اختلاف سنی در ازدواج – بهترین فاصله سنی بین زوجین

اختلاف سنی در ازدواج، یکی از مسائل مهم به هنگام انتخاب همسر و تصمیم گیری برای ازدواج، است. دوره ای که مردها با زن های ۱۰ یا ۲۰ سال کوچکتر از خودشان ازدواج می کردند، تقریبا گذشته است. امروزه ازدواج هایی که در آن، زوج ها همسالند و یا ازدواج هایی که در آن، زن بزرگتر از مرد است بیشتر از قبل دیده می شود.

اهمیت اختلاف سنی در ازدواج

تعریف و پذیرش اختلاف سنی در ازدواج، مسئله ای است که کاملا به تربیت خانوادگی و فرهنگ خانواده و جامعه بستگی دارد. از این رو، در مسئله ازدواج و انتخاب همسر، در صورت فراهم بودن نیازهای اساسی و شناخت متقابل، نمی توان فاصله سنی را از عوامل و عناصر اصلی دوام زندگی دانست.

با این حال، هر چقدر فاصله و اختلاف سنی در ازدواج بین زن و مرد کمتر باشد، احتمال این که آنها به درک بهتری از یکدیگر برسند بیشتر است. اصولا زن و مرد هر چقدر تناسب و سنخیت بیشتری با هم داشته باشند، پیوند و ازدواج مستحکمتری خواهند داشت.

معمولا افرادی که در محدوده سنی نزدیک هم هستند، تجربه ها و خاطره های یکسان و پیش زمینه فرهنگی مشابهی برای صحبت و وقت گذرانی با هم دارند.

وقتی که دو جوان با یکدیگر زندگی می کنند، به دلیل جوانی، قابلیت انعطاف بیشتری دارند و در نتیجه راحت تر خود را با عادت های یکدیگر وفق می دهند، حال آن که با افزایش سن، انعطاف آدمی کاهش می یابد.

زن و شوهر جوان با هم رشد می کنند و می توانند همراه هم تازگی ها و زیبایی های دنیا را کشف کنند و از این که در این فرآیند کنار هم هستند لذت می برند.

اختلاف سنی در ازدواج از عاشقی تا واقعیت

عاشقانه ها درباره آدم هایی که سن و سال آنها به هم نزدیک نبوده، کم نیست و پژوهش های فراوانی در سراسر دنیا درباره این که تفاوت سنی ایده آل میان زن و مرد چقدر می تواند باشد، انجام شده که گرچه تقریبا همه تاکید می کنند خوش تر آن است که زن از مرد، کوچکتر باشد اما نتایج شان درباره میزان این تفاوت سنی با هم، بسیار متفاوت است.

برخی از این پژوهش ها، مقدار تفاوت سنی در ازدواج را بین ۳ تا ۷ سال، برخی بین ۵ تا ۱۰ سال می دانند و برخی دیگر ۴، ۵ و ۶ سال را به عنوان بهترین فاصله سنی اعلام کرده اند. این تفاوت آشکار میان نتایج نهایی پژوهش ها، ثابت می کند هنوز در دنیا، اتفاق نظری درباره ارائه استانداردی پیرامون اختلاف سنی در ازدواج وجود ندارد.

چه اختلاف سنی در ازدواج خوب است؟

در مورد تفاوت و اختلاف سنی در ازدواج، این اعتقاد وجود دارد که بهتر است آقا، چند سال بزرگتر از خانم باشد که علت این امر، رضایتمندی متقابل زن و شوهر (به ویژه رضایتمندی جنسی) عنوان شده است.

با توجه به این موضوع که دختران نسبت به پسران هم سن خود چند سال زودتر به بلوغ جسمی، جنسی و به تبع آن بلوغ فکری می رسند، این فاصله و اختلاف سنی در ازدواج می تواند منطقی باشد.

اگر تفاوت سنی میان زن و مرد، سه تا چهار سال باشد، از یک حد معمولی برخوردار است. این مورد بستگی به این دارد که چقدر زن و مرد بتوانند این فاصله را باور داشته باشند.

البته این مسئله را نمی توان به همه همسران تعمیم داد و گفت که همه کسانی که چنین اختلاف سنی ای دارند، زندگی خوبی هم دارند. بنابراین هر چه اختلاف سنی در ازدواج کمتر باشد، احتمال تفاهم بیشتر است.

در مواردی که اختلاف سنی در ازدواج زیاد است (مانند فاصله سنی ۱۰ سال به بالا) به دلیل این که تفاوت زمانی و یک دهه فاصله زندگی کردن بین دو فرد وجود دارد، مشکلاتی برای هر دو زوج به وجود می آورد.

مشکلاتی چون عدم درک صحیح و متقابل، برآورده نشدن انتظارات دو طرف بعد از مدتی و بی حوصلگی فرد بزرگتر، به خصوص احساس پشیمانی و بروز مشکلات بیشتر از عواملی هستند که بین زوج ها با فاصله سنی زیاد دیده می شوند.

چالش های عدم رعایت تناسب در اختلاف سنی در ازدواج

روانشناسان معتقدند رابطه زناشویی، رابطه بسیار حساسی است و می تواند از مسائل مختلف بسیاری، تاثیر بپذیرد. یکی از این مسائل، اختلاف سنی زیاد در کنار بلوغ فکری و پختگی پایین زوجین است که می تواند باعث به وجود آمدن مشکلات جدی و آسیب در رابطه شود.

برخی از مشکلات مهم برآمده از عدم تناسب در اختلاف سنی در ازدواج عبارتند از:

۱-تغییر نقش همسر

مهمترین و آسیب رسان ترین مشکلی که به صورت تدریجی و ناآگاهانه ممکن است در ازدواج های با اختلاف سنی زیاد به وجود بیاید، تغییر نقش همسر است که به دو صورت خود را نشان می دهد:

الف-تغییر نقش همسری به نقش معلم شاگردی

وقتی اختلاف سنی در ازدواج زیاد باشد، در وقت بروز مشکلات زندگی، همسر مسن تر به دلیل خامی و بی تجربگی همسر جوان تر، از روی عشق و محبت شروع به آموزش وی می کند.

البته لازم به ذکر است در زندگی مشترک، آموزش و یاددهی توسط همسر هیچ اشکالی ندارد اما مشکل زمانی به وجود می آید که این موضوع به دفعات تکرار شود و همسر جوان تر برای حل هر مسئله ای، به همسر خود وابسته شود.

عادت شدن این امر و مشاهده این موضوع که همسر جوان تر در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات و مسائلی است که همسر مسن تر قبلا آنها را طی کرده، می تواند به خستگی، بی حوصلگی، عصبانیت و کم طاقت شدن همسر مسن تر بینجامد.

ب-تغییر نقش همسری به نقش والد فرزندی

هنگامی که اختلاف سنی در ازدواج زیاد باشد، همسر مسن تر ناخودآگاه و بدون این که متوجه باشد، نقش پدر یا مادر را برای همسرش ایفا می کند.

مشاهده اشتباهات همسر جوان تر و گوشزد کردن، سرزنش کردن و نصیحت کردن وی و بسیاری از رفتارهای والدگری دیگر ممکن است به طور ناخودآگاه در زندگی مشنرک پیش بیاید اما ادامه این رفتارها موجب تغییر نقش از همسر به نقش والد فرزندی می شود.

حال اگر این همسر جوان تر، فردی وابسته و دارای خودباوری پایین باشد، این رابطه (والد فرزندی) تحکیم خواهد یافت و او در نیل به خودباوری و رشد و بلوغ لازم باز خواهد ماند.

اما اگر عکس این حالت باشد و این فرزند، شخصیت وابسته نداشته باشد و برای خود، حق استقلال را مسلم بداند، بالاخره روزی از این قبیل رفتارهای همسر مسن تر از خود به ستوه خواهد آمد و بنای سرکشی و نافرمانی با او را خواهد گذاشت.

در هر دو صورت، توازن قدرت بین آنها به هم خورده و رابطه آسیب خواهد دید و هر دو نفر، رضایتمندی زناشویی خود را به تدریج از دست خواهند داد.

۲- به ستوه آمدن از مدیریت یک تنه زندگی

افزایش سن، حرفه ای شدن در شغل و به تبع آن درآمد بالا و ثبات اقتصادی به خصوص زمانی که زن نسبت به مرد توان اقتصادی بالاتری داشته باشد و مسئولیت های بیشتری از این حیث بر دوش وی باشد، می تواند عامل تنش در رابطه گردد و به تدریج موجب ناراحتی و عصبانیت زن شده و بر رابطه تاثیر منفی بگذارد.

۳-سلطه گری و کنترلگری همسر مسن تر

وقتی اختلاف سنی در ازدواج زیاد باشد، به دلیل این که قدرت رابطه اغلب در دست همسر مسن تر است، ممکن است وی به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه بر همسر خود تسلط یابد و قدرت خود را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به رخ وی بکشد و نظرش را بر او تحمیل کند.

۴-نادیده گرفتن خواسته ها و نیازهای منطقی

ممکن است یکی از همسران (یا هر دو نفر)، مجبور شود خود را بسیار تغییر دهد تا بتواند با دیگری هماهنگ شده و از این طریق به تفاهم برسد.

ممکن است یک یا هر دو زوج برای این که با یکدیگر تفاهم داشته باشند و تفاوت ها را به حداقل برسانند تصمیم بگیرند از بسیاری از علایق منطقی خود (معاشرت با دوستان یا فعالیت های جانبی و حتی از شغل) بگذرند و این یعنی دور شدن از خود واقعی که به تدریج موجب احساس پوچی شده و رضایت از خود و زندگی را کاهش می دهد.

به یاد داشته باشیم که تمامی این مشکلات، به تدریج و ناخودآگاه شکل می گیرند و کاملا روشن است که هیچ کدام از زوجین به صورت ارادی و آگاهانه، نمی خواهند که این مشکلات در زندگی آنها اتفاق بیفتند.

چند نکته مهم پیرامون اختلاف سنی در ازدواج

۱-هر چه اختلاف سنی در ازدواج بیشتر باشد، این مشکلات با شدت بیشتری خود را نشان می دهند و زمانی اوج مشکلات را خواهیم داشت که علاوه بر اختلاف سنی زیاد، دلیل ازدواج دو نفر، چیزی غیر از عشق و محبت (مثلا پول و ثروت، زیبایی و جذابیت) باشد.

۲-اگر اختلاف سنی در ازدواج زیاد باشد، در ازدواج اول بیشتر اثر منفی خواهد گذاشت تا ازدواج دوم؛ زیرا در ازدواج اول، آقا و خانم از پختگی چندانی برخوردار نیستند اما در ازدواج دوم به دلیل تجربه یک زندگی و در نتیجه پختگی بیشتر، تا حدودی تاثیر منفی اختلاف سنی زیاد تعدیل می شود.

۳-مشکلات اختلاف سنی در ازدواج، می تواند زمینه ساز مشکلات دیگر از جمله تجربه نکردن عشق و محبت دلخواه، افتادن در دام روابط خسته کننده و عدم توانایی برای خروج از آن، خیانت های زناشویی و روابط پیچیده و بی سرانجام باشد.

۴-فاصله سنی زیاد در سنین بالا، زیاد مشکل ساز نیست. به طور مثال ازدواج یک خانم ۲۰ ساله با یک آقای ۳۵ ساله می تواند مشکل ساز باشد اما ازدواج یک خانم ۴۰ ساله با یک آقای ۵۵ ساله زیاد مشکل ساز نخواهد بود.

دو پرسش کاربردی پیرامون اختلاف سنی در ازدواج

۱- اگر کسی که به ما پیشنهاد ازدواج می دهد، شرایط خوبی داشته باشد اما تفاوت سنی زیادی با هم داشته باشیم، چه کار کنیم؟

اگر ازدواج اول شماست، بهتر است قید آن را بزنید و به دنبال شخصی باشید که تناسب سنی بیشتری با وی دارید. ورود به چنین رابطه هایی ممکن است در ابتدا بسیار جذاب و هیجان انگیز به نظر برسد و دلایل و توجیهات بسیاری داشته باشد، ولی تصمیمی عاقلانه و هوشمندانه نیست و به تدریج دچار یک یا چند مشکل از مشکلات فوق خواهید شد.

اما اگر سن شما بالاست و قبلا تجربه یک زندگی مشترک را داشته اید، می توانید به این پیشنهاد فکر کنید اما در هر صورت حتما از یک مشاور یا روانشناس مشورت بگیرید.

۲-کسی که چنین ازدواجی داشته و در ادامه دچار مشکلاتی شده، چه راه حلی دارد؟

اگر به هر دلیل، هنگام ازدواج به موضوع اختلاف سنی در ازدواج و تناسب سن با همسرتان، توجه لازم را نداشتید و اکنون با مشکلات آن روبرو هستید، نباید ناامید شوید.

آگاهی داشتن در مورد مشکلات موجود و تحلیل دقیق و صادقانه آنها، خود نیمی از راه حل است. در مورد مشکلات و نیز احساسات و خواسته های خود، صادقانه با همسرتان صحبت کنید.

خود را برای تغییرات ضروری و اساسی آماده کنید. از نقش ها بیرون بیایید و به نقش همسری خویش برگردید. به یکدیگر احترام و حقوق هم را رعایت کنید. در صورت نیاز، حتما از یک روانشناس یا مشاور یاری بگیرید.

سن نشاط، معیار سنجش تناسب اختلاف سنی در ازدواج

یکی از شاخص های تاثیرگذار بر موفقیت و پایداری یک ازدواج، «سن نشاط» طرفین ازدواج است. سن نشاط، بر اساس روحیه و شادابی هر فرد تخمین زده می شود و با سن شناسنامه ای افراد تفاوت دارد.

مثلا سن نشاط مرد ۵۵ ساله ای که به شدت پرانرژی و شاد است و تمایل دارد در فعالیت های افرادی جوان تر از خودش شرکت کند، شوق زیادی برای زندگی کردن و تفریح دارد، ممکن است کمتر از ۴۵ سال باشد؛

اما سن نشاط جوان ۲۲ ساله ای که اغلب اوقات در خانه نشسته است، حوصله حرف زدن با کسی را ندارد و ترجیح می دهد همه وقتش را روی کاناپه دراز بکشد و ترک های سقف را بشمرد، از ۲۲ سال بسیار بیشتر است.

اگر سن نشاط دو طرف با هم منطبق باشد و از نظر هیجانی، شبیه هم باشند و مطمئن باشیم که آنها این ویژگی ها را در آینده هم حفظ می کنند، ازدواج آنها تا حد زیادی می تواند موفقیت آمیز باشد.

به هر حال اختلاف سنی در ازدواج تا اندازه ای مجاز است که تفاوت میان عقاید، باورها، خاطرات و سطح فرهنگی و اعتقادی زوج ها، چالش برانگیز نشود و علاقه و انعطاف پذیری دو طرف به هم آنقدر زیاد باشد که حاضر باشند تفاوت های روانی و جسمی هم را بپذیرند.

حالت های اختلاف سنی در ازدواج

۱-بزرگتر بودن مرد

مرد ایرانی با خاصیت مردسالارانه ای که از گذشته در اطراف خود دیده و شنیده، مدیر بودن در خانواده و حرف آخر زدن را تعریفی از خود می داند. به طور کلی، بزرگتر بودن مرد، نوعی توازن قدرت و تعادل رفتاری را در خانواده به دنبال دارد.

از سوی دیگر، خانم ها به علت زایمان، زودتر طراوت جسمی و شادابی خود را از دست می دهند. در نتیجه بزرگتر بودن مرد و وجود تفاوت سنی مناسب، باعث ایجاد توازن فیزیکی و موازنه در شکستگی صورت و اندام می ‌شود.

۲-بزرگتر بودن زن

امروزه حضور زنان در جامعه و گسترش فعالیت های اجتماعی آنها و توجه بیشتر آنها به تحصیلات و ارتقای سطح دانش و به دست آوردن موقعیت هایی برتر، تا حدودی باعث تغییر و تاخیر سن ازدواج شده و به همین خاطر است که در جامعه امروز، زنانی که از همسران خود بزرگتر هستند، بیشتر از قبل دیده می شوند.

اگرچه هنوز در موضوع اختلاف سنی در ازدواج، مسئله بزرگ بودن زن از مرد، چه از نظر فرهنگی و چه از نظر اجتماعی، در جامعه ما پذیرفته شده نیست اما نمی توانیم برای همه افراد، نسخه های واحد و یکسانی بپیچیم. اگر دو نفر تفاهم فرهنگی و اخلاقی لازم داشته باشند، همسن بودن یا بزرگتر بودن دختر از پسر، مشکل خیلی حاد و پیچیده ای نیست.

ازدواج هایی از این دست، دارای امتیازات و نکات مثبتی نیز هست که از مهمترین آن ها، اداره زندگی از سوی زنی آگاه، مدیر و با تجربه است.

کسانی که مخالف بزرگتر بودن زن هستند، معمولا این عوامل را تهدیدی برای چنین ازدواج هایی برمی شمارند:

• اقدام به ازدواج با زن بزرگتر از خود به طمع ثروت و با انگیزه های مادی
• بروز احساس ناخوشایندی در مرد پس از چند سال زندگی و تحلیل رفتن طراوت ظاهری و جسمانی زن
• تاثیرپذیری مرد از فرهنگ و نگاه منفی حاکم بر خانواده و جامعه ایرانی در خصوص یزرگتر یودن زن از شوهر

چالش های ازدواج با شوهر جوان

گاهی اوقات زندگی مشترک با شوهری جوان نیز از نگاه خانم جاافتاده با چالش هایی همراه است که از مهمترین آن ها می توان به بی تجربگی های دردسر آفرین شوهر جوان اشاره کرد.

گاهی اوقات ممکن است تحمل خامی و بی تجربگی اش را نداشته باشید و از این که در مورد برخی از مسائل زندگی به اندازه شما نمی داند و به سرعت شما برخی چیزها را یاد نمی گیرد، آزرده شوید.

زن دوست دارد با مردی زندگی کند که برای او تکیه گاه باشد و بتواند از او حمایت کند. به مرد جوان تر، کمتر از جاافتاده می توان تکیه کرد. همان‌ قدر که خوشگذرانی های زیادی در این زندگی وجود دارد، ممکن است مشکلات و ناخوشی های شدیدی هم به وجود بیاید.

مرد گاهی آن گونه که زن انتظار دارد، منطقی فکر نمی کند و حتی ممکن است زن احساس کند مرد، زندگی را کمتر جدی می گیرد. از نگاه این زن، چنین مردی، از نظر مالی و اقتصادی، تقریبا اول راه است و خیلی نمی توان به تجارب او اطمینان کرد و احساس امنیت و آرامش نمود و بدین ترتیب همین مسئله، بستر بروز اختلاف می شود.

چالش های ازدواج با شوهر جاافتاده!

معمولا رو به رو شدن با مردی که از نظر مالی به موفقیت و ثبات رسیده، برای بیشتر زن ها خوشایند است چراکه مردی که پا به میانسالی گذاشته، احتمالا شرایط مالی بهتری دارد. اصولا برای دخترانی که رابطه عاطفی محکمی با پدرشان نداشته اند، ازدواج با مردی مسن تر جذاب است چراکه به دنبال مردی هستند که آنها را زیر پر و بال خود بگیرد و ترس هایشان را دور ‌کند.

از سوی دیگر، مردهایی که اختلاف سنی زیادی با همسرشان دارند، دوست دارند به هر طریقی شریک زندگیشان را از خود راضی نگه دارند تا مبادا همسرشان تحت تاثیر اختلاف سنی دچار دلسردی شود. مرد با تجربه، بسیاری از مشکلات را مدیریت می کند و نمی گذارد به این راحتی ها بحرانی در زندگی ایجاد شود.

اما سکه، روی دیگری هم دارد. حقیقت این است که اگر اختلاف سنی در ازدواج زیاد باشد، ممکن است باعث شود که زن و شوهر، نتوانند به خوبی یکدیگر را درک کنند و دنیایشان فاصله زیادی با هم داشته باشد.

وقتی فاصله و اختلاف سنی در ازدواج، بین زن و شوهر زیاد باشد، هر‌ یک در دوره ای از زندگانی به سر می برند که به لحاظ قوت و توان بدنی، متفاوت با دیگری است. مثلا زنی که ۳۵ سال دارد، در دوران جوانی و سرزندگی به سر می برد و همسر او که در ۶۰ سالگی است، به مرز پیری و تحلیل تدریجی توانایی جسمانی رسیده ‌است.

اگر زن بخواهد گاهی جوانی کند یا کمی سراغ تفریحات شاد و پرهیجان برود، ممکن است همسرش خیلی همراه نباشد و ترجیح دهد در خانه بماند. حتی ممکن است بعد از مدتی حوصله نداشته ‌باشد تا شاهد آزمون و خطاهای زن برای به دست آوردن شغل، جایگاه اجتماعی و حل مشکلات شخصی و ارتباطی اش باشد.

گاه زیاد بودن اختلاف سنی در ازدواج باعث می شود که برخی از مردان، سوءظن هایی نسبت به همسر خود پیدا کنند و ممکن است حتی نتوانند دلایلی هم برای این گونه افکار خود بیاورند.

گاهی اوقات فرد کوچکتر، دچار نوعی رودربایستی آزاردهنده است و نمی تواند به راحتی مشکلات کوچک و گاه بچگانه اش را با همسر خویش در میان بگذارد، لذا حرف های ناگفته بسیاری دارد. جاافتاده بودن سن مرد، می تواند او را به همسری کنترلگر تبدیل کند که مدام برای همسرش، تعیین تکلیف می کند.

نتیجه گیری

اختلاف سنی در ازدواج، یکی از دغدغه های مهم به هنگام انتخاب همسر و تصمیم گیری برای ازدواج، است. بدیهی است هر چقدر فاصله و اختلاف سنی بین زن و مرد کمتر باشد، آنها تناسب و سنخیت بیشتری با هم داشته و به درک بهتری از یکدیگر می رسند و پیوند و ازدواج مستحکمتری خواهند داشت.

با توجه به فرهنگ حاکم بر خانواده و جامعه ایران، بزرگتر بودن مرد نسبت به زن، مناسب تر به نظر می رسد؛ با این حال در برخی ازدواج ها، زن بزرگتر از مرد بوده یا اختلاف سنی در ازدواج زوجین با هم زیاد است، در نتیجه رابطه آنها درگیر چالش هایی می شود که در این نوشتار، به مهمترین آن ها اشاره شد.