نماز امیرالمؤمنین(علیه السلام)

«شیخ طوسى»(۱) و «سیّد بن طاووس»(۲)، از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده اند که آن حضرت فرمود: هر یک از شما نماز امیر مؤمنان را بجا آورد، مانند روزى که از مادر متولّد شده، از گناهان پاک مى گردد و حاجت هاى وى برآورده مى شود.

این نماز چهار رکعت است (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک مرتبه سوره «حمد» و پنجاه مرتبه سوره «توحید» را بخواند و پس از نماز این تسبیح را بگوید که تسبیح آن حضرت است؛ این تسبیح مطابق نقل علاّمه مجلسى چنین است:

سُبْحانَ مَنْ لاتَبیدُ مَعالِمُهُ،سُبْحانَ مَنْ لاتَنْقُصُ خَزآئِنُهُ،سُبْحانَ مَنْ لاَ

منزه است آن که نشانه هایش نابود نشود منزه است آن که هیچ وقت خزاین (کرمش) کم نشود منزه است آن که

اضْمِحْلالَ لِفَخْرِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْفَدُ ما عِنْدَهُ، سُبحانَ مَنْ لاَ انْقِطاعَ

فخرش زوال نپذیرد منزه است آن که داراییش تمام نشود منزه است آن که دورانش

لِمُدَّتِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یُشارِکُ اَحَداً فى اَمْرِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا اِلـهَ غَیْرُهُ

سپرى نشود منزه است آن که کسى را در کارش شرکت ندهد منزه است آن که معبودى جز او نیست

سپس دعا کند وبگوید:

یا مَنْ عَفا عَنِ السَّیِئاتِ وَ لَمْ یُجازِ بِها، اِرْحَمْ عَبْدَکَ یا

اى آن که درگذرى از بدیها (گناهان) و بدانها کیفر نکنى به بنده ات رحم کن اى

اَللهُ یا اَللهُ، نَفْسى نَفْسى، اَنـَا عَبْدُکَ یا سَیِّداهُ، اَنـَا عَبْدُکَ بَیْنَ یَدَیْکَ اَیا

خدا، اى خدا، اى خدا، مرا مرا (ترحم کن) من بنده توام اى آقاى من، من بنده توام که در برابرت هستم اى

رَبّاهُ، اِلـهى بِکَیْنُونَتِکَ یا اَمَلاهُ، یا رَحْماناهُ یا غِیاثاهُ، عَبْدُکَ عَبْدُکَ لا

پروردگار من اى معبود من به هستى خودت سوگند اى آرزوى من اى بخشاینده اى فریادرس بنده ات، بنده ات

حیلَهَ لَهُ، یا مُنْتَهى رَغْبَتاهُ، یا مُجْرِىَ الدَّمِ فى عُرُوقى، عَبْدُکَ یا سَیِّداهُ یا

چاره اى برایش نیست اى منتهاى آرمانم اى روان کننده خون در رگهایم بنده تو (مى گوید:) اى آقاى من اى

مالِکاهُ، اَیا هُوَ اَیا هُوَ، یا رَبّاهُ عَبْدُکَ عَبْدُکَ لا حیلَهَ لى وَ لا غِنى بى عَنْ

مالک من اى او، اى او، اى پروردگار من بنده ات بنده ات چاره اى برایم نیست و از خود چیزى ندارم

نَفسْى(۳)، وَ لا اَسْتَطیعُ لَها ضَرّاً وَ لا نَفْعاً، وَ لا اَجِدُ مَنْ اُصانِعُهُ، تَقَطَّعَتْ

و توانایى بر زیان و نفع خود ندارم و کسى را نمى یابم که با او بسازم تمام وسایل

اَسْبابُ الْخَدایِـع عَنّى، وَاضْمَحَلَّ کُلُّ مَظْنُون عَنِّى، اَفْرَدَنِى الدَّهْرُ

چاره از من قطع شده و هر کجا گمان داشتم از بین رفت روزگار مرا تنها به درگاهت

اِلَیْکَ، فَقُمْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ هذَا الْمَقامَ، یا اِلهى بِعِلْمِکَ کانَ هذا کُلُّهُ، فَکَیْفَ

روانه ام کرده پس پیش رویت در این جا ایستادم معبودا تمام اینها با علم تو بوده پس تو چگونه

اَنْتَ صانِعٌ بى، وَلَیْتَ شِعْرى کَیْفَ تَقُولُ لِدُعآئى، اَتَقُولُ نَعَمْ اَمْ تَقُولُ لا،

با من رفتار خواهى کرد و اى کاش مى دانستم که پاسخ دعایم را چگونه خواهى گفت آیا مى گویى «آرى» یا مى گویى «نه»

فَاِنْ قُلْتَ لا فَیا وَیْلى یا وَیْلى یا وَیْلى، یا عَوْلى یا عَوْلى یا عَوْلى، یا

پس اگر گفتى «نه» پس واى بر من واى بر من، واى بر من، اى بیچارگى من اى بیچارگى من، اى بیچارگى من،

شِقْوَتى یا شِقْوَتى یا شِقْوَتى، یا ذُلّى یا ذُلّى یا ذُلّى، اِلى مَنْ وَ مِمَّنْ اَوْ

اى بدبختیم اى بدبختیم اى بدبختیم، اى خواریم، اى خواریم، اى خواریم به چه کس! و از چه کسى یا

عِنْدَ مَنْ، اَوْ کَیْفَ اَوْ ماذا، اَوْ اِلى اَىِّ شَىْء اَلْجَأُ وَ مَنْ اَرْجُو، وَ مَنْ یَجُودُ

پیش چه کس یا چطور یا چگونه یا به چه چیز پناه ببرم و به که امید داشته باشم و کیست که به فضل خود

عَلىَّ بِفَضْلِهِ حینَ تَرْفُضُنى یا واسِعَ الْمَغْفِرَهِ، وَ اِنْ قُلْتَ نَعَمْ کَما هُوَ الظَّنُّ

بر من بخشش کند آن زمان که تو برانیم اى آنکه آمرزشش پهناور است، اما اگر بگویى «آرى» چنانچه گمان به تو همین است

بِکَ وَ الرَّجآءُ لَکَ، فَطُوبى لى، اَنـَا السَّعیدُ وَ اَ نَا الْمَسْعُودُ، فَطُوبى لى،

و همین امید را به تو دارم پس خوشا بر حالم، در آن حال من سعادتمند و خوشبختم و خوشا بحالم که

وَاَنـَا الْمَرْحُومُ، یا مُتَرَحِّمُ یا مُتَرَئِّفُ، یا مُتَعَطِّفُ یا مُتَجَبِّرُ، یا مُتَمَلِّکُ یا

مشمول رحمتت واقع شده ام اى رحم کننده بسیار رؤف و با عطوفت اى دارنده بزرگى اى دهنده فرمانروایى اى

مُقْسِطُ، لا عَمَلَ لى اَبْلُغُ بِهِ نَجاحَ حاجَتى، اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى جَعَلْتَهُ

خداى دادگر عملى ندارم که بوسیله آن به خواسته ام ظفر جویم از تو مى خواهم به حق آن نامت که آن را

فى مَکْنُونِ غَیْبِکَ، وَ اسْتَقَرَّ عِنْدَکَ، فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ اِلى شَىْء سِواکَ،

در پرده غیب خود پنهان کرده اى و نزد خودت قرار گرفته بطورى که براى هیچ موجود دیگرى غیر از تو ظاهر نشود

اَسْئَلُکَ بِهِ وَبِکَ وَبِهِ، فَاِنَّهُ اَجَلُّ وَ اَشْرَفُ اَسْمآئِکَ، لا شَىْءَ لى غَیْرُ هذا،

بدان نام از تو مى خواهم و بذات خودت که آن برتر و شریفترین نامهاى توست و چیزى غیر از این ندارم

وَلا اَحَدَ اَعْوَدُ عَلىَّ مِنْکَ، یا کَیْنُونُ یا مُکَوِّنُ، یا مَنْ عَرَّفَنى نَفْسَهُ، یا مَنْ

و کسى سود رسانتر از تو به من نیست اى هست به خود و اى هستى ده اى که خود را به من شناساندى اى که

اَمَرَنى بِطاعَتِهِ، یا مَنْ نَهانى عَنْ مَعْصِیَتِهِ، وَ یا مَدْعُوُّ یا مَسْئُولُ، یا

مرا به طاعتت واداشتى اى که مرا از نافرمانیت بازداشتى اى که تو را خوانند و از تو خواهند

مَطْلُوباً اِلَیْهِ، رَفَضْتُ وَصِیَّتَکَ الَّتى اَوْصَیْتَنى بِها وَ لَمْ اُطِعْکَ، وَ لَوْ اَطَعْتُکَ

و تو را طلب کنند وصیتى که در (باره پیروى نکردن شیطان) به من کردى بدور انداختم و پیرویت نکردم و اگر آنچه

فیما اَمَرْتَنى لَکَفَیْتَنى ما قُمْتُ اِلَیْکَ فیهِ، وَ اَنـَا مَعَ مَعْصِیَتى لَکَ راج، فَلا

دستورم داده بودى اطاعتت مى کردم تو هم درباره آنچه به درگاهت آمدم کفایتم مى کردى ولى با این که من معصیت کارم به تو امیدوارم پس

تَحُلْ بَیْنى وَ بَیْنَ ما رَجَوْتُ، یا مُتَرَحِّماً لى اَعِذْنى مِنْ بَیْنِ یَدَىَّ وَ مِنْ

میان من و آنچه امید بدان دارم جدایى میفکن اى ترحم کننده بر من پناهم ده از پیش رو و از

خَلْفى، وَ مِنْ فَوْقى وَ مِنْ تَحْتى، وَ مِنْ کُلِّ جِهاتِ الاِْحاطَهِ بى، اَللّـهُمَّ

پشت سرم و از بالاى سرم و از زیر پایم و از هر جهت که به من احاطه دارد خدایا

بِمُحَمَّد سَیِّدى، وَ بِعَلِىٍّ وَلِیّى، وَبِالاَْئِمَّهِ الرّاشِدینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، اِجْعَلْ

به حق محمّد آقاى من و به حق على مولاى من و به حق امامان راهنمایم که برایشان درود باد رحمتهاى

عَلَیْنا صَلَواتِکَ وَ رَاْفَتَکَ وَ رَحْمَتَکَ، وَاَوْسِعْ عَلَیْنا مِنْ رِزْقِکَ، وَ اقْضِ

خود و لطف و مهرت را بر ما شامل گردان و روزیت را بر ما وسیع گردان و دَین

عَنَّا الدَّیْنَ وَجَمیعَ حَوآئِجِنا، یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.

ما را ادا فرما و همه حاجتهاى ما را برآور یا اللّه یا اللّه یا اللّه که همانا تو بر هر چیزى توانایى.

امام(علیه السلام) فرمود: هر کس این نماز را بجا آورد و این دعا را بخواند گناهان او آمرزیده شود.(۴)

پی نوشت ها:

1. مصباح المتهجّد، صفحه ۲۹۲.
   ۲.  جمال الاسبوع، صفحه ۲۴۸.
   ۳.  در مصباح المتهجّد «و لا غناءَ عن نفسى» آمده است.
   ۴.  بحارالانوار، جلد ۸۸، صفحه ۱۷۲، حدیث ۵.