با بداخلاقی پدر چه کنم؟

همان گونه که خود شما هم می‌دانید احترام پدر و مادر در هر صورتی واجب و لازم است و هیچ راهی برای بی‌احترامی به این بزرگواران توصیه نمی‌شود و حتی خود خداوند هم که خالق انسان‌ها است انسان‌ها را توصیه به رعایت حال پدر مادر کرده و می‌فرماید:

و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکى کنید! هر گاه یکى از آن دو، یا هر دوى آن‌ها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آن‌ها روا مدار! و بر آن‌ها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آن‌ها بگو.۱

خداوند به وسیله این آیه، راه هر گونه تندی و بی‌محبتی به پدر و ماد را بسته است و البته هر چند این کار سخت است و نگه داشتن احترام برخی از والدین بسیار سخت است ولی این را بدانید که رضایت خداوند با این سختی‌ها به دست می‌آید و خداوند درهای بهشت را به روی انسان می‌گشاید همان گونه که از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که می‌فرماید:

کسی که دستور الهی را در مورد پدر و مادر اطاعت کند، دو درب از بهشت به رویش باز خواهد شد، اگر فرمان خدا را در مورد یکی از آن‌ها انجام دهد، یک درب گشوده می‌شود.۲

اگر پدر شما حریم خود را یا حریم خانواده را می‌شکنند، شما به خودتان حق ندهید که به او بی‌احترامی کنید زیرا نه تنها مشکلی حل نخواهد شد بلکه حرمت شکنی‌ها عمومیت پیدا می‌کند و دیگر هیچ حریمی برای خانواده باقی نخواهد ماند. در حالی که اگر شما با صبر و تحمل این حریم را حفظ کردید، حداقل یک پناهگاه و یک دیوار از چهاردیواری حریم خانه محفوظ مانده و به همان میزان آسیب‌پذیری اهل خانواده کمتر خواهد شد.

شما سعی کنید مانند دریا صبور باشید؛ می‌دانید امواج خروشان دریا با چه شور و هیجانی خود را به دیوار سنگی ساحل می‌کوبند تا بر آن اثری بگذارند، اما ساحل سنگی به شدّت در مقابل آن همه هیجان و عشق می‌ایستد و حتی قطره‌ای از آن همه آب را که سراپا شور و هیجان است، جذب نمی‌کند. امواج به یکباره، ناامید از این که بر ساحل سنگی تأثیری گذاشته باشند، باز می‌گردند؛ اما آن قدر این حرکت پرشور و شوق انجام می‌شود تا این که دل سنگ به نرمی می‌گراید؛ زیرا موج حیات خویش را درگیر همین حرکات پرشور می‌داند و پیوسته به پیشرفت شور انگیز خود ادامه می‌دهد تا هر چه بیشتر در دل سنگ جای گیرد و…

شما نیز در مقابل بی‌منطقی‌های پدر همیشه با منطقی استوار و رویی گشاده و خندان و دلی مهربان و پر از شوق، ایستادگی کنید تا بالاخره با استقامتتان پدر را به سوی منطقی شدن و خوش اخلاقی سوق دهید.

این قانون را بپذیرید که وجود سرشار از محبّت، ضمن بذل محبت به دیگری می‌تواند او را نیز به مهربانی سوق دهد؛ بنابراین هیچ فرصتی را برای ابراز محبّت به پدرتان از دست ندهید.

از امواج پرشور و خستگی ناپذیر دریا الهام بگیرید و در راه ابراز عشق و علاقه همچون موج از پای ننشینید. و بدانید که خاصیت محبت این است که اخلاق‌هایی که مانند خار هستند و همه از وجودشان در آزار و اذیت هستند را به گل تبدیل می‌کند و اگر هم این اتقاق به خاطر سختی خار نیفتند شما همیشه در محکمه وجدان مانند گل مورد ستایش هستید.

همواره بکوشید در برابر بی‌منطقی‌هایی که از پدتان ذکر کردید صبر، متانت و برخوردى پرمهر و عاطفه و منطقى داشته باشید و دیگر اعضاى خانواده را نیز به چنین شیوه‏اى تشویق نمایید. اگر اعضای خانواده در برابر هر خشونتى عکس‌العملى محبت‏‌آمیز داشته باشند به تدریج و در مدت طولانى، روش او را می‌توانید تغییر دهید؛ البته لازمه آن صبر و استفاده از زمان است.

در صورتى که افراد بزرگ و فهمیده‏‌اى از نزدیکان، بستگان یا دوستان وجود دارد که توصیه‏‌هایش براى ایشان مفید مى‌افتد، مشکلات را با او در میان نهاده و بخواهید که با حفظ امانت و شیوه‌اى حکیمانه در موارد مقتضى، اندرزها و رهنمودهاى لازم را به او بدهد. برای این کار حتی می‌توانید از مادرتان که با او مانوس‌تر است و یا روحانی مسجدتان که می‌دانید مورد احترام اوست و حرفش بر روی پدرتان تاثیرگذار است کمک بگیرید.
هر فرزند نیکوکاری که بامهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه ثواب یک حج کامل مقبول به او داده می‌شود. سوال کردند حتی اگر روزی صدمرتبه به آن‌ها نگاه کند؟ فرمود: آری خداوند بزرگ‌تر و پاک‌تر است.

انتقاد را با گشاده‌رویی بپذیرید. گوش دادن به حرف‌های یکدیگر، یک موضوع مهم برای پایان دادن به جر و بحث بشمار می‌رود. مجادله‌هایی که هر دوی شما تصور می‌کنید حق با شما است، ولی در واقع مشکل مربوط به هر جفتتان می‌باشد. این بـه خصوص زمانی صدق می‌کند که قبلا نیز مکررا بر سر موضوعی بحث کرده باشید. وقتی وی از شما انتقاد می‌کند، شمشیرتان را از رو نبندید. این طور نشان دهید که حرف او را می‌فهمید، همان گونه که انتظار دارید هنگامی که شما صحبت می‌کنید، او نیز متـوجه منظورتان شود. باز فکر کنید، نظر خودتان را بدهید، ایده او را لحاظ نموده و جلو روید.

خشونت را با خشونت پاسخ ندهید. خشونت را با سکوت پاسخ گویید و در موقعیتى مناسب درباره مساله مورد نظر به بحث و گفتگو بپردازید.

هرگز وی را به خاطر اخلاق و رفتارش ملامت نکنید. از گفتن کلمات کنایه آمیز اجتناب کنید و از نسبت دادن القاب و زدن برچسب‏‌هاى ناگوار و نامطلوب مانند بدقول، کله ‏شق، یک دنده، لجباز، زورگو، بد اخلاق، خودخواه و… به او پرهیز کنید.

به یاد داشته باشید که غالباً تغییر عادت‌ها، نیازمند پیشرفت تدریجی و برداشتن گام‌های کوچک به سمت یک هدف بزرگتر است. هر کاری که از دستتان برمی‌آید، انجام دهید، خواهید دید که این یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌های عمرتان خواهد بود و خداوند در مقابل این صبر و متانتی که به خرج می‌دهید پاداش بزرگی خواهد داد همان گونه که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید: هر فرزند نیکوکاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه ثواب یک حج کامل مقبول به او داده می‌شود. سوال کردند حتی اگر روزی صدمرتبه به آن‌ها نگاه کند؟ فرمود: آری خداوند بزرگ‌تر و پاک‌تر است.۳

پی‌نوشت‌ها

۱- وَ قَضى‏ رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً «سوره اسراء آیه ۲۳»

۲- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): من اصبح مطیعا لله فی الوالدین اصبح له بابان مفتوحان من الجنه و ان کان واحدا فواحدا «(کنزالعمال،ج۱۶،ص۴۶۷)»

۳- قال رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم): ما ولد بار نظر الی ابویه برحمه الا کان له بکل نظره حجه مبروره. فقالوا: یا رسول الله! و ان نظر فی کل یوم مائه نظره؟ قال: نعم، الله اکبر و اطیب.«بحارالانوار،ج ۷۴،ص۷۳»

منبع: سایت رهروان ولایت