آیا جشن و احتفالات بدعت است؟

شبهه

وهابی­ها ادعا دارند که بر پایی مراسم جشن برای اولیا بدعتی است که منتهی به شرک می­ گردد.

پاسخ شبهه

با دقت در منابع دینی و عمل مسلمانان در طول تاریخ اسلامی، حکم برگزارى مراسم جشن و سُرور به مناسبت میلاد انبیاء و ائمه علیهم السَّلام و انسان هاى صالحى که مورد تمجید قرآن و سنت واقع‏ شده ‏اند روشن مى‏ شود. برگزارى این گونه جشن ها، گرچه به صورت کنونى و رایج آن در متون دینى وارد نشده است، اما اصول کلى دینى، آن را تأیید مى‏ کند و مُهردینى بر آن مى‏ نهد.

آیات و روایات، از سویى ما را به عشق ورزیدن به پیامبرصلَّى اللَّه علیه و آله و سلَّم و از سویى دیگر به تکریم و بزرگداشت ایشان سفارش نموده است.

قرآن مى‏ فرماید:

«قُلْ إِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ وَ إِخْوانُکُمْ وَ أَزْواجُکُمْ وَ عَشِیرَتُکُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَهٌ تَخْشَوْنَ کَسادَها وَ مَساکِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقِینَ؛[۱] بگو! اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طایفه شما و اموالى که ‏به دست آورده‏اید و تجارتى که از کساد شدنش مى‏ ترسید و خانه‏ هایى که به آن علاقه دارید، در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوب تر است‏در انتظار این باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند، و خداوند جمعیت نا فرمانبردار را هدایت نمى ‏کند».

احادیث ذیل نیز گوشه ‏اى از احادیث موجود در این زمینه است:

پیامبر اسلام (ص) نیز در همین راستا فرمود:

« لایُؤمن احدکم حتى اکون احبّ الیه من والده و ولده و الناس اجمعین؛[۲] کسى که من در نزد او، دوست داشتنى‏ تر از پدر و فرزند و سایر مردم نباشم، ایمان کاملى ندارد.

هم چنین فرمود:«اگر سه خصلت در کسى یافت شد، طعم شیرینِ ایمان را خواهد چشید: خدا ورسولش در نزد او محبوب‏ تر از هر چیز باشند، براى خدا دوست بدارد و براى او دشمن؛ و اگر آتش مهیبى برافروخته شود، افتادن در آن را بر ذره‏اى شرک ورزیدن به‏ خداى سبحان، ترجیح دهد».[۳]

در پرتو آیات و روایات فوق در مى ‏یابیم که برگزارى مراسم جشن و سرور در سالگرد تولد این بزرگان و ایراد سخنرانى و شعر سرایى، در مدح وبیان منزلت آنان در قرآن و سنّت، تجسّم بخش علاقه و عشقى است که خدا و رسول صلَّى اللَّه علیه و آله و سلَّم ما را به آن سفارش نموده ‏اند. البته مشروط بر آنکه مراسم مذکور با اعمال‏ و رفتار حرام، آلوده نشود.

با نیم نگاهى به قرن هاى گذشته، در مى ‏یابیم که انگیزه کسانى که در این راه‏گامى برداشته‏ اند، ابراز دوستى به پیامبر بوده و از عشق به پیامبر سرچشمه ‏مى ‏گرفته است.

نویسنده کتاب «تاریخ الخمیس» در این زمینه مى‏ گوید: «مسلمانان همیشه، در ماه تولد آن حضرت با برگزارى مجالس جشن ومیهمانى، کمک به مستمندان به صورتهاى گوناگون، افزودن‏ بر کارهاى پسندیده و مولودى خوانى، ابراز شادمانى کرده‏ اند و در مقابل، از کرامت و بزرگوارى آن‏حضرت برخوردار شده ‏اند».[۴]

قسطلانى نیز در این باره نوشته است:

«از دوران دور تا کنون، مسلمانان در ماه میلاد پیامبر اسلام صلَّى اللَّه علیه و آله و سلَّم به برگزارى مراسم جشن، برگزارى میهمانى، کمک شبانه به مستمندان، ابراز شادمانى، افزایش خیرات و مولودى‏ خوانى پرداخته ‏اند و از فضل و لطف فراگیر آن حضرت بهره ‏مند شده‏ اند خداى رحمت کند کسانى را که شب هاى ماه ‏میلاد را، عید خود قرار داده ‏اند»[۵]

لازم به یاد آوری است که در این گونه موارد ولو حکم شرعی خاص در آن نباشد، همین­ که منع شرعی نبود کافی است، گرچه در این مود همان­ گونه که ذکر شد ما دلیل عام و عمل مستمر مسلمین را داریم.

پی نوشت ها:

[۱] . توبه/ ۲۴٫

[۲] . علاء الدین علی بن حسام الدین ابن قاضی خان القادری الشاذلی الهندی البرهانفوری ثم المدنی فالمکی الشهیر بالمتقی الهندی (المتوفى: ۹۷۵هـ)، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، مؤسسه الرساله، الخامسه، ۱۴۰۱هـ/۱۹۸۱م، ج۱، ص ۳۷٫

[۳] . أبو عبد الرحمن أحمد بن شعیب بن علی الخراسانی، النسائی (المتوفى: ۳۰۳هـ)، السنن الصغرى للنسائی، مکتب المطبوعات الإسلامیه – حلب، الثانیه، ۱۴۰۶ – ۱۹۸۶، ج۸، ص ۹۴٫

[۴] . حسین بن محمد بن الحسن الدِّیار بَکْری (المتوفى: ۹۶۶هـ)تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس، دار صادر – بیروت ۱/ ۳۲۳،

[۵] . أحمد بن محمد بن أبى بکر بن عبد الملک القسطلانی القتیبی المصری، أبو العباس، شهاب الدین (المتوفى: ۹۲۳هـ)، المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، المکتبه التوفیقیه، القاهره- مصر، ج۱ ، ص ۲۷٫

منبع: ضیائی