- زمان مطالعه : 7 دقیقه
- توسط : محقق شماره 1
- 0 نظر
۵- مسجد عامل بازدارنده خانواده از انحرافات
انسان هر قدر هم با احتیاط زندگی کند، همواره در کشاکش قوای مثبت و منفی درونی قرار دارد، یک طرف غرایز مرز ناشناس، او را به سوی منکرات می‌خواند و از سوی دیگر، فضائل اخلاقی، با استمداد از عقل درونی و بیرونی او را به ترک گناه و انجام کارهای نیک دعوت می‌کند، و لذا امکان ارتکاب بعضی گناهان برای انسانی دور از تصور نیست، نماز به انسان این فرصت را می‌دهد تا با نوشیدن از دریای رحمت الهی کاستی های روانی خود را جبران و با صفای باطن مجدداً در مدار زندگی قرار می‌گیرد. (سعید تهرانی، فروغ نیایش ص ۱۰۶)
امام علی (علیه السلام) فرمودند: «… همانا نماز، گناهان را چونان برگهای پاییزی فرو می‌ریزد و غل و زنجیر گناهان را از گردنها می‌گشاید.» (نهج البلاغه خطبه ۱۹۹ ص ۳۰۷) و نیز فرمود: «رسول خدا پس از بشارت به بهشت خود را در نماز خواندن به زحمت می‌انداخت زیرا خداوند به او فرمود: (خانواده ی خویش را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش) پس پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پی در پی خانواده ی خود را به نماز فرمان می‌داد و خود نیز در انجام نماز شکیبا بود.»(همان منبع ص۳۰۷)
خانواده اهل مسجد با حضور در خانه ی خدا و اقامه نماز نیرو و جان تازه‌ای می‌گیرند و خود را پیوسته در محضر خداوند می‌بینند و از اینکه در محضر الهی معصیت نمایند، شرمسار می‌گردند. در واقع انس با مسجد عامل بازدارنده از انحرافات است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این راستا فرمود: «کسی که با مسجد انس گیرد خدای تعالی نیز با او انس گیرد» (عزیزی فضایل و آثار مسجد ص ۵۰ به نقل از کنزالعمال ج ۷ ص ۶۴۹)
۶- مسجد و پیامدهای آن در استقامت و صبر در کانون خانواده
نماز به انسان می‌آموزد چگونه در مقابله با هجوم فرهنگی از خود ایستادگی نشان دهد و برغم آن که همه امکانات طبیعی، او را بر کام گیری نامشروع تشویق می‌نماید با اراده آهنین در مقابل عروس هزار دامان زندگی مادی ایستد و یوسف وار با استمداد از برهان الهی، پاک دامن و سربلند از بوته ی آزمایش سربرآورده و بر این پایداری و استقامت خود، خدا را سپاس می‌گوید. (سعید تهرانی فروغ نیایش ص ۱۰۷)
خانواده ی اهل مسجد که انس حضور در مسجد، تمامی وجودشان را مملو از عشق به خدا نموده از صبر و نماز در زندگی کمک می‌گیرند و در مقابل تند بادهای مختلف و شبیخون های فرهنگی خود را نباخته و همواره و با ثبات قدم در صراط مستقیم به حرکت خود ادامه می‌دهند و از دشمنان خدا و حضرات معصومین (علیهم السلام) و مغرضان هراسی به خود راه نمی‌دهند.
شایان ذکر است که صبر و بردباری و تحمل و شکیبایی بهترین زیور ایمان و شریفترین صفات انسان به حساب می‌آید و یقین شایسته پشتیبان فکری و مددکاری عملی در عرصه های گوناگون زندگی شمرده می‌شود. به گونه‌ای که صبر نصف ایمان و یقین تمامی ایمان معرفی شده است.
امیر مومنان علی (علیه السلام) فرمودند: «با صبر پر توان و یقین نیکو و پرنشاط، غم ها و غصه های خویش را دور نما» (لقمانی بهترین آرزوهای زندگی ص ۱۲۲، ۱۲۱ به نقل از شرح نهج البلاغه ج ۱۶ ص ۱۱۳)
امام سجاد(علیه السلام) در پناه بردن به خدا از ناملایمات و اخلاق بد و کارهای ناپسند، این چنین دست به دعا برداشتند:
«بارالها! به تو پناه می‌برم از آشفتگی حرص و آز، و از تندی خشم، و چیرگی حسد، و ضعف شکیبایی، و از کمی قناعت، و از تند خویی، و اصرار بر شهوت، و پافشاری بر عصبیت، و پیروی از هوا و هوس، و مخالفت راه راست، و از خواب غفلت، و کوشش بر کار پر مشقت، و ترجیح باطل بر حق، و اصرار بر گناه، و کوچک شمردن معصیت، و بزرگ شمردن طاعت» (صحیفه ی کامل سجادیه دعای هشتم ص ۱۲۱)
۷- مسجد و امنیت خانوادگی و اجتماعی
حضور خانواده ی اهل مسجد در خانه ی خدا و اقامه نماز جماعت که تاکید بسیار بر آن شده زمینه را برای ایجاد امنیت خانوادگی و اجتماعی مهیا می‌نماید یکی از آثار و برکات عمده ی نماز «دوری از زشتی ها و منکرات» است که خداوند در سوره ی عنکبوت آیه ی ۴۵ به آن اشاره نموده است. بدیهی است خانواده‌ای که پیوسته در مسجد رفت و آمد دارد و از برکات آن بهره مند شدند، خداوند را حاضر و ناظر اعمال خود می‌دانند و پیوسته اهل مراقبه از خویشتن بوده و به محاسبه ی نفس خود می‌پردازند.
از این رو جامعه از خانواده اهل مسجد و بطور کلی از مسجدی ها نوعی امنیت خاطر احساس می‌کند و اعتماد به آنان نسبت به بقیه افراد جامعه بیشتر است. بسیاری از متخلفان و بزهکاران اجتماعی که به نوعی امنیت اجتماعی و خانوادگی را به خطر می‌اندازند کسانی هستند که اهل ارتباط با خدا و نماز و مسجد نبوده اند پس مسجد و نماز چه در حیطه ی خانوادگی و چه در حیطه ی اجتماعی عامل مهم امنیت است.
۸- مسجد و گسترش عواطف انسانی در کانون خانواده
حضور خانواده اهل مسجد، در بیت الله، زمینه را برای آراسته شدن به صفات زیبایی الهی فراهم می‌کند. زیرا خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. (ان الله جمیل و یحب الجمال) (نهج الفصاحه، حدیث شما ۱۸۸ ص۱۷۲)
در واقع با حضور در مسجد عواطف سرشار انسانی و صفات پسندیده الهی در وجود انسان رشد نموده و کانون خانواده محل آرامش و صداقت، صمیمیت، مهرورزی، عفو و گذشت، تعاون و همکاری می‌گردد و زمینه را برای شکوفایی استعدادها و نبوغ و خلاقیت و نوآوری فراهم می‌نماید.
۹- مسجد کانون حیا، غیرت، حجاب، و بازتاب آن در خانواده ی اهل مسجد
همواره یکی از دغدغه های فکر و شخص مسلمان این است که چگونه کرامت توام با عزت نفس پیدا کند و یا به عبارتی با استفاده از چه فاکتورها و اهرمها می‌تواند، روابط فردی و خانوادگی و اجتماعی را توأم با وقار و اخلاق اسلامی نماید بدیهی است که یکی از مهمترین راه های رسیدن به کرامت و عزت نفس «حیا» است که صفت زیبای الهی و انبیاء و حضرات معصومین علیهم السلام و بندگان صالح و شایسته حضرت حق بوده و هست و خواهد بود.
با حضورمان در مسجد و احترام خاصی که برای این جایگاه مقدس قائلیم پیوسته در مراقبه هستیم که نکند از ما خطایی سرزند، سخن بیهوده‌ای یا حرکت ناشایستی از ما بروز کند این مراقبت به نوعی زمینه را برای حیای از خداوند در ما فراهم می‌کند. وسعت این حیا در زمینه های دیگر زندگی به ویژه «حیا در خانواده» را نیز به ارمغان می‌آورد.
امام علی(علیه السلام) در خصوص احترام و حرمت مسجد می‌فرمایند: «هر کس حرمت مسجد را حفظ کند خدا در روز قیامت با چهره‌ای خندان و شادمان ملاقات می‌کند و خداوند نامه اش را به دست راستش می‌دهد» (چهل حدیث مسجد، ص ۴۵) حضور خانواده ی اهل مسجد در بوستان الهی که همان خانه ی خداست روحیه ی «غیرت» را در نمازگزارن بویژه مردان مهیا می‌نماید.
در واقع همان گونه در مسجد مردان و زنان به صورت جداگانه در صفوف مشخص به نماز جماعت می‌ایستند، حریم میان زن و مردم مشخص و زمینه را برای رعایت معیارهای ارزشی صحیح و خدا پسندانه فراهم نموده و این روحیه غیرت و عفاف که در بوستان الهی حاکم شده، تاثیرات خود را در کانون خانواده نیز خواهد گذاشت به نوعی که مرد یا پدر خانواده پیوسته نسبت به همسر خود وفادار و از ناموس اش محافظت نموده و این صفت زیبا به فرزندان نیز انتقال خواهد یافت.
زنان در هنگام نماز با پوشش صحیح و کامل مطابق با فتوای حضرات مراجع به نماز می‌ایستند:«زن باید در موقع نماز «تمام بدن» حتی سر و موی خود را بپوشاند…» (آیت الله مکارم شیرازی رساله توضیح المسائل مساله ۷۲۷ ص۱۴۳) دستور ارزنده ی الهی یعنی «حجاب»در روحیه بانوان، در بوستان های الهی که مساجد هستند، تحکیم تر شده و پیوسته مراقبت بر حجاب و عفاف خود دارند و پایبند به دستورات الهی در خصوص حریم میان زن و مرد هستند و با وقار و حجاب و عفاف در جامعه حضور پیدا می‌کنند و این فرهنگ و ارزش متعالی اسلام را در کانون خانواده به فرزندانشان منتقل می‌نمایند.
۱۰- مسجد و تکامل خانواده
نماز این توانمندی را دارد که بخاطر پشتوانه عظیم معارف اسلامی از انسان های عادی نمونه های فضیلت، تقوا و شیفتگان کرامت انسانی و ره یافتگان به شاخه طوبی تربیت نماید. (سعید تهرانی، فروغ نیایش، ص ۱۰۸)
۱۱- خانواده ی اهل مسجد و برخورداری از انواع فضایل و کمالات
با حضور در خانه ی خدا و انس با مسجد و نماز انواع فضایل و کمالات برای خانواده ی اهل مسجد مهیا می‌گردد که نتایج ارزنده ی آن علاوه بر کانون خانواده در جامعه نیز بروز می‌یابد که فهرست وار به آن اشاره می‌کنیم.
الف- پرورش شخصیت و اعتماد به نفس و عزت نفس پیدا کردن
ب- رعایت عدالت
ج- پایبندی به اصل مهم مشورت
د- اعتدال و ساده زیستی و مبارزه با تجملات و اسرافکاریها
ر- تربیت دینی توأم با عقلانیت
ز- نورانی شدن دل و شکوفایی فکر و اندیشه
س- هدفمند بودن و امید داشتن و پر تحرک و علاقه مندی به خدمت به همنوعان
ش- پایبندی به دانش و حقیقت طلبی
ص- طهارت جسم و جان و...
نتیجه
مسجد، مهمترین و عالی‌ترین کانون الهی در جهت رشد و بالندگی و شکوفایی معنوی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی، هنری، و اقتصادی مسلمانان در اعصار مختلف بوده هست و خواهد بود این مکان های مقدس گذشته از نقش مهمی که در عبودیت و بندگی خداوند داشته است، اسباب عزتمندی و توانمندی مسلمین در زمینه های مختلف علمی، آموزش، تربیتی و خانوادگی و… را ایفا نموده است.
شایان ذکر است اگر جامعه اسلامی خواستار نظام خانوادگی مطلوب و سرشار از معنویت و اخلاق و به دنبال تحکیم بنیان خانواده و شکوفایی و پویایی آن است، می‌بایستی به این کانون های مقدس و بوستان های الهی و بهشتی یعنی «مسجد» که در طول تاریخ کانون های بیداری و معرفت و بصیرت اسلامی نیز بوده، بیشتر توجه نمایند و ارتباط با مساجد که از فواید ارزنده‌ای آن سخن بمیان آمد و از اسباب عمده ی وحدت در نظام خانوادگی و اجتماعی بوده را حفظ نمایند تا قله های رفیع سعادتمندی و پیشرفت توام با افتخار را در جهان بپیمایند و از هر جهت الگویی برای جهانیان باشند.
منابع و مآخذ
ا- قرآن کریم
۲- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، موسسه انتشارات حضور قم ۱۳۸۱
۳- جوادی آملی، عبدالله، صهبای صفا، نشر مشعر تهران ۱۳۸۰
۴- جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران ۱۳۷۱
۵- طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی دفتر انتشارات اسلامی، قم ۱۳۶۳
۶- قرائتی، محسن، تفسیر سوره ی اسراء، ناشر مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن تهران ۱۳۸۱
۷- قرائتی، محسن، پرتوی از اسرار نماز، ناشر طرح اقامه نماز قم ۱۳۷۲
۸- نهج الفصاحه، تنظیم محمد امین شریعتی عبدالرسول پیمانی انتشارات خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله و سلم) اصفهان ۱۳۸۶
۹- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، موسسه آل البیت داراحیا التراث بیروت ۱۴۱۴ ق
۱۰- شیخ صدوق ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، برگردان صادق حسن زاده، انتشارات ارمغان طوبی تهران ۱۳۸۲
۱۱- دشتی، محمد، نهج الحیاه ج ۵ فرهنگ سخنان امام حسن، نشر محدث قم ۱۳۸۲
۱۲- ملکی تبریزی، جواد، اسرار الصلاه ترجمه رضا رجب زاده انتشارات پیام آزادی تهران ۱۳۸۷
۱۳- عبدالله زاده محمد گفتار معصومین علیهم السلام انتشارات امام علی بن ابی طالب (علیه السلام) قم ۱۳۸۸
۱۴- شهید ثانی، منیه المرید فی آداب المفید و المستفید، آداب تعلیم و تعلم در اسلام، ترجمع سید محمد باقر حجتی، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی تهران ۱۳۵۹
۱۵- زینالی، حسین، چهل حدیث مسجد، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، تهران ۱۳۷۳
۱۶- سعید تهرانی، جواد، فروغ نیایش، نشر شارق تهران ۱۳۸۷
۱۷- عزیزی، عباس، فضایل و آثار مسجد در آیینه قرآن و حدیث، انتشارات نبوغ قم ۱۳۷۶
۱۸- لقمانی، احمد، بهترین آرزوهای زندگی، انتشارات بهشت بینش، قم ۱۳۸۵
۱۹- صحیفه کامله سجادیه، ترجمه علی رضا رجالی تهرانی، انتشارات خادم الرضا (علیه السلام) قم ۱۳۸۳
۲۰- آیت الله مکارم شیرازی رساله توضیح المسائل نشر فکر برتر تهران ۱۳۸۹
منبع: فصلنامه قرآنی کوثر شماره ۴۰؛ نویسنده: سید حسین حر؛ مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر
لطفا نظرتان را درباره این محتوا بنویسید
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی