شهادت امام علی النقی (علیه‌ السلام)

امام علی بن محمد علیه‌السلام معروف به هادی و نقی که دهمین امام شیعیان است در سوم رجب و به قولی در ۲۵ جمادی الثانی، در سامرا به شهادت رسید.(۱)

امام علی النقی علیه‌السلام از ذی القعده سال ۲۲۰ قمری که پدر بزرگوارش حضرت امام محمدتقی علیه‌السلام معروف به جوادالائمه علیه‌السلام به شهادت رسید، بنا به وصیت آن حضرت مقام منیع امامت را بر عهده گرفت. گفتنی است، هنگامی که امام هادی علیه‌السلام مقام امامت را بر عهده گرفت، از عمر شریفش بیش از هشت سال و پنج ماه نگذشته بود و وی به مانند پدر ارجمندش در سنین کودکی به این مقام عظیم نایل آمد.

امام علی‌النقی علیه‌السلام در ایام امامت خویش با خلافت شش تن از خلفای بنی‌عباس معاصر بود و آنان عبارت بودند از: معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین و معتز.

رفتار این عده از خلفای عباسی با امام علی‌النقی علیه‌السلام متفاوت بود. برخی رفتار خصمانه و برخی دیگر رفتار متعادل‌تری اعمال می‌نمودند ولی همه آنان، در غصب خلافت و نادیده گرفتن حقوق امامت هم‌رأی و هم‌نظر بودند. در میان آن‌ها متوکل عباسی (دهمین خلیفه عباسیان) بیش از همه نسبت به اهل بیت علیهم‌السلام و خاندان امامت و علویان صاحب نام دشمنی می‌ورزید و از هر راه ممکن در صدد اذیت و آزار آنان برمی‌آمد و حتی نسبت به درگذشتگان اهل بیت علیهم‌السلام نیز عقده‌گشایی می‌کرد و دستور می‌داد که قبور امامان معصوم علیهم‌السلام به ویژه قبر مطهر ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام و خانه‌های مجاور آن را خراب کرده و زمین‌های کربلا را شخم زده و زراعت نمایند.(۲)

وی در سال ۲۴۳ قمری، امام علی‌النقی علیه‌السلام را از مدینه منوره به سامرا فراخواند و آن حضرت را برای همیشه از موطن اصلی وی و اجداد طاهرینش دور نمود.(۳) تنها منتصر عباسی (یازدهمین خلیفه عباسیان) پس از ترور و هلاکت پدرش متوکل در ایام کوتاه مدت خلافت خویش، نیکی‌های در خور توجهی به علویان و وابستگان به خاندان رسالت و امامت نمود که در برابر آزار و اذیت‌های بی‌حد و حساب سایر خلفای عباسی قابل جبران نمی‌باشد.

امام علی‌النقی علیه‌السلام به مدت یازده سال در سامرا (پایتخت عباسیان) و در محله عسکر (منطقه مسکونی نظامیان) به حالت تبعید زندگی نمود و در این مدت، تحت مراقبت و نظارت دستگاه امنیتی خلافت قرار داشت و از تماس با دوستان و یاران خویش محروم بود. سرانجام در سوم رجب و یا به روایتی در ۲۵ جمادی الثانی سال ۲۵۴ قمری در ایام خلافت معتز عباسی به وسیله معتمد عباسی برادر خلیفه وقت، مسموم و در آن غریبه سرا به شهادت رسید.

به هنگام شهادت آن امام همام، جز فرزندش امام حسن عسکری علیه‌السلام کسی در بالینش حاضر نبود. امام حسن عسکری علیه‌السلام در ماتم پدر بزرگوارش بسیار گریست و گریبان درید و خود متوجه غسل، کفن و دفن آن حضرت گردید. برخی از نادانان و یا متعصبان به امام حسن عسکری علیه‌السلام خرده گرفته که چرا وی گریبانش را درید.

آن حضرت به آنان پاسخ داد: شما چه می‌دانید از احکام دین خدا؟ حضرت موسی بن عمران علیه‌السلام در ماتم برادرش هارون علیه‌السلام گریبان چاک زد.(۴)

از امام هادی علیه‌السلام تشییع جنازه باشکوهی به عمل آمد. دوستداران اهل بیت علیه‌السلام، فقها، قضات، دبیران، امیران و حتی بزرگان دربار خلافت در تشییع جنازه مطهر وی شرکت کرده و وی را در یکی از حجره‌های خانه‌اش دفن نمودند.(۵)

هم اکنون قبر شریفش به همراه قبر مطهر فرزندش امام حسن عسکری علیه‌السلام و قبر خواهرش حکیمه خاتون دختر امام جواد علیه‌السلام و قبر نرگس خاتون مادر امام زمان علیه‌السلام در یک ضریح مقدس قرار دارد و در شهر سامرا، مزار شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم‌السلام می‌باشد.

پی نوشت:

(۱). الارشاد (شیخ مفید)، ص ۶۴۹؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج ۲، ص ۳۸۴.

(۲). منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۳.

(۳). همان، ص ۳۷۷ و الارشاد، ص ۶۴۶.

(۴). منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۵.

(۵). نک: الارشاد، ص ۶۳۵؛ کشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج ۳، ص ۲۲۹؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۶۱؛ المستجاد (علامه حلی) ص ۲۱۶؛ الکافی (شیخ کلینی)، ج ۱، ص ۴۹۷.