دلیل دفن مخفیانه حضرت فاطمه زهراء ( سلام الله علیها) چیست؟

شبهه: اقدام برای دفن مخفیانه حضرت فاطمه زهراء – سلام الله علیها- و مخفی گذاشتن قبرش هیچ دلیلی نداشته است.

پاسخ :

حضرت زهرا- سلام الله علیها- زمانی که اجلشان نزدیک شد و در بسترشان به حالت احتضار بسر می‌بردند، علی ـ علیه السّلام ـ بر بالای بسترشان آمدند و بعد از صحبتهایی که با همدیگر کردند، فاطمه- سلام الله علیها- اجازه خواستند تا چند تا وصیّت به همسرشان علی ـ علیه السّلام ـ کنند.[۱]

از جمله وصایای حضرت زهرا- سلام الله علیها- به علی ـ علیه السّلام ـ این بود که گفتند ای پسرعمو! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم جنازه‌ام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع من را اعم از غسل و کفن و نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطی مخفی و پنهان انجام دهید و فقط به کسانی اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشته‌اند و حتّی به یک نقل حضرت زهرا- سلام الله علیها- تصریح کردند که نگذارید ابی‌بکر و عمر بر من نماز بخوانند و در تشییع جنازه من شرکت کنند. بعد بحث در این‌است که علّت اجازه ندادن حضرت زهرا- سلام الله علیها- در مراسم تشییع حضرت بیانگر چیست؟

یقیناً حضرت زهرا- سلام الله علیها- با این کارشان می‌خواستند باری دیگر همانند جریان فدک مبارزه‌ای را تازه با وصیّت‌نامه سیاسی خویش شروع کنند که ضربه سهمگینی به حکومت وقت وارد سازند.[۲]

فاطمه اطهر- سلام الله علیها- با وصیّت خویش افکار خفته مردم مدینه را بیدار می‌ساختند و توجه افکار عمومی را نسبت به پایمال کردن حقّ خویش جلب می‌کردند.[۳]

امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ با عمل به وصیّت زهرا- سلام الله علیها- اذهان جامعه را دچار شک و تردید کردند و مشروعیت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیت زهرا- سلام الله علیها- را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه برای همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا- سلام الله علیها- مخفی مانده است.

بدین طریق زمانیکه حضرت زهرا- سلام الله علیها- از دنیا رفتند مردم سراسیمه به خانه زهرا- سلام الله علیها- می‌آمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که علی ـ علیه السّلام ـ به ابوذر گفتند: برو و با صدای بلند اعلام کن که برگردند چرا که تشییع جنازه دختر رسول‌خدا امشب صورت نمی‌گیرد و به تأخیر افتاده‌است. مردم که متفرق شدند حضرت علی ـ علیه السّلام ـ با کمک اسماء بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمه شب با عده‌ای از نزدیکان و یاران خویش که البتّه اختلافی است در این‌که چه کسانی در تشییع جنازه حضرت حضور داشتند ولی آنهایی که به اتّفاق نامهای آنها آمده است عبارتند از: سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، عباس و زبیر و چند تن دیگرند که این‌ها به همراه امام علی ـ علیه السّلام ـ جنازه دختر رسول‌خدا را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت علی ـ علیه السّلام ـ قبر فاطمه- سلام الله علیها- را هم‌سطح زمین کردند و حتی روایت شده در چند نقطه در بقیع حضرت، قبر درست کردند تا متوجه نشوند که قبر فاطمه- سلام الله علیها- کدام‌یک است و این راز مخفی ‌ماندن قبر فاطمه- سلام الله علیها- برای همیشه مانده است و کسانی هم که حضور داشتند دیگر بعدها محل اختفاء قبر فاطمه- سلام الله علیها- را بیان نکردند.[۴]

بنابر بعضی روایت‌ها عمر و ابو‌بکر از جمله کسانی بودند که چون صبح شد به درب خانه علی ـ علیه السّلام ـ آمدند برای تشییع جنازه، که مقداد ندا داد که دیشب حضرت زهرا- سلام الله علیها- به خاک سپرده شده‌است، این دو تن به شدّت خشمگین شدند و بر علی ـ علیه السّلام ـ اعتراض کردند. به احتمال زیاد حضرت زهرا- سلام الله علیها- که این وصیّت را کردند شاید به خاطر این بود که نخواستند این دو تن در تشییع جنازه ایشان حضور پیدا کنند[۵].

پی نوشت ها:

[۱]. احتجاج الزهرا فاطمه تألیف شیخ حجه اللّه النجفی الرضوی الامیری، چاپ دوم، انتشارات فروزان، ص ۲۱۰٫

[۲] . شهین خشاوی، زندگانی سیاسی حضرت زهرا(س)، نشر عابد، چاپ اول، ۱۳۷۸، تهران، ص ۲۸۰٫

[۳] . رنجهای زهرا(س)، علامه سید جعفر مرتضی عاملی، ترجمه محمد سپهری، نشر ایام، چاپ اول، ۱۳۷۸، قم، ص ۲۲۳٫

[۴] . بحارالانوار، ترجمه محمدجواد نجفی، انتشارات اسلامیه، ۱۳۵۴، ترجمه، ج دهم، ص ۱۹۵٫

[۵] . تحلیل سیره فاطمه الزهرا، علی‌اکبر بابازاده، نشرانصاریان، قم، ۱۳۷۴، ص ۲۵۵ و فاطمه الزهرا، سید محمد‌کاظم قزوینی، ترجمه دکتر حسین فریدونی، نشر آفاق، چاپ اول، تهران، ۱۴۰۳، ص ۵۹۰٫