چگونه می‌تواند حضرت ابراهیم (علیه السلام) مسلمان باشد؟

شبهه

چرا قرآن می گوید ابراهیم (علیه السلام) یهودی و مسیحی نبوده است بلکه مسلمان بوده است با این که هر سه این دین ها بعد از حضرت ابراهیم (علیه السلام) آمده است ؟

پاسخ شبهه

در اخبار اسلامی آمده است که دانشمندان یهود و مسیحی های نجران نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره حضرت ابراهیم (علیه السلام) به گفتگو و نزاع برخاستند یهودی ها گفتند: ابراهیم یهودی بوده است مسیحی ها می گفتند: او فقط مسیحی بوده است و هر کدام مدعی بودند که ایشان از ماست تا امتیاز بزرگی برای خود ثابت کنند زیرا ابراهیم (علیه السلام) پیامبر بزرگ خدا در میان ادیان به عظمت شناخته می شد و به این خاطر آیات ۶۸ ـ ۶۵ سوره آل عمران نازل شد و در واقع با این آیات بیان می کند که چگونه می شود پیامبر پیشین یعنی حضرت ابراهیم (علیه السلام) پیرو آئین های بعد از خود می باشد؟ بنابراین قرآن به یهودی و مسیحی می گوید چرا درباره چیزی که آگاهی به آن ندارید بحث و گفتگو می کنید.(۱)

افزون بر این خدا ابراهیم را از این دو نام تنزیه می کند. زیرا این دو صفت مذموم است که قرآن و اجماع بر آن دلالت دارد بلکه حتی موسی هم یهودی نبود و عیسی هم نصرانی نبود و دین واقعی در نزد خداوند اسلامست. و یهودیت ملتی هستند که از شرع موسی منحرف شدهاند و ملت نصرانیت هم از شرع عیسی انحراف جستهاند.(۲)

در اینجا همان‌گونه که درسوال هم مطرح شده ممکن است گفته شود: اگر ابراهیم را نتوانیم پیرو آئین موسی (علیه السلام) و مسیح (علیه السلام) معرفی کنیم به طریق اولی نمیتوانیم او را مسلمان بدانیم، زیرا او هزاران سال قبل از ظهور اسلام و پیغمبر اکرم ص بوده است؟ پس چرا قرآن او را به عنوان مسلم معرفی کرده است؟

پاسخ این سؤال اینست که «مسلم» در اصطلاح قرآن به معنای خصوص پیروان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیست بلکه اسلام به معنی وسیع کلمه، همان تسلیم در برابر فرمان حق و توحید کامل و خالی از هر گونه شرک و بت پرستی است، که ابراهیم (علیه السلام) پرچمدار آن بود. پس روشن شد که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با این آیات نمی خواسته بگوید که حضرت ابراهیم (علیه السلام) از پیروان دین اسلام است.(۳)

بنا بر آنچه گفته شد معلوم شد که ابراهیم پیرو هیچ یک از این آئینها نبوده، تنها چیزی که در اینجا باقی میماند این است که چه کسانی میتوانند رابطه و پیوند خود را با مکتب ابراهیم (علیه السلام) – به عنوان یک سند افتخار- اثبات کنند، قرآن در آخر آیه به این معنی پرداخته و میگوید: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِی وَ الَّذِینَ آمَنُوا(۴). «سزاوارترین مردم به ابراهیم آنهایی هستند که از او پیروی کردند و آنها این پیامبر (پیامبر اسلام) و کسانی که به او ایمان آوردهاند میباشند»

پی نوشت:

۱. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، ناشر دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهلم، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص: ۶۰۴.
۲. ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص: ۱۱۶.
۳. تفسیر نمونه، تهران، ج۲، ص۶۰۸ـ۶۰۳.
۴. تفسیر نمونه، ج۲، ص: ۶۰۷.

منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات حوزه