تخریب کعبه با منجنیق توسط یزید بن معاویه

تخریب کعبه توسط یزید با منجنیق در سال ۶۴ هجری ا خانه کعبه را با منجنیق در سال ۶۴ هجری به دستور یزید خراب کردند. این فاجعه یازده روز از قبل از هلاکت یزید به وقوع پیوست. در تقویم های شیعی مصادف با سوزاندن کعبه با منجنیق. در سال ۶۴ هجری به دستور یزید خانه کعبه را با منجنیق خراب کردند. این فاجعه یازده روز از قبل از هلاکت یزید به وقوع پیوست.

حصین بن نمیر، یکى از سران امویان از قبیله “کنده” و از «بنی تمیم» بود که از جنایت و شقاوت هیچ کوتاهی نکرد. وی همواره با آل على دشمنى داشت. او در جنگ صفین، در سپاه معاویه بود. در زمان خلافت یزید هم بر عده اى از سپاه، فرماندهى داشت.

پدرش، “تمیم بن اسامه بن زبیر بن ورید تمیمی” همان کسی است که وقتی امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمود: «سلونی قبل ان تفقدونی»(۱)؛ از من هر چه می‌خواهید بپرسید قبل از این که در میان شما نباشم، پرسید تعداد موهای سر من چقدر است؟(۲) البته حضرت فرمودند: به خدا قسم می دانم، ولیکن کجاست برهان آن! یعنی از کجا بر تو معلوم کنم که عددش همانست که من می گویم.

حصین از دلاوران و شجاعان عرب نیز بود و همیشه با آل البیت (علیهم ‌السلام) دشمنی داشت و از مخالفان سرسخت شیعه بود.

بعضی از اقدامات جنایتکارانه “حصین بن نمیر”

وی در دوران قیام حضرت مسلم بن عقیل در کوفه، رئیس پلیس ابن زیاد بود و ماموریت داشت براى یافتن و دستگیرى مسلم، خانه هاى کوفیان را تفتیش کند. او همان کسی بود که قیس بن مسهر، فرستاده امام حسین (علیه السلام) را دستگیر کرد و نزد ابن زیاد فرستاد و قیس به شهادت رسید.

او پس از شهادت حبیب بن مظاهر، سر مقدس او را در کوفه بر گردن اسب خویش آویخته بود تا به آن افتخار کند. به نقلى، بعدها پسر حبیب(قاسم) کمین کرد و او را کشت.

برخى هم قتل این جنایتکار را به دست یاران مختار ثقفى در سال ۶۶ در نهضت خروج مختار، در نزدیکی‌هاى موصل نوشته اند. او همان کسی است که هنگامى که عبدالله زبیر در مکه بر ضد یزید سر به مخالفت برداشته بود، بر کوه ابوقبیس منجیق نهاد و کعبه را هدف قرار داد.

وی با سلیمان بن صرد و توابین جنگید.در دوران حکومت یزید، به دستور او در حمله و محاصره مدینه شرکت داشت و در سرکوبى نهضت توابین حضور داشت و سه سال بعد(در سال ۶۷ هجرى) به دست ابراهیم بن اشتر کشته شد.(۳) در حادثه عاشورا، از فرماندهان گروه تیرانداز بود که به سپاه امام حسین (علیه السلام) حمله کردند.

او پس از شهادت حبیب بن مظاهر، سر مقدس او را در کوفه بر گردن اسب خویش آویخته بود تا به آن افتخار کند. به نقلى، بعدها پسر حبیب(قاسم) کمین کرد و او را کشت. برخى هم قتل این جنایتکار را به دست یاران مختار ثقفى در سال ۶۶ در نهضت خروج مختار، در نزدیکی هاى موصل نوشته اند.(۴)

حمله به کعبه

واقعه حمله به شهر مقدس مکه به دستور یزید بن معاویه از مسلمات تاریخی است که مورخان معروف اهل تسنن از جمله طبری در تاریخ خود و ابن اثیر در کتاب الکامل آن را نقل کرده‌اند. در مورد دلیل این حمله در تاریخ می‌خوانیم که:

پس از واقعه عاشورا، قیام های متعددی در نقاط مختلف دنیای اسلام علیه حکومت بنی امیه و به خصوص یزید بن معاویه صورت گرفت. بعضی از این قیام ها به انگیزه خونخواهی از امام حسین (علیه السلام) و یارانش صورت گرفت، و بعضی نیز اهداف دیگری را دنبال می کرد. یکی از این قیام ها، قیام مردم مدینه بود.

جنگ میان سپاه حصین بن نمیر و یاران عبدالله بن زبیر ابتدا در بیرون شهر مکه انجام شد. پس از کشته شدن تعداد زیادی از افراد عبدالله بن زبیر وی به داخل شهر مکه پناهنده شد.

سپاه حصین بن نمیر بیش از دو ماه، شهر مکه را به محاصره خود در آوردند و در طی همین مدت بود که خانه کعبه را با منجنیق، سنگ زدند و در خانه خدا آتش افروختند. یزید برای مقابله با این قیام سپاهی به فرماندهی مسلم بن عقبه به سوی این شهر فراهم کرد. این سپاه در طی سه روز چنان قتل و غارت و جنایاتی در مدینه مرتکب شد که بیان از گفتن آن عاجز است.

سرکوبی قیام مردم مدینه، در ذی حجه سال ۶۳ هـ.ق رخ داد. در همان ایام عبدالله بن زبیر نیز که در مکه سکونت داشت، اعلام مخالفت با یزید کرد و مردم مکه و حجاز را به اطاعت از خود دعوت کرد.

یزید که اطلاع یافته بود عبدالله بن زبیر طرفداران فراوانی پیدا کرده است، برای مقابله با قیام او به مسلم بن عقبه دستور داد پس از فرونشاندن قیام مردم مدینه با سپاه خود عازم مکه شود و قیام ابن زبیر را نیز سرکوب کند.

مسلم بن عقبه در اواخر سال ۶۳ هـ.ق رهسپار مکه شد. وی در بین راه درگذشت و به دستور یزید، حصین بن نمیر جانشین وی شد.

جنگ میان سپاه حصین بن نمیر و یاران عبدالله بن زبیر ابتدا در بیرون شهر مکه انجام شد. پس از کشته شدن تعداد زیادی از افراد عبدالله بن زبیر وی به داخل شهر مکه پناهنده شد. سپاه حصین بن نمیر بیش از دو ماه، شهر مکه را به محاصره خود در آوردند و در طی همین مدت بود که خانه کعبه را با منجنیق، سنگ زدند و در خانه خدا آتش افروختند.

سرانجام در اوایل ماه ربیع الثانی سال ۶۴ هـ.ق با رسیدن خبر مرگ یزید به گوش حصین بن نمیر و یارانش، آنها به محاصره شهر مکه خاتمه دادند.(۵)

پی نوشت ها

۱- مروج الذهب، ج۳، ص ۷۱؛
۲- سفینه البحار، ج۱، ص ۲۸۱؛
۳- دائره المعارف الاسلامیه، ج ۷، ص ۴۵۸ .
۴- مروج الذهب،ج ۳،ص ۹۷؛
۵- برای مطالعه بیشتر درباره این رویداد می توانید به منابع ذیل مراجعه فرمائید: تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج ۷ صص ۳۱۲۱-۳۱۱۷؛ کامل ابن اثیر، ترجمه عباس خلیلی، ج ۳، صص ۲۶۰-۲۵۸؛ تاریخ سیاسی اسلام ،حسن ابراهیم حسن، ترجمه ابوالقاسم پاینده، صص ۳۵۴-۳۵۲؛