امام رضا (ع) و فرهنگ توحید

حضرت رضا (علیه السلام) از پدر بزرگوار و اجداد گرامیش از رسول گرامی نقل کرده است که فرمود:

ان لا اله الا الله کلمه عظیمه کریمه علی الله عزوجل.

امام رضا (علیه السلام) و ایران امام یادگار پیغمبر و پاره تن آن بزرگوار و پناه بشریت مظلوم و ملجا و ملاذ انسان ها است پیوند مردم ایران با امام هشتم (علیه السلام)، نماد ارتباط امت و امامت و عقیده شیعه نسبت به مساله رهبری است.

امام رضا (ع)؛ فرهنگ توحید؛ امامت؛ رهبری اسلامی؛ سیره؛ رفتار امام رضا (ع) و فرهنگ توحید

نیاز انسان به توحید، شناخت خدا، ایمان به خدا، اطاعت خدا و تسلیم در برابر او مهم ترین نیاز انسان هاست.

بشر بدون معرفت، اطاعت و ارتباط با خدا و عبادت او در ظلمات زندگی می کند.

اهداف و راه خویش را نمی بیند، نابیناست. بدون توحید، انسان نه برای «از کجا آمده ام» پاسخی می یابد نه برای «به کجا می روم» جوابی دارد.

و نه «آمدنم بهر چه بود» را می تواند پاسخ دهد.
توحید نیاز روح و روان انسان است، نیازی که در شمار نیازهای فرهنگی است.

توحید سالم ترین و مفیدترین غذای قلب و مغز انسان هاست.

اکسیژن زندگی و آب حیات جامعه بشری است.

کلمه «لا اله الا الله» دژ امن الهی در برابر هجوم شیاطین و سلاطین است.

چتر ایمنی خدا بر سر جوامع بشری است.

در جهان جهل و جور و فریب و در برابر نگهبانان زر و زور و تزویر، فرعون و قارون و بلعم، تنها یک قلعه امن و استوار وجود دارد و آن برج بلند و پولادین توحید است.

تلاش امام رضا (علیه السلام) در گسترش اندیشه توحیدی و آموزشی محتوای« لا اله الا الله » به افراد و امت اسلامی و تربیت جامعه ای خدامحور، در صدر تمام تلاش های آن بزرگوار است:

سیره قرآنی امام رضا (علیه السلام) تلاش های تفسیری امام رضا (علیه السلام) سیره امام هشتم در زمینه دعا و نیایش، آموزه های رضوی در باب دعا، استغفار، تسبیح و یاد خدا، تحمید و تهلیل و تکبیر، اقدامات شب زنده داری و تهجد امام، نیایش های صبح و شام و نماز و تعقیبات نماز و ادعیه امام رضا (علیه السلام) در ماه رجب و شعبان و رمضان و به ویژه دعای عمیق سحرهای ماه رمضان ( اللهم انی اسئلک من بهائک و کل بهائک بهی ) یکی از بهترین میراث فرهنگی حضرت (علیه السلام) در باب توحید است.

این دعا را امام رضا (علیه السلام) برای ایوب بن یقطین نوشته و فرموده است این دعای امام محمد باقر (علیه السلام) است.[۱]

 گاه امام رضا (علیه السلام) شیوه کرنش و سجود در برابر خداوند را به یاران آموزش می دهد و در نامهای به سلیمان بن حفص مروزی نوشته اند.

در سجده شکر صد بار بگو: شکراً شکراً و اگر خواستی صدر بار چنین بگو : عفواً، عفواً.[۲]

امام هشتم حضرت علی بن موسی (علیه السلام) از پدرانش از رسول گرامی نقل کرده است.

که آن بزرگوار فرمود : من انعم الله تعالی علیه نعمه فلیحمد الله تعالی.

و من استبطأ [ علیه ] الرزق فلیستغفر الله، و من حزنه امرفلیقل : لا حول و لا قوه الاّ باالله. [۳]

هر کس خداوند به او نعمتی میدهد باید او را حمد و ستایش کند، هر کس جریان روزی بر او کند می شود باید از خداوند آمرزش بخواهد و هر کس گرفتار اندوهی می شود، جمله ی « لا حول ولا قوه الا بالله» را بگوید.

در اندیشه رضوی نعمت و قدرت از آن خدا و در دست اوست و اگر انسان گرفتار فقر می شود و یا از مشکلات اینده بیم دارد، باید به خود و دیگران یادآور شود، که هیچ تغییر و عامل حرکت و سکونی و هیچ انرژی حرکت آفرین و کنترل کننده ای جز به کمک خداوند متعال وجود ندارد.

 حضرت رضا (علیه السلام) از پدر بزرگوار و اجداد گرامیش از رسول گرامی نقل کرده است که فرمود:

انّ لا اله الاّ الله کلمه عظیمه کریمه علی الله عزوجل.

من قالها مخلصاً استوجب الجنه و من قالها کاذباً عصمت ماله و دمه و کان مصیره الی النار.[۴]

کلمه توحید سخنی بزرگ و در پیشگاه خداوند، گرانبهاست.

هر کس صادقانه و از روی اخلاص آن را بگوید.

شایسته بهشت می شود و هر کس بدون پذیرش قلبی و به دروغ آن را به زبان آورد، جان و مالش در امان است ولی سرانجامش در آتش خواهد بود.

امام و فرهنگ امامت

امامت تداوم بخش مسئولیت های پیامبران و ضامن اجرای اهداف بلند ایشان است.

نخستین و بهترین وظیفه پیامبران برقراری رابطه عقلی، قلبی و عملی بین خدا و خلق خداست.

تحکیم معرفت الهی، تقویت عشق ربوبی، و هماهنگ سازی رفتار انسان با اهداف الهی، رسالت بزرگ پیامبران خداست.

در میدان عمل، تا انسان از سلطه طاغوت ها آزاد نشود توحید تحقق نمی یابد و انسان توان عبادت و اطاعت خداوند ندارد.

و من یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله فقد استمسک بالعروه الوثقی لاانفصام لها والله سمیع علیم.[۵]

شعار « لااله الاّ الله » بهترین شعار پیامبران و شرط نخست اسلام و مسلمانی است.

شعار « محمد رسول الله » پیش شرط عینیت بخشی به فرمان خدا در زندگی فردی و اجتماعی است.

همانگونه که در عصر خاتمیت قلب محمد(ص) و علی (علیه السلام) آینه اراده الهی و زبان این دو ترجمان وحی آسمانی است.

توحید و نبوت جز با پذیرش امامت مقدور نیست و اهداف رسالت جز با تعیین امام و امامت عملی نمی شود.

نه معرفت خداوند بی تعلیم رسالت مقدور است و نه اطاعت خدا و پیوند قلبی و عاطفی و عملی با او بدون رهبری آسمانی و اطاعت از خلفای رسول خدا ممکن است.

و از اینجاست که امامت و رهبری اسلامی، جایگاهی آسمانی است نه زمینی، مدیریت علمی و فقهی و فنّی و هنری نیست.

مدیریت قرآنی است، هم علم است، هم ایمان، هم فقه است هم اخلاق، هم قدرت روحی است.

هم محبوبیت اجتماعی، هم پیوند با خالق است و هم دلسوزی برای مخلوق، هم علم قرآنی است، هم شناخت انسان.

سخن از دموکراسی و اریستوکراسی و انتخابات مستقیم و غیر مستقیم نیست.

رهبری شایسته توسط فقیهان عادل و آگاه کشف می شود.

نصب نمیگردد.

ولی فقیه منصوب خبرگان نیست، توسط فقهای عادل و آگاه و امین مردم شناخته و معرفی می گردد.

سخن از انتخاب اعیان و اشراف و یا « مردم سالاری » نیست.

سالار و سردار زمین و زمان خداست و در اندیشه شیعه، رهبر کسی است که از همه به خدا نزدیک تر است و راه تشخیص آن موازین قرآن و سنت و فقهای عادل و آگاه به زمان هستند.

امام رضا (علیه السلام) و ایران

امام یادگار پیغمبر و پاره تن آن بزرگوار و پناه بشریت مظلوم و ملجاء و ملاذ انسان ها است پیوند مردم ایران با امام هشتم (علیه السلام)، نماد ارتباط امت و امامت و عقیده شیعه نسبت به مسأله رهبری است.

الطاف و برکات پیامبر اعظم۹ توسط این یادگار محمد (ص) و علی (علیه السلام) در این سرزمین جاری است.

این بزرگوار، در اخلاق و رفتار و دانش و رحمت و برگات، جلوه ای از حبیب خدا و پرتوی از« رحمه للعالمین » است که در افق تابناک خراسان می درخشد.

برکات دنیوی، علمی و معنوی و برآوردن حوائج کوچک و بزرگ میلیونها زائر دور و نزدیک در طول قرن ها سبب شده که مرقد و بارگاه این امام رئوف، همیشه و در تمام ساعات، کانون اجتماع و عشق و راز و نیاز مردم و نقطه امید محرومترین گروه های اجتماعی باشد، در باور مردم ما ثامن الحجج (علیه السلام) پناه همه مردان و زنان و مردمان نیازمند و حتی ضامن آهو در بند است.

میلیون ها گرفتار و غمزده و رنج دیده از سختی های زمین و زمان به سرزمین مقدس خراسان و مشهد الرضا (علیه السلام) میگریزند، و آزاد از هر گونه غم واندوه به خانه و زندگی خویش باز میگردند.

از روزی که سحاب رحمت رضوی از آفاق مدینه تا مرو دامن گسترد، باران دانش و سخاوت مشرق زمین را صفایی دیگر داد و درخت پاک آزادی و رهایی از سلطه طاغوت ها در جای، جای میهن اسلامی سر برآورد.

برآوردن حوائج کوچک و بزرگ مردم و تأمین آب ونان وعزّت و آبرو و توفیق خدمت و قبولی توبه و دریافت برگ آزادی از آتش و کارت عبور از صراط و ورود به بهشت، همه و همه، نمونه های فراوان الطاف رضوی است.

قطره های ریز و درشت باران رحمت و رأفت رضوی (علیه السلام) است که بر سر عارف و عامی می بارد.

توحید و ولایت دو چشمه آسمانی است که امام هشتم در مسیر مدینه تا مرو جاری ساخت.

هنوز هم این چشمه های پر برکت، زمین خشکیده را حیات می بخشد، گیاهان پژمرده را طراوت می دهد، و غبار غم از چهره تشنگان می شوید.

چرا ویژنامه رضوی

همراهان « فرهنگ کوثر» بخوبی می دانند که این نشریه از بدو میلاد به معرفت و محبت عترت پیامبر می اندیشد و غبار نعلین قنبر و گرد مقنعه فضّه را با طلای سرخ دیگران سودا نمی کند توان محدود و امکانات موجود خویش را به پژوهش و نگارش در آستان قدسی چهارده معصوم و یاران و فرزندان آنان اختصاص داده است و هم اکنون که نهمین سال میلاد خویش را می گذراند، سر به آسمان می ساید که جز از اهل بیت پیامبر(ص) سخن نگفته و قلم را به صاحبان زر و زور نفروخته و به مداحی این و آن نپرداخته است.

« فرهنگ کوثر» هر چه دارد، از فیض گل روی محمد و آل محمد دارد و هر چه می خواهد در آستان قدسی این خاندان: می-جوید، آب زلال کوثر از چشمه والای اهل بیت است.

این نشریه به سقایت فرهنگی فرزندان امت اسلامی می اندیشد و این ویژه نامه که (علیه السلام) پیمانه از زلال« فرهنگ کوثر» است که همزمان با ماه پر برکت رمضان ۱۴۲(علیه السلام) ﻫ. ق در اختیار تشنگان فرهنگ عترت (علیه السلام) قرار می گیرد.

تا کنون ویژنامه های غدیر، فاطمی۳، علوی (علیه السلام)، حسنی (علیه السلام)، حسینی (علیه السلام)، سجادی (علیه السلام)، باقری (علیه السلام)، صادقی (علیه السلام)، و دو ویژه نامه نبوی(ص)، و ویژه نامه امام جوا د(علیه السلام) و امام عسکری (علیه السلام) در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.

تدوین ویژه نامه رضوی (علیه السلام) و امام هادی (علیه السلام) و حضرت مهدی (علیه السلام) از سلسله ویژه نامه های فرهنگ کوثر آرزویی بود که در جان همکاران این نشریه می تپید.

خدای را شکر که در آستانه ماه پر برکت رمضان ( ۱۴۲(علیه السلام) ﻫ. ق ) « ویژه نامه رضوی» به عنوان هدیه ای کوچک از دیار خواهر به محضر مقدّس برادر گرامی حضرت معصومه ۳ خورشید پر فروغ دو عالم، حضرت علی بن موسی الرّضا تقدیم می شود.

دست اندرکاران فصلنامه خوشحال اند که نشر این شماره با تحوّلی فرخنده در آستان مقدس حضرت معصومه (س) همراه است و امیدی تازه به ارتقای خدمات فرهنگی پدید آمده است.

این امیدواری مولود تشکیل معاونت فرهنگی در این بارگاه قدسی است.

با انتصاب و حضور سید بزرگوار و دانشور مخلص و پرتلاش سید عباس لاجوردی دام عزه العالی از سوی مقام محترم تولیت، انتظار می رود، در کم و کیف فعالیتهای فرهنگی تحولی مثبت و گسترده پدید اید و آستانه مقدسه حضرت معصومه ۳ جایگاه خویش را در احیای امر اهل بیت (علیه السلام) و پاسداری از فرهنگ ایشان بازیابد.

همکاران « فرهنگ کوثر» حضور این چهره ولائی و فرهنگی را در جمع خدمتگزاران این بارگاه قدسی گرامی می-دارند و از تلاش های مخلصانه برادر گرامی جناب آقای غلامعلی عباسی که نهال فرهنگی آستانه را به درختی تناور تبدیل کردند، صمیمانه تشکر می کنند.

و امیدواریم پایه های فرهنگ قرآن و عترت ۸ استوارتر و زائرانش روز به روز فزون تر گردند.

ان شاء الله

و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل، ربنا تقبل منا انک انت السمیع العلیم.[۶]

ربّنا و اجعلنا مسلمین لک و من ذرینتا امه مسلمه لک و أرنا مناسکنا وتب علینا انک انت التوّاب الرحیم.[۷]

پی نوشت ها

۱. مسند الامام رضا (ع)، ج۲، ص ۱۵
۲. من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۶.
۳. عیون اخبار امام رضا، ج ۲، ص ۴۶
۴. التوحید، ص ۲۳.
۵. سوره بقره، ایه ۲۵۶
۶. سوره بقره، ایه ۱۲(علیه السلام)
۷. سوره بقره، ایه ۱۲۸

منبع :محمود مهدی پور؛ فرهنگ کوثر؛ پاییز ۱۳۸۵؛ شماره ۶۷؛ صفحه ۲