محمد حسین مصباح موسوى (ره)

ولادت

آیت الله حاج سید محمد حسین مصباح موسوى (ره) در روز تاسوعاى سال ۱۳۴۵هـ.ق در بیت علم و تقوا و سیادت دیده به جهان گشود.

خاندان

والد محترم ایشان مرحوم آیت الله حاج سید اسدالله مصباح موسوى مؤسس بیت مصباح در مشهد مقدس از وجوه علماى معروف به زهد وتقواى خراسان و مورد وثوق و اعتماد مراجع تقلید وقت مانند حضرات آیات عظام سید اسماعیل صدر و میرزا محمد تقى شیرازى و سید محمد کاظم طباطبائى یزدى و سید ابوالحسن اصفهانى بود و از ایشان داراى وکالت بودند. پس از رحلت ایشان به سال ۱۳۶۲ هـ.ق فرزند ارشد ایشان مرحوم آیت الله حاج سید مرتضى مصباح موسوى جانشین ایشان گشته و همچنان مورد اعتماد مراجع تقلید آن زمان یعنى آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانى و سید حسین بروجردى اعلى الله مقامهما بود. پس از رحلت مرحوم حاج سید مرتضى مصباح به سال ۱۳۷۲ هـ.ق اخوى ایشان یعنى مرحوم آیت الله حاج سید محمد حسین مصباح موسوى عهده دار نمایندگى مرجع عالیقدر شیعه آیت الله بروجردى گردید.

تحصیلات

آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) در حوزه هاى علمیه مشهد و قم علوم متداول دینى را نزد اساتید بزرگى فرا گرفت. ادبیات را نزد مرحوم ادیب ثانى (شیخ محمد تقى ادیب نیشابوری) فرا گرفت. مقدار زیادى از سطوح عالیه را نزد مرحوم آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینى آموخت .همچنین این استاد بزرگ حوزه علمیه مشهد ـ یک درس خارج خصوصى براى ایشان و مرحوم آیت الله سید محمد باقر حجّت طباطبائى (رحمه الله علیه) مقرّر کردند. از دیگر اساتید آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) مى توان به مرحوم آیت الله العظمى حاج سید هادى میلانى (رحمه الله علیه) اشاره کرد.

تدریس

معظم له در مسجد فیل اقامه نماز جماعت مى کرد و در همان مکان به تدریس سطوح عالیه و تفسیر قرآن کریم مى پرداختند و عده زیادى از طلاب و فضلاى حوزه علمیه مشهد در این درسها و بحثها شرکت مى کردند. مدّتى هم در مدرسه میرزا جعفر به تدریس اشتغال داشتند.

نیم قرن معتمد مراجع شیعه

بعد از رحلت مرحوم آیت الله العظمى بروجردى در شوال سال ۱۳۸۰ هـ.ق مطابق با فروردین ۱۳۴۰ شمسی، ایشان مقلدین آن مرحوم را به مرجع عالیقدر شیعه مرحوم آیت الله العظمى شاهرودى (رحمه الله علیه) ارجاع دادند. با ارجاع ایشان اکثر مردم متدین خراسان و حتى گیلان و مازندران به تقلید مرحوم آیت الله شاهرودى در آمدند و ایشان به عنوان وکیل تام الاختیار آیت الله شاهرودى به خدمات خود ادامه دادند. با ارتحال مرحوم آیت الله شاهرودی، مقلدین ایشان به توصیه مرحوم آیت الله مصباح به آیت الله العظمى سید ابوالقاسم موسوى خوئى رجوع نمودند. در ایام نسبتاً طولانى نمایندگى مرحوم آیت الله العظمى خوئى به وسیله ایشان خدمات حوزه اى و اجتماعى ایشان به حد چشمگیرى بسط و گسترش یافت و اعتماد روز افزون آن مرجع بزرگ به ایشان، برکات اجتماعى بسیارى را موجب گردید. با ضایعه رحلت مرحوم آیت الله العظمى خوئى در سال ۱۴۱۳ هـ.ق، مرحوم آیت الله مصباح مقلدین ایشان را به مرجع و الا مقام تشیع مرحوم آیت الله العظمى سید محمد روحانى (رحمه الله علیه) ارجاع دادند و خدمات متنوع حوزوى و اجتماعى خود را با نمایندگى و وکالت تام الاختیار ایشان ادامه دادند. با ارتحال مرحوم آیت الله العظمى روحانى در سال ۱۴۱۸ هـ.ق ایشان با ارجاع مقلّدان آن مرحوم به مرجع اعلاى عالم تشیع حضرت آیت الله العظمى سیستانى ـ مدّ ظله العالى ـ به عنوان وکیل معظم له همچون گذشته در سنگر حوزه و اجتماع به خدمات رسانى ادامه و پاسخگوى مراجعات مردم شدند.

اجازات و وکالات مراجع معظم تقلید

مرحوم آیت الله مصباح موسوى (رحمه الله علیه) از عده زیادى از مراجع عظیم الشأن جهان تشیع داراى اجازه و وکالت بودند که به ترتیب تاریخ وکالتنامه عبارتند از ۱ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید حسین طباطبائى بروجردى (قدس سره). ۲ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید محمود حسینى شاهرودى (قدس سره). ۳ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید عبدالله شیرازى (قدس سره). ۴ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید عبدالهادى شیرازى (قدس سره). ۵ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید محسن طباطبائى حکیم (قدس سره). ۶ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید ابوالقاسم موسوى خوئى (قدس سره). ۷ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید احمد خوانسارى (قدس سره). ۸ـ مرحوم ایت الله العظمى حاج سید محمد رضا گلپایگانى (قدس سره). ۹ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید روح الله موسوى خمینى (قدس سره). ۱۰ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید محمد کاظم شریعتمدارى (قدس سره). ۱۱ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید محمد حسینى روحانى (قدس سره). ۱۲ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سیدعبدالاعلى سبزوارى (قدس سره). ۱۳ـ حضرت آیت الله العظمى حاج سید على حسینى سیستانى ـ مدظله ـ. ۱۴ـ مرحوم آیت الله العظمى حاج سید محمد شیرازى (قدس سره). ۱۵ـ مرحوم آیت الله العظمى شهید میرزا على غروى تبریزى (قدس سره). ۱۶ـ حضرت آیت الله العظمى حاج سید سعید طباطبائى حکیم ـ مدظله ـ. ۱۷ـ حضرت ایت الله العظمى حاج سید محمد صادق روحانى ـ مد ظله ـ.

تحول در حوزه علمیه مشهد

مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) اهمیت ویژه اى براى پرورش طلاب فاضل قائل بودند. بى نظمى هاى درسى را در حوزه نمى پذیرفتند و از اینکه عده اى از طلاب نمى توانند آن گونه که شایسته شأن یک روحانى است از وقت خود بهره ببرند نگران بودند. بر این اساس تصمیم بر برپایى امتحانات در سطوح مختلف دروس حوزه گرفتند. در همین راستا طلّاب را در گروههاى متعدّد تقسیم، سرپرستى هر گروه را به استادى فرزانه واگذار کردند و در پایان هر ماه نیز آزمونى علمى به عمل مى آمد. البته در دوران زعامت فقیه بزرگ اهل بیت (علیهم السلام) مرحوم آیت الله العظمى میلانى (رحمه الله علیه) تلاش زیادى در این امر مهم انجام شد و معظم له عنایت فراوانى به نظام آزمونى در حوزه داشتند.

تأسیس شهریه عمومى در حوزه علمیه مشهد

همواره حوزه علمیه مشهد فاقد شهریه منظم بود و امور معیشتى طلاب با استفاده از موقوفات مدارس و نیز عنایت بعضى از اساتید و مراجع شهر که در حد توان خویش رسیدگیهائى در این امر داشتند، اداره مى شد و صورت منظمى نداشت. فقر و محرومیت در میان طلاب و فضلاء و حتّى کثیرى از اساتید حوزه امرى شایع بود. مرحوم آیت الله مصباح با توصیه استادشان مرحوم آیت الله آقاى حاج شیخ هاشم قزوینى (رحمه الله علیه) و با تدبیر خاص خویش، توجّه مرحوم آیت الله العظمى بروجردى را به این مشکل جلب و بدین ترتیب شهریه عمومى حوزه علمیه مشهد برقرار گردید.

ویژگى هاى معنوى و اخلاق

الف مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) به مسأله عبادت اهمیت بسیار مى داد، بطورى که کسب علم را بدون توجّه به اعمال عبادى ناقص مى دانست لذا به نماز شب و تهجّد توجّهى خاص داشت . ب مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) سالیان درازى بود که از وجوهات براى خود و فرزندانشان مصرف نمى کردند ودر قسمتى از وصیت نامه چنین نگاشته اند با اینکه مرجع وجوهات بودم ولى نخواستم از وجوهات براى آها “فرزندانم” ذخیره کنم، خداوند متعال بهترین کفیل است. ج ایشان از همان اوائل تصدّى توجه زیادى به رسیدگى به امر فقرا، ضعفا و ایتام داشت و در طول زندگى پربار خود برنامه ریزى وسیعى براى این مهم ترتیب داد بصورتى که بیت ایشان همیشه مرکز اصلى مراجعه اقشار محروم جامعه بود. اهتمام ایشان در طول نیم قرن در امر رسیدگى به امور طلاب و فضلاء و اساتید حوزه، تشویق طلاب ساعی، رسیدگى به مدارس علمیه و تأمین نیازهاى آنها زبانزد خاصّ و عام است. افراد بسیارى در نیمه هاى شب ایشان را عبا بر سر در زمستانهاى سرد مشهد در مدارس و بر در حجرات طلاب در حال رسیدگى به امور آنان مشاهده کرده اند.

خدمات خاص و منحصر به فرد

الف ـ از آنجایى که خدمت به عالمان شیعه به هر طریق ممکن با وجود مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) آمیخته بود، ایشان در امر خدمت هم داراى نوآوریهایى مخصوص به خود بودند. یکى از خدمات جالب ایشان این بود که عالمان و بزرگانى که نیازمند پرستارى بودند و احیاناً بیمارى آنها حضور در محل خاصى را مى طلبید، قسمتى از بیمارستان امام هادى (علیه السلام) را به این مهم اختصاص داده بودند و کلیه امکانات رفاهى اعم از پرستاران کار آزموده و … را متناسب با شأن روحانى ایشان فراهم آورده بودند. از جمله بزرگانى که به نحوى شایسته به آنها رسیدگى گردید مى توان از ۱ـ مرحوم آیت الله سید محمد باقر حجّت طباطبائى ـ قدس سره ـ به مدّت بیش از دو سال. ۲ـ مرحوم آیت الله حاج سید ابراهیم علم الهدى (رحمه الله علیه) از برجسته ترین شاگردان مرحوم آیت الله میلانى (رحمه الله علیه). ۳ـ مرحوم ایت الله حاج شیخ عبدالنبى کجورى (رحمه الله علیه). ۴ـ مرحوم آیت الله حاج سید ابراهیم حجازى (رحمه الله علیه) را نام برد. ب ـ از دیگر خدمات شایان ذکر ایشان مى توان به جریان پناهنده شدن عدّه زیادى از علما و اهل علم حوزه علمیه قم و بعضى از بلاد دیگر در ایام بمبارانهاى رژیم بعث عراق در زمان جنگ به جوار حضرت على بن موسى الرضا (علیه السلام) اشاره کرد که در این هنگام مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) تعداد زیادى از مسافرخانه ها، خانه هاى شخصى و مکانهاى مناسبى را اجاره کردند و در اختیار این افراد قرار دادند. و از هر گونه خدمات نقدى و جنسى به آنان دریغ نفرمودند. ج ـ دیگر از خدمات آن مرحوم مى توان به تأسیس و راه اندازى صدها مسجد و حمام و حسینیه در شهرها و روستاهاى استان پهناور خراسان اشاره کرد. د ـ از موارد خدمات خاص و مهم ایشان تأسیس مرکز کمک رسانى به شیعیان آواره عراق بود. این مرکز در دوران مرجعیت و زعامت مرجع فقید شیعه مرحوم آیت الله العظمى خوئى ـ قدس سره ـ و پس از ورود هزاران شیعه آواره عراقى به جنوب ایران توسط بیت مرحوم آیت الله مصباح در مدرسه مرحوم آیت الله نبوى در دزفول تأسیس شد که جمعیتى در حدود ۵۰۰۰ خانواده شیعه عراقى تحت پوشش این مرکز قرار گرفتند.

مراکز و مؤسسات تابعه بیت آیت الله مصباح موسوى (رحمه الله علیه)

در طول زندگانى پر برکت معظم له مراکز و مؤسساتى در جهت خدمات فرهنگی، دینی، اجتماعی، رفاهى و درمانى توسط بیت ایشان تأسیس گردید که با توجّه به شدّت اخلاص ایشان غالب این مراکز فاقد اعلان و تابلو بود. الف ـ مجتمع خیریه حضرت امام هادى (علیه السلام) ساختمان مرکزى این مجتمع شامل مراکز زیر مى باشد ۱ ـ حسینیه بر طبق نظر واقف، در دهه نخست محرم همه ساله مجلس عزاى حضرت امام حسین (علیه السلام) و اطعام مؤمنین در این محل برگزار مى گردد. در غیر ایام خاص، از حسینیه جهت برگزارى امتحانات و پرداخت شهریه و … استفاده مى شود. ۲ ـ کتابخانه کتابخانه امام هادى (علیه السلام) با حدود ۲۵۰۰۰ جلد کتاب چاپى و خطى به منظور استفاده عموم محقّقین آماده گردیده است. و فعلاً مدّتى است که این کتابها به مدرسه عالى ثامن (دار الفقاهه) به لحاظ استفاده بیشتر محقّقین و فضلاى این مرکز منتقل شده است. بخش امانى کتابخانه به گونه اى فعال پاسخگوى نیاز علاقمندان است. تا کنون از سوى کتابخانه دو کتاب انتشار یافته است ۱ ـ نهج الایمان ، اثر ابن جبر دانشمندان قرن هفتم، بر اساس نسخه نفیس و منحصر به فرد موجود در بخش نسخ خطّى کتابخانه. ۲ ـ فهرست نسخه هاى خطى کتابخانه امام هادى (علیه السلام) که به معرفى نسخه هاى خطّى کتابخانه مى پردازد. این هر دو اثر به همّت علامه عالیقدر، محقّق وارسته جناب حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد حسینى اشکورى – دامت توفیقاته – فراهم آمده است. ۳ ـ زائر سراى ویژه علماى سایر بلاد تعدادى آپارتمان مجّهز آماده پذیرایى از علماى سایر شهرها است که به علّت محدودیتهایى با هماهنگیهاى قبلى در اختیار آن بزرگواران قرار مى گیرد. ۴ ـ مطبخ بزرگ خیریه آشپزخانه بزرگ و مجهّز این مجتمع به منظور طبخ و توزیع غذاى گرم جهت ایتام و فقرا در طول سال، خصوصاً ماه مبارک رمضان (از محل خیرات و صدقات و احیاناً کفّارات) فعالیتى مستمر دارد. ۵ ـ بیمارستان و زایشگاه تخصّصى زنان این بیمارستان مخصوص بانوان بوده و با حضور پرسنلى که تمامى آنها از خانمها مى باشند در بخشهاى گوناگون مشغول خدمت به بیماران مى باشند. با این بیمارستان حدود ۵۰ پزشک عمومى و متخصّص در بخشهاى گوناگون همکارى دارند. ۶ ـ درمانگاه عمومی شامل بخشهاى تخصّصى قلب، اکوکاردیو گرافی، رادیولوژی، سونو گرافی، آزمایشگاه و پزشکان عمومى و متخصّص جهت آقایان و خانمها در تخصّصهاى گوناگون است. لازم به یادآورى استکه کلیه هزینه هاى درمانى این درماگاه و بیمارستان ۲۰% کمتر از هزینه سایر مراکز خیریه درمانى مى باشد و خانواده هاى ایتام و محرومى که تحت پوشش خیریه آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) هستند از خدمات درمانى رایگان استفاده مى کنند. ۷ ـ دفتر اعزام مبلّغ به منظور تقویت زمینه اعتقادى ساکنین روستاها به صورت هفتگى و یا ماهانه مبلّغینى آگاه از سوى این دفتر به این قبیل مکانها اعزام مى گردند. در پاره اى اوقات به روحانى مستقر در آن محل کمک هزینه پرداخت مى شود و به نیازهاى فرهنگى محل از قبیل تأمین کتابهاى مورد نیاز و یا تعمیر مسجد و حسینیه و … مساعدت مى شود. ب ـ مراکز وابسته به مجتمع خیریه حضرت امام هادى (علیه السلام) ۱ـ مرکز مدد یارى درمان و امور پزشکى مستقرّ در ساختمان فاطمیه (علیها السلام) مراجعین به سایر بیمارستانها که توان پرداخت هزینه هاى درمان را نداشته و هنگام ترخیص با مشکل مواجه مى شوند به این مرکز مراجعه و پس از تحقیقات به آنها کمک مى شود. همچنین در مورادى که عمل جراحى مورد نیاز بیماران در این بیمارستان ممکن نباشد، بیماران به سایر مراکز درمانى معرّفى و هزینه هاى مربوطه توسّط دفتر حضرت آیت الله مصباح موسوى (رحمه الله علیه) تأمین مى شود. ۲ـ دفتر رسیدگى به امور فقرا و ایتام مستقرّ در ساختمان فاطمیه (علیها السلام) این مرکز سرپرستى ۳۱۵۲ خانواده فقیر و یتیم را (به تعداد حدود ۱۴ هزار نفر) به عهده داشته و علاوه بر پرداخت ماهیانه، به خانواده هاى تحت پوشش، خدمات درمانی، لباس، مواد غذایی، لوازم التحریر و غذاى گرم، به صورت متناوب و رایگان ارائه مى کند. ۳ـ دفتر کارگشایی کلیه افراد گرفتار اعم از طلاب و خانواده هاى تحت پوشش و مسافران ابن السبیل و سایر اشخاص جهت رفع مشکلات موردى و اضطرارى از قبیل تهیه جهیزیه و ازدواج، تعمیرات منزل، اجاره و یا قبض هاى آب و برق معوقه و غیره به این دفتر مراجعه و در حدّ مقدورات نسبت به حل مشکل آنان اقدام مى گردد. تعداد مراجعین به این دفتر در سال ۱۳۸۰ حدود ۰۰۰/۴۰ نفر بوده اند. ۴ـ پایگاههاى اطلاع رسانى سایت اینترنتى Shiasearch (شیعه سرچ) از مراکز فرهنگى وابسته به مجتمع خیریه امام هادى (علیه السلام) پایگاه اطلاع رسانى شیعه سرچ مى باشد. پایگاه اطلاع رسانى Shiasearch بزرگترین دایرکتورى تخصّصى پایگاههاى شیعى در اینترنت است. این پایگاه تمامى مطالب و اطلاعات موجود بر پایگاههاى شیعى را در قالب دسته بندیهاى بدیع و گسترده به زبانهاى فارسی، عربی، انگلیسى و اردو در اختیار کاربران خود قرار داده است استقبال روز افزون مراجعه کنندگان به پایگاه Shiasearch از سراسر جهان ـ به ویژه کشورهاى عربی، آمریکا و اروپا ـ و همچنین موفقیت این پایگاه در احراز رتبه نخست خدمات اطلاع رسانى در نهمین نمایشگاه بین المللى اطلاع رسانى و فرهنگ، بیانگر اهمیت کار و ضرورت پرداختن هر چه بیشتر به مقوله اطلاع رسانى در زمینه هاى مختلف مى باشد. این پایگاه از طریق نشانى www.Shiasearch.net قابل دسترسى مى باشد. ۵ ـ مؤسسه تحقیقاتى امام هادى (علیه السلام) در این مؤسسه در زمینه هاى مختلف از جمله تفسیر، کلام جدید، مسائل اختلافى و شبهات وهّابیت و اهل سنّت تحقیق، و جمعى از طلاب جهت پاسخ به شبهات تربیت و پرورش مى یابند. در این مؤسسه مجموعه هایى علمى از قبیل “سیرى در منابع اهل سنّت” در دست تهیه است که به بررسى هاى بنیادین منابع اهل سنّت مى پردازد. همچنین با برپایى دوره هاى تحقیقى و پژوهشى در میان طلّاب، افراد مستعد شناسایى و در کلاسهایى تخصصی، جهت پر کردن خلأهاى فکرى و عقیدتى جامعه تربیت مى شوند. همچنین در بخش احیاى تراث این مؤسسه رساله هاى مختصر کلامى تصحیح و در اختیار پژوهشگران قرار مى گیرد از جمله این کارها مى توان به تصحیح “رساله نجات در اصول دین” از ” فاضل هندی” اشاره کرد. ج ـ مدرسه عالى ثامن الائمه (علیهم السلام) (دار الفقاهه) با توجه به لزوم اجتهاد و مجتهد در جامعه شیعه، همواره یکى از اهداف عالى حوزه ها باید تربیت مجتهد باشد و این مهمترین فلسفه وجودى حوزه هاست. بدیهى است که یکى از اهداف عالیه مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) نیز همین مطلب بود. در سال ۱۳۷۵ شمسى با مشورت برخى از مراجع عظام تقلید (رحمه الله علیهم) و برخى از اساتید معظم حوزه – مانند مرحوم آیت الله حاج شیخ ابوالقاسم روحانى (رحمه الله علیه)، مرحوم آیت الله جعفرى کاشمری، مرحوم آیت الله سید ابراهیم حجازی، مرحوم آیت الله عبّاس نژاد، حضرت آیت الله حاج شیخ غلامرضا باقرى – دام ظلّه – و حضرت آیت الله حاج شیخ مصطفى اشرفى – دام ظلّه – و … به راهکارهاى عملى در این زمینه رسیدند و براى اجراى آن مدرسه ثامن شکل گرفت و از طلاب مستعدى که حاضر به فعالیت و کوشش در رسیدن به مرحله اجتهاد بودن دعوت به عمل آمد و با برنامه اى خاص شروع به کار گردید در این مدت به بهبود کیفى برنامه، نزدیک به هشتاد نفر از طلاب درس خارج، مشغول تحصیل در فقه و اصول هستند که بحمدالله در مسیر اجتهاد به سرعت گام برداشته و هم اکنون توان تدریس سطوح عالیه را پیدا کرده اند و عدّه اى رسماً از مدرّسین سطوح عالیه حوزه مى باشند. با توجّه به مسأله تبلیغ دین و ضرورت تربیت افرادى متخصّص در بحثهاى تفسیرى و کلامی، مدرسه ثامن در اقدامى دیگر دوره هاى تفسیر و کلام را برنامه ریزى کرد و از سال ۱۳۷۸ اولین دوره تفسیر با پذیرش طلابى که در آزمون ورودى موفق شدند شروع شد و دومین دوره تفسیر در سال هشتاد و یک شروع گردید و دوره کلام نیز در سال هشتاد و یک برنامه ریزى و شروع گردید و جمعاً حدود پنجاه نفر در این دوره ها مشغول به تحصیل هستند. در کنار این فعالیت ها گروه احیاء متون در مدرسه شکل گرفته است که اکنون مشغول تصحیح و تحقیق بخش فارس تفسیر نفحات الرحمان مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد نهاوندى مى باشد. پیشنهاد این کار از حضرت آیت الله آقاى حاج سید جعفر سیدان – دامت برکاته – مى باشد. د ـ مدرسه علمیه اهل البیت (علیهم السلام) این مدرسه با همّت والاى دانشمند معظّم حضرت آقاى لطفى – سلّمه الله تعالى – نماینده مرحوم آیت الله العظمى خوئى – قدس سره – احداث و تحت اشراف بیت مرحوم آیت الله مصباح، و با مساعدتهاى پیگیر مؤسّس محترم اداره مى شود. در این مدرسه اضافه بر طلاب ایرانى که از میان داوطلبان ممتاز انتخاب مى شود جمعى از طلاب خارجى از کشور هاى مختلف حضور دارند که تحت برنامه هاى ویژه درسى براى خدمت در مناطق خود آماده مى شوند. هـ ـ مدرسه تربیت مبلّغ این بخش در مدرسه علمیه امام صادق (علیه السلام) بوده و عهده دار برپایى دوره ها و کلاسهاى تخصصى نظیر فنّ خطابه، تاریخ اسلام، جامعه شناسى و … مى باشد. در این مرکز ۴۰ نفر از طلاب بر اساس گزینشهاى علمى و عملى تربیت مى شوند. مدرسه علمیه امام صادق (علیه السلام) به اهتمام مرحوم آیت الله العظمى میلانى تأسیس گردید. و ـ مرکز تلفنى پاسخ به پرسشهاى شرعی این مرکز در بیت مرحوم ایت الله مصباح (رحمه الله علیه) مستقر مى باشد و از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب (با هفت خط تلفن) و با حضور ۲۰ نفر از فضلاى حوزه پاسخگوى مسائل گوناگون شرعی، استخاره و بعضاً مشاوره و حل بعض مشکلات خانوادگى مى باشد. ز ـ دفتر پاسخگویى حضورى به پرسشهاى شرعی این بخش در بیت مرحوم آیت الله مصباح مستقر است. ح ـ دفتر شهریه عمومی دفتر مرحوم آیت الله مصباح (رحمه الله علیه) به طلاب و فضلاى حوزه علمیه مشهد و ۱۷ حوزه دیگر در سایر شهرستانهاى خراسان شهریه عمومى پرداخت مى کند. ط ـ مجتمعهاى مسکونى جهت طلاب، فقرا و ایتام شامل ۱ ـ مجتمع دار السیاده ۲ ـ مجتمع مسکونى جهت ایتام و فقرا (با نام شهرک سلمان) ۳ ـ ساختمان دار الضیافه ۴ ـ ساختمان دار الرضا (علیه السلام) ۵ ـ ساختمان دار الجواد (علیه السلام)

رحلت

« خالطوا الناس مخالطه إن متم معها بکوا علیکم و إن عشتم حنّوا إلیکم.» (نهج البلاغه)

آیت الله سید محمد حسین مصباح سرانجام در عصر روز دوشنبه ۱۵ ربیع الثانى ۱۴۲۴ هـ.ق مطابق با ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۲ پس از کسالتى جانکاه و تحمّل رنج بسیار به جوار رحمت حق شتافت ارتحال ایشان با آنکه پس از کسالتى طولانى و بسترى شدن در بیمارستان پارس تهران در مدّتى قریب به دو ماه واقع شد ولى با موجى از اندوه در میان دوستان و علاقمندان بیشمار ایشان روبرو شد. پیکر مطهر ایشان در فرودگاه مشهد مورد استقبال جمعیتى انبوه از فضلاء و طلاب و طبقات مختلف مردم قرار گرفت. مراسم غسل در حسینیه بیت ایشان که نزدیک به یکصد سال محل برگزارى مجالس عزادارى حضرت سید الشهداء (علیه السلام) بود در حضور علاقمندان و ارادتمندان همراه با دعا و توسل در شب چهارشنبه انجام شد. و صبح روز بعد با تشییعى بى نظیر با حضور طبقات مختلف مردم و هیأت ها و دستجات عزادارى به طرف حرم مطهر رضوى (علیه السلام) حرکت داده شد. در پایان این تشییع بى نظیر که با آه و زارى تشییع کنندگان همراه بود، حضرت آیت الله حاج میرزا على آقا فلسفى – مد ظله – بر پیکر مطهر ایشان نماز گزاردند. حوزه علمیه مشهد با تعطیل دروس و کسبه و اصناف مختلف با تعطیل محل کسب، در این حادثه مولمه نسبت به ایشان اداى احترام کردند. پس از اقامه نماز در صحن نو (صحن آزادی) و عدم امکان دفن در محل مناسب در آستان قدس رضوى جنازه به بیت ایشان عودت داده شد و ایشان سرانجام پس از قریب نیم قرن تلاش مستمر و خدمت به حوزه علمیه و مردم شریف استان خراسان و خصوصاً مشهد مقدس در حسینیه خانه خویش به خاک سپرده شد. خاکى که پذیراى پیکر شریف ایشان شد حدود یکصد سال محل عزادارى خامس آل عبا بود. مجالس ترحیم باشکوهى در مشهد مقدس و قم از طرف بیوت مراجع عظیم الشأن گذشته و حال بالخصوص از طرف دفتر آیت الله العظمى سیستانى _ مدظله _ برگزار گردید. تجلیل فوق العاده مردم از مرحوم آیت الله مصباح در مراسم مختلف ارتحال ایشان نشانگر آن بود که جامعه شیعه هیچگاه خدمتگزاران خود را فراموش نمى کند و ارزش خدمت را به خوبى مى داند، مردم به روحانى مهذب و خدمتگزارى چون مرحوم آیت الله مصباح به دیده پدرى مهربان و دلسوز و طبیبى وظیفه شناس مى نگریستند که در شدائد ایام و مشکلات روزگار به او پناه مى برند.

و اما امروز …هر چند در گذشت حضرت آیت الله آقاى حاج سید محمّد حسین مصباح – قدس سره – ضایعه اى جانکاه و جبران ناپذیر مى باشد اما در ذیل عنایات خاصه حضرت بقیه الله الاعظم امام زمان – عجل الله تعالى فرجه الشریف – با تأیید و اجازه حضرت آیت الله العظمى حاج سید على سیستانى – مدّ ظلّه العالى – کلیه فعالیت هاى بیت معظم مصباح با اشراف و نظارت حضرت حجّت الاسلام و المسلمین آقاى حاج سید محمد باقر مصباح – دامت برکاته – به گونه اى شایسته ادامه دارد.