با قلب به سوى خدا روى آوردن

اشاره:

بسیار واضح است که اگر کسى با تو صحبت کند و بدانى او از صحبتش غافل بوده فقط یک سرى کلماتى را از بر کرده (یا از رو مى‏‌خواند) ولى توجهش به جاى دیگر است، چنین فردى سزاوار این است که تو هم از خطاب با او روى برگردانى. کسی که در درگاه خداوند می خواهد خدا را بخواند و از او کمک طلب کند، باید خود را در حضور خداوند حس نموده و با توجه کامل با خدا سخن بگوید. این مقاله به ذکر چند حدیث در این موضوع پرداخته است.

  صادق آل محمد(علیهم الصلاه و السّلام) فرمود:

«من اراد ان ینظر منزلته عند اللَّه فلینظر منزله اللَّه عنده، فانّ اللَّه ینزّل العبد مثل ما ینزّل العبد اللَّه من نفسه» یعنى: «کسى که مى‏ خواهد ببیند رتبه ‏اش نزد خدا چگونه است، ببیند رتبه خدا نزد او چطور مى‏‌باشد، چون خداوند سبحان، بنده را در همان مقامى جاى مى ‏دهد که بنده، آن مقام را به خدا مى‏ دهد».

و امیر المؤمنین(علیه افضل صلوات المصلین) فرمود: «لا یقبل اللَّه دعاء قلب لاه» یعنى: «خداوند متعال دعاى قلب‏ غافل‏ را قبول نمى‏ کند».

«سیف بن عمیره» از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده است که فرمود: «اذا دعوت اللَّه فاقبل بقلبک» یعنى: «هر گاه خدا را مى‏ خوانى، با قلبت به او روى کن».

در آنچه خداوند سبحان بر حضرت عیسى(علیه‌السلام) وحى فرستاد، آمده است: «لا تدعنى الّا متضرّعا الىّ و همّک همّا واحدا فانّک متى تدعنى کذلک اجبک». یعنى: «دعا نکن مگر با حالت تضرع و تمام همّتت را صرف این امر بنما که‏ هر گاه این گونه مرا خواندى، تو را اجابت خواهم نمود».

و از معصومین(علیهم السّلام) روایت شده است که: «صلاه رکعتین بتدبّر خیر من قیام لیله و القلب ساه» یعنى: «دو رکعت نماز با تفکر و تدبر، بهتر است از نماز در طول شب در حالى که دل به غیر حق مشغول باشد».

و نیز نقل شده «لیس لک من صلاتک الّا ما احضرت فیه قلبک» یعنى: «از نماز فقط آن مقدار که حضور قلب داشتى، بهره ‏ات خواهد بود».

از سنن حضرت ادریس(علیه‌السلام) نقل شده است که: «اذا دخلتم فی الصّلاه فاصرفوا الیها خواطرکم و افکارکم، و ادعوا اللَّه دعاء طاهرا متفرّجا، و اسألوه مصالحکم و منافعکم بخضوع و خشوع و طاعه و استکانه» یعنى: «وقتى وارد نماز شدید، خاطرات و افکارتان را از چیزهاى دیگر، به نماز برگردانید، خدا را با طهارت و شادابى بخوانید و از او اصلاح و منفعت خود را خاضعانه، خاشعانه و مطیعانه و در حالت فروتنى بخواهید».

همچنین «اذا دخلتم فی الصّیام فطهّروا انفسکم من کلّ دنس و نجس و صوموا للَّه بقلوب خالصه صافیه منزّهه عن الافکار السّیّئه و الهواجس المنکره، فانّ اللَّه یستنجس القلوب اللّطخه و النّیّات المدخوله» یعنى: «هر گاه روزه مى‏ گیرید، جان خود را از هر پلیدى و نجاستى پاک سازید و براى خدا با قلبهایى خالص و صاف، روزه بگیرید، حتى خود را از فکر گناهان نیز پاک گردانید، چون خداوند متعال، قلبهاى آلوده و نیتهاى ناخالص را نجس مى‏ داند».[۱]

پی نوشت:

[۱]. برگرفته از:  ابن فهد حلى، احمد بن محمد، آیین بندگى و نیایش (ترجمه عده الداعی)، ص ۲۹۷-۲۹۸، بنیاد معارف اسلامی – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۳۷۵ش.