است و فقط تفاوتش با انسان این است که خدای وهابیت دیده نمی شود اما انسان دیده می شود؟ البته که وهابی ها معتقد هستند که خدا هم مانند انسان دیده می شود ولی سوال اینجا است که چرا کسی او را ندیده؟
۳. اگر خداوند العیاذ بالله جسم دارد و مانند انسان محبت، غضب، دشمنی، خشنودی و امثال این امور که بر انسان عارض می شوند، بر خداوند هم عارض می شود آیا لازمه این باور این نیست که خداوند مانند انسان گرسنه می شود تشنه می شود و می خوابد و … ؟ چه چیزی باعث می شود که برخی عوارض انسان بر خدا عارض می گردد و برخی دیگر عارض نمی گردد؟ دلیل وهابی ها در این رابطه چیست؟
۴. در قرآن برای خداوند از صفاتی خبر داده شده است که به آن ها صفات خبری می گویند. مانند دست خدا، وجه خدا و … وهابی ها تاویل عقلانی این صفات را حرام و بدعت می دانند؛ آیا تاویل عقلانی این صفات بهتر است یا اینکه با پذیرش ظاهر این صفات برای خداوند جسم قائل شد؟ در حالی که بر تاویل عقلی این صفات خداوند نه شرک عارض می گردد و نه جسمیت خداوند لازم می آید و نه تشبیه خدا به انسان تحقق پیدا می کند اما با پذیرش ظاهر این صفات برای خداوند همه این امور شرک آلود لازم می گردد؟
۵. ابن تیمیه براین عقیده شرک آلود ادعای اجماع کرده است، دلیل ابن تیمیه و وهابیان بر این اجماع چیست در حالی که اکثر مسلمانان و علمای اسلامی این عقیده را شرک آلود می دانند؟
۶. آیا وهابی ها با این اعتقاد خود دین اسلام و قرآن را در برابر عقل گرایان زیر سوال نبرده و در تضعیف دین اسلام نکوشیده اند؟
نویسنده: حمیدالله رفیعی
پی نوشت ها
[۱] . ابن تیمیه، الفتاوی، ج ۵، ص ۱۹۲.
[۲] . ابو زهره، تاریخ المذاهب الاسلامیه، ج ۱، ص۲۳۵.
[۳] . سعید ایوب، معالم الفتن، ج ۲، ص۴۱۴ ، مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، چ ۱، ۱۳۱۶.
