هوش عاطفی

عنوان: هوش عاطفی
مولف: دانیل گلمن
مترجم/ محقق: حمیدرضا بلوچ
ناشر: انتشارات جیحون
سال نشر: ۱۳۷۹
نوبت نشر: دوم
محل نشر:تهران

وقتی صحبت از هوش می‌شود، معمولا تعبیر مردم، سرعت در عملیات ریاضی، توانایی حل مسائل مهندسی، داشتن حافظه قوی، یا طرح ریزی و اجرای یک نقشه است. این دیدگاه در مورد هوش انسان، بسیار تنگ نظرانه ‌است و بسیاری از توانایی‌های مهمی را که در نحوه عملکرد ما در زندگی، نقش تعیین کننده دارند، در بر نمی‌گیرد.

هوش ریاضی، تنها یک جنبه‌ از هوشِ فراگیری است که به گونه‌ی انسان امکان بقا داده است. جنبه دیگر و بسیار مهمی از هوشمندی بشر، هوشِ عاطفی است. دنیل گلمن (Daniel Golman) روانشناس آمریکایی در کتاب هوش عاطفی به تفصیل در مورد شناخت هوش عاطفی و نحوه فراگیری و تقویت آن صحبت می‌کند.

آیا هوش، موهبتی تغییرناپذیر است؟ بدان حد که معتقدیم، خیر. آنچه که کتاب پر جاذبه و روشنگر دانیل گلمن مطرح می‌کند، آن است که مهارت‌های هوش عاطفی قابل رشد و پرورش هستند، و این رشد تا پایان عمر قابل تداوم است. دانیل گلمن با مطرح ساختن پژوهش‌های خارق‌العاده‌ای که در زمینه مغز و رفتار انجام شده‌است، نشان می‌دهد که عواملی نظیر خود آگاهی، اشتیاق و انگیزش، پس زدن یأس، همدلی و مهارت‌های اجتماعی دست اندر کارند که گلمن آنها را هوش هیجانی یا به طور عمومی‌تر هوش عاطفی می‌خواند.

مهمترین موضوعی که در هوش عاطفی مطرح است، خودآگاهی است. خودآگاهی یعنی این که احساسات و عواطف خود را بشناسیم و یک مجموعه‌ی واژگان برای بیان آنها تشکیل دهیم و حلقه‌ی ارتباط میان اندیشه‌ها، احساسات و واکنش‌های خود و پیامد انتخاب‌های مختلف را مشاهده کنیم و این بصیرت را برای تصمیم‌گیری در موضوعات مختلف از قبیل مواد مخدر، سیگار کشیدن، خشونت و سکس به کار بریم.

خودآگاهی همچنین شناخت نقاط ضعف و قوت خویش است. این که خویشتن را از دیدگاهی مثبت و واقعی به دور از هر نوع غلو و خودبزرگ‌بینی مشاهده کنیم.

موضوع دیگر، کنترل احساسات است:

درک این که پشت هر احساس چه چیز نهفته است. برای مثال آیا چون حسادت می‌کنیم، خشمگین هستیم یا عاملی دیگر در کار است. این که یاد بگیریم چگونه با نگرانی، خشم، غم و یأس خود مقابله کنیم و بیاموزیم مسوولیت خود را در مورد تصمیمات و اعمال خود بپذیریم و در قبال آنها متعهد باشیم.

مطالعه این کتاب و کار در زمینه‌ی شناخت و فراگیری مهارت‌های هوش عاطفی و هیجانی را به همه هموطنان قویاً توصیه می‌کنیم.