امامزاده آقا سید میر شمس الدین (ع) لاهیجان

آقا سید میر شمس الدین ابن موسى الکاظم(ع)، وى اولاد امام کاظم(ع) و برادر سید جلال الدین اشرف، نماینده و جانشین وى در لاهیجان بود که تمام امور و وظایف حکومت سید اشرف را بر عهده داشت. او از سرداران رشید برادرش، به عنوان رئیس دولت حضرت، تمام کارها را در دست گرفت و سرانجام پس از شهادت برادرش، خود را به لاهیجان رسانید، ولى در آنجا به دست لین بن حروى به شهادت رسید. امروز مرقد او در محله کاروانسراى لاهیجان، زیارتگاه مؤمنان است. به نظر می‌رسد که براى حفظ قدرت پس از فروپاشى لشکر اسلام، خود را به لاهیجان رسانیده بود که چنین فرصتى براى او پیش نیامد.

مؤلف کتاب پیشینه تاریخى فرهنگى لاهیجان در معرفى بقاع متبرکه لاهیجان، مرقد این سید جلیل القدر را در محله بیگم آباد لاهیجان ذکر کرده است و در آنجا نام دو نفر را به نام سید جلال الدین بن موسى الکاظم(ع) آورده است و نیز نام دو میر شمس الدین را ذکر کرده است که احتمالاً بقعه آقا میر شمس الدین معروف به امیر شهید که مزارى معروف در لاهیجان دارد و سابقاً در کنارش حوزه علمیه صادقیه وجود داشت، برادر حضرت باشد و مابقى، از نوادگان آن حضرت به شمار می‌روند. تاریخ کتیبه روى صندوق ۱۰۱۷ قمرى است.

صحن مجموعه مستطیل شکل ولی با اضلاع نامنظم است. در سمت شرق حیاط مدخل و بنای مربوط به آن و در سمت غرب حیاط بنای اصلی بقعه و در سمت شمال در حد فاصل دو بنای یاد شده حسینیه جای گرفته و حیاط از دو طرف شرق و غرب به خیابانهای اطراف متصل است. سر در بقعه ها در زمان صفویان ساخته شده و تاریخ روی صندوق بقعه ۱۰۱۷ هجری قمری است. ورودی اصلی از سمت شرق است که دارای سر دری بزرگ به صورت دو طبقه می باشد. درب چوبی و عظیم آن نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. بعد از آن هشتی قرار دارد که از طریق دو پلکان در داخل هشتی به غرفه های بالا می رسد.کل بنا از آجر می باشد و در گذشته بر هر یک از پایه ها دو طاق و بر بالای بام مدخل نیز یک اتاق کوچک قرار داشته است.

این بقعه ایوانی سراسری در بخش شرقی دارد که در حاشیه آن فیل پاهایی قطور ایجاد کرده اند. در وسط بقعه، اتاق آرامگاه با نقشه هشت ضلعی و گوشواره هایی در اضلاع و گنبد مرتفع قرار دارد. این مجموعه به شماره ۶۴۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.