ثروت و مال در احادیث

     (۱) رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    لا تَزولُ قَدَما عَبدٍ یَومَ القیامَهِ حَتّى یُساَلَ عَن اَربَعٍ عَن عُمُرِهِ فیما اَفناهُ وَ عَن شَبابِهِ فیما اَبلاهُ وَ عَن مالِهِ مِن اَینَ اکْتَسَبَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ؛انسان، در روز قیامت، قدم از قدم برنمى ‏دارد، مگر آن که از چهار چیز پرسیده مى‏ شود : از عمرش که چگونه گذرانده است، از جوانى‏ اش که چگونه سپرى کرده، از ثروتش که از کجا به دست آورده و چگونه خرج کرده است و از دوستى ما اهل بیت [پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)].

    (خصال ص ۲۵۳، ح ۱۲۵)

     (۲) رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    مَن قَلَّمَ اَظفارَهُ یَومَ الجُمُعَهِ یَزیدُ فى عُمُرِهِ و مالِهِ؛هر کس در روز جمعه ناخن‏ هایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد مى‏ شود.

    (جامع الأخبار(شعیری) ص ۱۲۱)

     (۳) امام على (علیه السلام) :

     یَنْبَغِی لِلْعَاقِلِ أَنْ یَحْتَرِسَ مِنْ سُکْرِ الْمَالِ وَ سُکْرِ الْقُدْرَهِ وَ سُکْرِ الْعِلْمِ وَ سُکْرِ الْمَدْحِ وَ سُکْرِ الشَّبَابِ فَإِنَّ لِکُلِّ ذَلِکَ رِیَاحاً خَبِیثَهً تَسْلُبُ الْعَقْلَ وَ تَسْتَخِفُّ الْوَقَار؛ سزاوار است که عاقل، از مستى ثروت، قدرت، دانش، ستایش و مستى جوانى بپرهیزد، چرا که هر یک را بادهاى پلیدى است که عقل را نابود مى‏ کند و وقار و هیبت را کم مى‏ نماید .

    (تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۶۶ ، ح ۸۷۵)

     (۴) امام محمد باقر (علیه السلام) :

    صِلَهُ الْأَرْحَامِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَل؛ صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان مى‏ کند و مرگ را به تأخیر مى ‏اندازد.

    (کافى(ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۱۵۰، ح ۴ – تحف العقول ص ۲۹۹)

     (۵) امام صادق (علیه السلام) :

    ثَلاثَهٌ اُقسِمُ بِاللّه‏ِ أَنَّهَا الحَقُّ ما نَقَصَ مالٌ مِن صَدَقَهٍ و لا زَکاهٍ و لا ظُلِمَ أَحَدٌ بِظَلامَهٍ فَقَدَرَ أَن یُکافِئَ بِها فَکَظَمَها إِلاّ أَبدَ لَهُ اللّه‏ُ مَکانَها عِزّا و َلا فَتَحَ عَبدٌ عَلى نَفسِهِ بابَ مَسأَلَهٍ إِلاّ فُتِحَ عَلَیهِ بابُ فَقرٍ؛به خدا قسم سه چیز حق است: هیچ ثروتى بر اثر پرداخت صدقه و زکات کم نشد، در حق هیچ کس ستمى نشد که بتواند تلافى کند، اما خویشتندارى نمود مگر این که خداوند بجاى آن به او عزت بخشید و هیچ بنده ‏اى درِ خواهشى را به روى خود نگشود مگر این که درى از فقر به رویش باز شد.

     (بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۷۵، ص۲۰۹، ح۷۹)

     (۶) رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    أَوَّلُ مَن یَدخُلُ النّارَ أَمیرٌ مُتَسَلِّطٌ لَم یَعدِل، وَ ذو ثَروَهٍ مِنَ المالِ لَم یُعطِ المالَ حَقَّهُ وَفَقیرٌ فَخورٌ؛اولین کسى که به جهنم مى‏ رود فرمانرواى قدرتمندى است که به عدالت رفتار نمى‏ کند و ثروتمندى که حقوق مالى خود را نمى ‏پردازد و نیازمند متکبر.

    (عیون الاخبارالرضا ج ۲، ص ۲۸، ح۲۰)

     (۷) رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    اَلمُروءَهُ إِصلاحُ المالِ؛ مردانگى، اصلاح ثروت است.

    (تحف العقول ص ۴۶)

     (۸) امام على (علیه السلام) :

    مَن أَتى غَنیّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دینِهِ؛ هر کس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع کند دو سوم دینش از بین برود.

    (نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۵۰۸ ، ح  ۲۲۸)

     (۹) امام على (علیه السلام) :

    لا غِنَی کالعَقلِ، و لا فَقرَ کالجَهلِ، و لا میراثَ کالاَدَب و لا ظَهیرَ کالمُشاوَرَهِ؛ هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.

    (نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۴۷۸ ، ح  ۵۴)

     (۱۰) رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    اِنَّ الدینارَ وَ الدِّرهَمَ اَهلَکا مَن کانَ قَبلکم و هُما مُهلِکاکم؛ همانا دینار و درهم پیشینیان شما را به هلاکت رساند و همین دو نیز هلاک کننده شماست.

    (کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۳۱۶ ، ح ۶)

     (۱۱) پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :

    عَلیٌّ یَعْسوبُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمالُ یَعْسوبُ الْمُنافِقینَ؛ على پیشواى مؤمنان و ثروت پیشواى منافقان است.

    (الأمالى(طوسى) ص ۳۵۵ ، ح ۷۳۵)

     (۱۲) امام على (علیه السلام) :

    إنَّ کَثْرَه الْمالِ عَدُوٌّ لِلْمُؤْمِنینَ و یَعْسُوبُ الْمُنافِقینَ؛ ثروت فراوان، دشمن مؤمنان و پیشواى منافقان است.

    (التمحیص ص ۴۸ ، ح ۷۸)

     (۱۳) امام على (علیه السلام) :

    تِسْعَهُ اَشْیاءَ قَبیحهٌ وَ هِىَ مِنْ تِسْعَهِ اَنـْفُسٍ اَقبَحُ مِنها مِنْ غَیْرِهِمْ: ضیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْـمُلوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الاَغْنیاءِ وَ سُرْعَهُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَماءِ وَ الصِّبا مِنَ الْکُهولِ وَ الْقَطیعَهُ مِنَ الرُّؤوسِ وَ الْکِذْبُ مِنَ الْـقُضاهِ وَ الزَّمانَه مِنَ الاَطِبّاءِ وَ الْبَذاءُ مِنَ النِّساءِ وَ الطَّیشُ مِن ذَوِى السُّلْطانِ؛ نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت‏تر: درماندگى و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از میانسالان؛ جدایى حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیمارى کهنه از پزشکان؛ بدزبانى از زنان و سختگیرى و ستمگرى از سلاطین.

    (دعائم الإسلام ج ۱، ص ۸۳)

     (۱۴) پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) :

    اُمِرْتُ اَن آخُذَ الصَّدَقَهَ مِن اَغْنیاءِکُم فَاَرُدَّها فى فُقَراءِکُم؛ من مأمورم که صدقه (و زکات) را از ثروتمندانتان بگیرم و به فقرایتان بدهم.

    (مستدرک الوسائل و مستنبط المسایل ج ۷، ص ۱۰۵ ، ح ۷۷۶۲)

     (۱۵) امام صادق (علیه السلام) :

    اَوْحَى اللّه‏ُ عَز َّو َجَلَّ اِلى مُوسى (علیه السلام) یا مُوسى (علیه السلام) لا تَفْرَحْ بِکَثْرَهِ الْمالِ وَ لا تَدَعْ ذِکْرى عَلى کُلِّ حالٍ فَاِنَّ کَثْرَهَ الْمالِ تُنْسِى الذُّنوبَ وَ اِنَّ تَرْکَ ذِکرى یُقْسِى الْقُلوبَ؛ خداى عزّوجلّ به موسى (علیه السلام) وحى کرد: اى موسى! به زیادى ثروت شاد مشو و در هیچ حالى مرا فراموش مکن، زیرا با زیادى ثروت گناهان فراموش مى‏ شود و از یاد بردن من قساوت قلب مى ‏آورد.

    (کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۴۹۷ ، ح ۷)

     (۱۶) امام علی (علیه السلام) :

    مَن أتَی غَنیاً فَتَواضَعَ لِغِنائِهِ ذَهَبَ اللهُ بِثُلُثَی دینِهِ؛ هر که نزد ثروتمندی رود و به خاطر دارائیش در برابر او کرنش کند خداوند دو سوم دینش را می برد.

    (تفسیر العیاشی ج ۱ ، ص ۱۲۰ ، ح ۳۷۹)

     (۱۷) امام علی (علیه السلام) :

    إنَّ اللهَ سُبحانَهُ فَرَضَ فی أموالِ الاغنیاء أقواتَ الفُقَراء فَما جاعَ فَقیرُ إلّا بِما مُتِّعَ بِهِ غَنی وَ اللهُ تَعالَی سائِلُهُم عَن ذَلِکَ؛ خداوند سبحان خوراک تهیدستان را در اموال توانگران قرار داده، هیچ فقیری گرسنه نمی ماند مگر به واسطه اینکه ثروتمندی از حق او بهره مند شده و خدا تعالی در این باره از آنان بازخواست می کند.

    (منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(خویی) ج ۲۱ ، ص ۴۱۵)

منبع: سایت شهید آوینی.