گریه کردن در حال دعا عامل استجابت دعا

انسان محتاج و نیازمند هرگاه در برابر کسی قرار بگیرد که قادر به برآورده نمودن حاجت اوست و به ویژه اگر ان کس خدای متعال باشد و ضعف و ناتوانی خود را در برابر او احساس کند، خود بخود منفعل شده و اشک بر چشمانش جاری می گردد و حالت التماس و زاری را به خود می گیرد.

بنابراین یکی از مهمترین آدب دعا گریستن در حال دعا می باشد و اگر کسی در دعا گریه اش نگیرد حکایت از آن دارد که او با اخلاص خداوند را نمی خواند.

 در عدّه الدّاعى‏[۱] آمده است که گریه از مهم ‏ترین آداب دعا و بالاترین حالات آن است، زیرا:

اوّلا: گریه دلالت بر رقّت قلب دارد و رقّت دل نشانه اخلاصى است که موجب استجابت دعاست. امام صادق علیه السلام فرموده است: «هرگاه بدنت لرزید و چشمت گریست و قلبت ترسید پس بگیر، بگیر که حاجتت نزدیک و به تو توجهى شده است.»[۲]

و نیز همان طورى که در حدیث آمده خشکى چشم ناشى از قساوت دل و گویاى دورى از رحمت خداست. از جمله چیزهایى که خداوند به موسى وحى فرمود این است: اى موسى! آرزوهایت را در دنیا دراز مکن تا دلت سخت نشود، و سخت ‏دل از من دور است».[۳] و نیز دعاى سخت‏ دل مردود است؛ چه امام صادق علیه السلام فرموده است: «خداوند دعاى سخت‏ دل را نمى‏ پذیرد.»[۴]

ثانیا: گریه دلالت بر انقطاع از خلق و زیادى خشوع نسبت به خالق دارد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «هرگاه خداوند بنده‏ اى را دوست بدارد نوایى از حزن و اندوه در دل او برقرار مى‏ کند، چه خداوند هر دل اندوهگین را دوست مى ‏دارد و کسى را که از خوف خدا بگرید هرگز وارد دوزخ نمى ‏کند؛

مگر آن که شیر به پستان باز گردد و هرگز غبار جهاد در راه خدا و دود جهنّم در بینى مؤمن جمع نمى‏ شود، و هرگاه خداوند بنده‏اى را دشمن بدارد نواى خنده ‏اى در دلش قرار مى ‏دهد، و خنده دل را مى‏ میراند، و اللّه لا یحبّ الفرحین.»[۵]

 ثالثا: گریه موافق با اوامر حقّ تعالى و سفارشهایى است که به پیامبرانش کرده در آنجا که فرموده است: «اى عیسى! از چشمانت اشک و از دلت خوف و خشیت به من ببخش.»[۶] و به موسى علیه السلام فرموده است: «در هنگامى که با من مناجات مى ‏کنى با خوفى برخاسته از دلى بیمناک با من مناجات کن …» تا آنجا که مى ‏گوید: «از کثرت گناهان مانند کسى که از دشمنش بگریزد به من فریاد زن.»[۷]

رابعا: در گریه ویژگیها و ثوابهایى است که در دیگر طاعات یافت نمى‏ شود، سپس صاحب عدّه اخبار بسیارى را در فضیلت گریستن به هنگام دعا نقل کرده است.[۸]

اگر گریه بر تو دست ندهد خود را به گریه وادار کن، چه امام صادق علیه السلام  فرموده است: «و اگر تو را گریه ‏اى نیست خود را به گریه وادار کن.»[۹]

از سعید بن یسار نقل شده که گفته است: به ابى عبد اللّه علیه السلام عرض کردم: آیا اگر در دعا گریه به من دست ندهد خود را به گریه وادار کنم؟ فرمود: «آرى هر چند به اندازه سر مگسى باشد.»[۱۰]

از ابى حمزه روایت است که ابى عبد اللّه علیه السلام  به ابى بصیر فرمود: «اگر از وقوع امرى بیمناک شدى و یا حاجتى داشتى ابتدا خداوند را به گونه‏اى که سزاوار اوست حمد و ثناگو و سپس بر پیامبرش صلوات بفرست و خود را به گریه وادار کن اگر چه به اندازه سر مگسى باشد. پدرم مى‏ فرمود: نزدیک‏ترین حالات بنده به پروردگار عزّ و جلّ زمانى است که در سجده و گریان باشد.»[۱۱]

و نیز از آن حضرت نقل شده است: «اگر گریه ‏ات نمى‏ آید خود را به گریه وادار کن که اگر به‏ اندازه سر مگسى اشک بریزى به‏ به (خوشا به حالت).»[۱۲]

پی نوشت ها

[۱] .عدّه الدّاعى، ص ۱۱۹.

[۲] . کافى، ج ۲، ص ۴۷۸.

[۳] . کافى، ج ۲، ص ۳۲۹.

[۴] . همان مأخذ، ج ۲، ص ۴۷۵.

[۵] . ارشاد دیلمى صدر حدیث در باب حزن، و تمام آن در باب گریه از خوف خدا. و خداوند شادمندان را دوست نمى‏دارد.

[۶] . امالى شیخ، مستدرک حاکم، ج ۲، ص ۲۹۴؛ تحف العقول ابن شعبه بطور مرسل، ص ۵۰۱؛ کافى کلینى، ج ۸، ص ۱۴۱ بطور مسند.

[۷] . کافى، ج ۸، ص ۴۲.

[۸] فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى، راه روشن: ترجمه کتاب المحجه البیضاء فی تهذیب الإحیاء، ج۲، ص ۴۱۹، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى – مشهد مقدس (ایران)، چاپ: ۱، ۱۳۷۲ ه.ش.

[۹] . کافى، ج ۲، ص ۴۸۳.

[۱۰] . کافى، ج ۲، ص ۴۸۳.

[۱۱] . کافى، ج ۲، ص ۴۸۳.

[۱۲] . کافى، ج ۲، ص ۴۸۳.