چه تفاوتی بین مشرکان و شیعیان در مسئله شفاعت وجود دارد؟

شبهه

چه تفاوتی میان عقیده مشرکان در خصوص شفاعت بت ها و عقیده شیعیان در باره امامان خود وجود دارد؟

پاسخ شبهه

تفاوت دیدگاه بت پرستان مکه و عقیده شیعیان نسبت به ائمه (ع) را می ­توان در موارد زیر بررسی و تبیین نمود.

بت ­پرستان برای بت­ها استقلال قائل بودند. [۱] آنان اعتقاد داشتند خداوند تدبیر موجودات زمینی را به اجرام آسمانی ـ که آنها را دارای روح می دانستندـ و فرشتگان و جنیان و قدّیسان بشری واگذاشته است اینها فرزندان و خدا و واجد بخشی از حقیقت خدا هستند.[۲] و نیز به سایر موجودات قدرتمند طبیعی و غیر طبیعی که بت­ها نماد آنهایند، واگذار کرده است. هم چنین معتقد بودند برای هر نوعی از انواع مخلوقات خدایانی هست؛ مانند خدای آسمان، خدای زمین و خدای دریا.[۳] و ذات خداوند هیچ دخالتی در تدبیر عالم و شئون آن ندارد.[۴] و همچنین معتقد بودند که بت­ها قدرت نافذ در بر آمرزش گناهان دارند.[۵]

در حالیکه هیچ مسلمانی در باره انبیاء و ائمه هدی(ع) چنین عقیده­ای ندارند، ما معتقدیم که قدرت انبیاء و اولیا محدود و در طول قدرت خداوند تبارک و تعالی است و هیچ استقلالی ندارد. و تمام قدرت­ های آنان به قدرت خداوند بر می­ گردد.

بت ­پرستان، بت­ها را عبادت می­ نمودند:

«إِنَّ الَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَا یمْلِکونَ لَکمْ رِزْقًا؛ آنهایى که سواى خداى یکتا مى‌پرستید، نمى‌توانند شما را روزى دهند. از خداى یکتا روزى بجویید و او را عبادت کنید و سپاس گویید، زیرا به سوى او بازگردانیده مى‌شوید.»

در حالی که از نگاه همه مسلمانان عبادت به غیر خدا شرک است و این شرک را بت پرستان معتقد بودند و عملا نیز در برابر بت­ ها خضوع داشته و بت­ها را عبادت می ­نمودند.

بت پرستان معتقد به الوهیت بت­ها بوده­ اند. «وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَهً لِّیَکُونُوا لَهُمْ عِزّاً کَلَّا سَیَکْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَیَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدّاً؛ و آنان غیر از خدا، معبودانى را براى خود برگزیدند تا مایه عزّتشان باشد! (چه پندار خامى! هرگز چنین نیست! به زودى (معبودها) منکر عبادت آنان خواهند شد (بلکه) بر ضدّشان قیام مى ‏کند»[۶]

خداوند متعال در مورد مشرکین می­ فرماید :

« إِنَّهُمْ کَانُوا إِذَا قِیلَ لَهُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَسْتَکْبِرُونَ ‏ ‏ وَیَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِکُوا آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَّجْنُونٍ» یعنی هر زمان به مشرکین گفته شود شما کلمه توحید ( لا اله الا الله ) را بگوئید انها نمی گفتند و می گفتند خدایانمان را به حرف شاعر دیوانه ترک نمی کنیم .

اما شیعیان و به طور کلی متوسلین به انبیاء و ائمه(ع) هیچ اعتقاد به الوهیت انبیاء و أئمه(ع) را ندارند بلکه اعتقاد دارند که انبیاء و اولیاء(ع) بندگان مخلص خداوند هستند و گر چه بواسطه عبودیت و بندگی بنده مقرب شده خداوند متعال هستند،  در روایتی که شیعه و اهل سنت نقل نموده است که خداوند تبارک و تعالی فرمود:« فاذا احببته کنت سمعه الذی یسمع به و بصره الذی یبصر به و یده التی یبطش بها و رجله التی یمشی بها؛[۷]  اگرمن بنده ای را دوست بدارم گوش شنوا و دست گیرا و پای رونده او می شوم یعنی این حدیث کمال قرب انبیاء و اولیاء را به جهت کثرت عبادت آنان بیان می ­نماید که دلیل توسل با آنان را تبیین می­ کند.
در نتیجه بین دیدگاه مشرکین نسبت به بت­ها و دیدگاه شیعیان نسبت به انبیاء و اولیای الاهی تفاوت جوهری وجود دارد و هیچ ارتباطی بین این دو دیدگاه  نمی ­توان پیدا نمود.

پی نوشت:

[۱] . جعفر سبحانی، الأسماء الثلاثه الاله و الرب و العباده، قم: مؤسسه الامام الصادق (ع)للتحقیق و التألیف، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.ص‌۲۸، ۴۲.

[۲] . سید محمدحسین، طباطبایی،‌ المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، بی تا، ج‌۱۵، ص‌۶۱‌.

[۳] . فخر رازی، مفاتیح الغیب = التفسیر الکبیر.

[۴]. المؤلف: أبو عبد الله محمد بن عمر بن الحسن بن الحسین التیمی الرازی الملقب بفخر الدین الرازی خطیب الری (المتوفى: ۶۰۶هـ مفاتیح الغیب، دار إحیاء التراث العربی – بیروت، ج۷، ص۳۷؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۵۱.

[۵] . علی، جواد، المفصل فی تاریخ عرب قبل الإسلام، جامعه البغداد، ۱۴۱۳ق، ج۶، ص۶۴.

[۶] . مریم ، ۸۱ و ۸۲.

[۷] . صحیح البخاری، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله البخاری الجعفی، دار طوق النجاه (مصوره عن السلطانیه بإضافه ترقیم ترقیم محمد فؤاد عبد الباقی)، الأولى، ۱۴۲۲هـ، ج۸، ص ۱۰۵.

منبع: ضیائی