رهایی از وسواس

عنوان: رهایی از وسواس
مولف: بروس، م. هایمن، چری پدریک
مترجم/ محقق: دکتر حبیب الله قاسم زاده
ناشر: انتشارات ارجمند
سال نشر: ۱۳۹۵
نوبت نشر: دوم
محل نشر: تهران

«رهایی از وسواس»، کتابی‌است استثنایی به لحاظ جنبه‌های عملی، هم برای افراد وسواسی و هم برای متخصصان بالینی. برای گرفتاران وسواسی، از این نظر مهم است که راه‌نمایی‌های عملی و سودمندی در زمینۀ درک بیماری وسواس و استفاده از تکنیک‌های درمانی، ارایه می‌دهد و برای متخصصان بالینی، در نقش کتاب راه‌نما عمل می‌کند و در تمام مراحل کار شامل مصاحبه، تشخیص، انتخاب چهارچوب‌درمانی، کاربرد تکنیک‌های رفتاری و شناختی، پایش اثرات درمانی، اقدامات لازم برای جلوگیری از برگشت و عود علایم، یار و مددکار آنها خواهد بود.

از جمله مزایای بسیار برجستۀ کتاب، ارایۀ رهنمودهای هشداردهنده و سازنده، به خانواده‌های بیماران بزرگ‌سال و کودکان وسواسی است.

نویسنده اول این کتاب، هرچند خودش وسواس نداشته امّا بیش از دو دهه «وقف» درمان وسواس و شاگرد ادنا فوآ (صاحب یکی از مهم‌‌‌ترین مدل‌‌‌ها برای فهم و درمان وسواس و یکی از صد نفر تأثیرگذار‌‌‌ترین افراد در سطح جهان در نظرسنجی مجله تایم در سال ۲۰۱۰) بوده است و این کتاب «حاصل بیش از بیست سال تجربه در درمان بیش از یک هزار بیماری است که از انواع مختلف وسواس رنج می‌‌‌بردند.»

امّا برجستگی دیگر این کتاب، آن است که توسط پیشکسوت روان‌‌‌شناسی بالینی و از مؤسسین اصلی این رشته در ایران، استاد دکتر حبیب‌‌‌الله قاسم‌‌‌زاده ترجمه شده است. باید گفت که ترجمه ایشان، با تسلطی که بر زبان و ادبیات فارسی دارند، خدمتی به تأسیس و پدیدآیی زبان فارسی روان‌‌‌شناختی بوده است. به-خصوص اینکه ایشان در پیشگفتار عالمانه‌‌‌ای که بر کتاب نوشته‌‌‌اند، به شماری از واژه‌‌‌گزینی‌‌‌ها و معادل‌‌‌یابی‌‌‌هایشان اشاره کرده‌‌‌اند، واژه‌‌‌هایی که برای درک روانشناختی فارسی‌‌‌زبانان راهی می‌‌‌گشایند. ترجمه ایشان به‌‌‌اندازه پیشگفتاری که بر کتاب نگاشته‌‌‌اند، خواندنی است.

این کتاب چهار بخش و نوزده فصل دارد:

بخش اول، کلیاتی درباره وسواس و درمان آن عرضه می‌‌‌کند.

بخش دوم که بدنه اصلی کتاب را تشکیل می‌‌‌دهد، برنامه خود-راهبری را به صورت گام‌‌‌به‌‌‌گام عرضه می‌‌‌کند. اجرای این برنامه در یک دوره ۳ تا ۶ هفته‌‌‌ای امکان‌‌‌پذیر است. نکته بسیار مهم آن است که هدف، کاستن از رنج بیماری است و نه الزاماً ریشه‌‌‌کن کردن آن. بیماران وسواسی از نوعی تمامیت‌‌‌خواهی و کامل‌‌‌گرایی (perfectionism) رنج می‌‌‌برند و نویسنده به آنان یادآوری می‌‌‌کند که باید صبور باشند و وسواس در درمان وسواس نتیجه نمی‌‌‌دهد! در این بخش به نحو عملی، راه‌‌‌برد مداخله‌‌‌ای اصلی یعنی «رویارویی و جلوگیری از پاسخ» تصویر شده است.

بخش سوم به کاربرد برنامه خود-راهبری در فرم‌‌‌های اختصاصی وسواس می‌‌‌پردازد. خواننده می‌‌‌تواند تنها فصولی از این بخش را بخواند که مناسب وضعیت خود می‌‌‌بیند.

در بخش چهارم، اختلال‌‌‌های هم‌‌‌زمان، مسائل خانوادگی و ملاحظات مربوط به کمک‌‌‌گیری معرفی شده است.