پایان روزهای با هم بودن

طلاق سایه سنگین یک آسیب اجتماعی

ساعت دو، آخرین جلسه دادگاه، همه چیز آرام و سکوتی سخت بین آنها حکمفرما بود. گویی دنبال بهانه‌ای بودند، سنگی می‌خواستند که مانع راه شان شود، اما همه جاده‌های منتهی به جدایی، چون سنگ مرمری صاف و صیقلی بود، آنقدر صاف که خیلی تند و سریع سرخوردند و با رمز عبوری به نام «طلاق توافقی» به تمام لحظه‌های ناب و شیرین با هم بودن پشت پا زدند.

طلاق توافقی

عباس قدردان پژوهشگر مسائل اجتماعی در گفت وگو با گزارشگر کیهان با اشاره به این که در قانون چیزی به نام طلاق توافقی نداریم می‌گوید: «در واقع طلاق توافقی محصول ابتکار زنانی است که در برخورد با نواقص قانون مردسالار آن را به وجود آورده اند. و با توجه به اینکه در قانون طلاقی به نام «خلع» داریم، در این طلاق، زن به واسطه کراهتی که از مرد دارد، باید مالی کمتر، معادل یا بیشتر از مهریه خود را به مرد بدهد تا او را راضی به طلاق کند.»

وی اضافه می‌کند: «قضات دادگاه‌ها، طلاق توافقی را به لحاظ قانونی با مواد مربوط به طلاق خلع توجیه می‌کنند. در طلاق توافقی زن و مرد توافق می‌کنند از یکدیگر جدا شوند و این توافق در حکم دادگاه ثبت می‌شود و ضمانت اجرای قانونی پیدا می‌کند ولی از آنجایی که زنان هیچ حربه‌ای برای راضی کردن همسر خود برای جدایی ندارند و مطابق قانون حق طلاق با مرد است، معمولاً زنان همه حقوق مالی خود را می‌بخشند تا همسرشان را برای جدایی راضی کنند.»

ملاک‌های ظاهری و زودگذر

گرچه طلاق در سالهای اول و دوم زندگی، نشان از تغییر در الگوی زندگی دارد، از نظر پژوهشگران طلاق در سالهای اول زندگی به این دلیل که اغلب نفر سومی (فرزند) در خانواده وجود ندارد، آسیب‌های اجتماعی کمتری نسبت به سال‌های بعدی زندگی در پی دارد.

یک دبیر الهیات و کارشناس مسائل دینی در این مورد به گزارشگر کیهان می‌گوید: «بالا بودن سطح توقعات زوجین، چشم و هم چشمی، زندگی تجملی ملاکهای سطحی و زودگذر انتخاب همسر، تشکیل زندگی بدون تحقیق کافی، اعتیاد و بیکاری و بی توجهی به مشاوره‌های قبل از ازدواج از جمله عوامل طلاق محسوب می‌شود. مهمترین آنها نداشتن شناخت کافی زوجین از یکدیگر و انتخاب همسر بر اساس ملاکهای ظاهری و زودگذر است.»

وی همچنین با ابراز نگرانی از افزایش موارد طلاق توافقی می‌گوید: «در گذشته وقوع طلاق بین زوجین، روندی طولانی داشت و بسیاری از زوجین با گذشت زمان، اختلافات خود را با مشاوره و ریش سفیدی به فراموشی می‌سپردند و سازش می‌کردند، اما در حال حاضر زوجین در مواجهه با روند طولانی طلاق در محاکم، درخواست طلاق توافقی می‌دهند و تسریع در این نوع طلاق از عوامل مهم و اثرگذار در افزایش موارد طلاق است.»

حسین پرهیزگار، کارشناس مسائل دینی و مترجم و روزنامه نگار هم نظرش را در مورد سوژه گزارش با استناد به آیات قرآن کریم، این طور بیان می‌کند: «خداوند در قرآن کریم می‌فرماید برای مردان همسرانی آفرید تا در کنار آنها آرامش یابند و در میان زوجین مودت و رحمت قرار داد.»

نظام خانواده پیش از آنکه بر اساس قوانین و مقررات و حق و حقوق طرفین اداره و برپا شود، باید مبتنی بر اموری چون ایثار، گذشت و بزرگواری و بزرگ‌منشی باشد.

رابطه ثروت و طلاق

محمدرضا دربندی نویسنده و پژوهشگر در گفت وگو با سرویس گزارش روز کیهان با اشاره به اینکه در میان طبقات مختلف اجتماعی (بالا، متوسط، پایین) تفاوتهای اساسی در علت طلاق وجود دارد، می‌گوید: «گاهی در طبقات پایین جامعه مشکلات مالی مهمترین علت طلاق ذکر می‌شود، ضمن اینکه بیکاری و ندادن نفقه، اعتیاد، خشونت و بداخلاقی و بدرفتاری در طبقات متوسط جامعه و عدم تفاهم و توافق اخلاقی هم در طبقات بالای جامعه نیز از عوامل طلاق اعلام شده است.»

وی با اشاره به این که همیشه فقر، بیکاری و کمبود مسائل مالی نمی‌تواند دلایل مهمی برای طلاق باشد، به ارائه گزارشی از نسبت ثروت و طلاق استناد می‌کند و می‌گوید: «نتایج بررسی‌های تازه نشانگر افزایش روز افزون روند طلاق در میان خانواده‌های ثروتمند در شهر تهران است، به گونه‌ای که ??درصد کسانی که در یک تالار مجلل پایتخت ازدواج کرده بودند، ظرف کمتر از یکسال از یکدیگر جدا شده اند.»

در این گزارش آمده است، از مجموع ۳۵۰ مورد ازدواج‌های صورت گرفته در یک تالار مشهور جشن و میهمانی در منطقه فرمانیه در شمال تهران در سال ۸۶، تعداد ۲۳۸مورد آن ظرف کمتر از یکسال منجر به طلاق شده است.

این موضوع زمانی فاش شد که مسئولان تالار تصمیم گرفتند از کسانی که ظرف یکسال اخیر در تالار آنها مراسم عروسی خود را برگزار کرده بودند، برای شرکت در جشن یکسالگی زندگی دعوت کنند اما بیشتر مهمانان آنها پاسخ دادند که زندگی شان حتی یکسال هم دوام نداشته و آنها اکنون از هم جدا شده اند و این طلاق ها در حالی صورت گرفته است که هزینه برگزاری هر یک از این مراسم بیش از۱۵۰ میلیون تومان بوده است!
بسیاری از همسرانی که خواهان طلاق می‌شوند، از عدم مراعات حقوق زناشویی شکایت دارند. این حقوق می‌تواند شامل حقوق مالی و مادی و جنسی و عاطفی باشد.

حق و حقوق مساوی در زندگی مشترک

بسیاری از همسرانی که خواهان طلاق می‌شوند، از عدم مراعات حقوق زناشویی شکایت دارند. این حقوق می‌تواند شامل حقوق مالی و مادی و جنسی و عاطفی باشد. هر انسانی حقوق طبیعی و ابتدایی دارد که به سبب عنصر حیات برای او ثابت می‌شود. افزون بر این عنصر ازدواج نیز حقوقی را در کنار تکالیف برای او ثابت می‌کند که اگر به این دو دسته از حقوق پاسخ مناسب داده نشود و یا ضایع گردد، عامل اختلاف و جدایی خواهد بود.

اگر شوهری از همسرش توقع و انتظاری دارد و آن را حق خود می‌شمارد و تکلیفی بر گردن زن خویش دارد، در مقابل برای زن نیز حقوقی است که به عنوان تکلیف بر عهده شوهر می‌باشد. بنابراین در برابر هر حقی، تکلیفی است، چنان که در برابر هر تکلیفی، حقی ثابت است. عدم مراعات حقوق از سوی هر یک از همسران می‌تواند عدم مراعات تکالیف ازسوی دیگری را به دنبال داشته باشد. از این رو خداوند از همسران می‌خواهد تا حقوق دیگری را رعایت کنند تا آنان نیز به نوبه خود به تکالیف خویش اقدام کنند.

البته خداوند چون نظام خانواده را بر اساس عنصر عواطف و احساسات طبیعی و غریزی تعریف می‌کند، بیش از آن که به حقوق توجه دهد و بر آن تاکید کند، بر عامل احسان و عفو توجه می‌دهد؛ زیرا نظام خانوادگی که بر پایه مهر و محبت و احساس و عاطفه شکل گرفته و برای پاسخ گویی به این بخش از نیازهای بشری به وجود آمده، نمی‌تواند تنها بر پایه حقوق و قانون و تکالیف قوام یابد.

از این رو احسان و عفو و گذشت به عنوان مبنای اصلی بنیاد خانواده مطرح شده است؛ چون انسان تنها در سایه احسان و عفو و گذشت است که می‌تواند به آرامشی دست یابد که هدف ازدواج و مقصود آن است.

منبع: روزنامه کیهان؛ تنظیم برای تبیان: داوودی